Razan trở nên quen thuộc với vẻ ngoài mới mà Nhà nước Hồi giáo (IS) áp đặt cho phụ nữ sống phía bắc Syria, khu vực do nhóm phiến quân này nắm giữ năm 2013. Cô từng mặc những bộ cánh màu mè với chiếc khăn trùm đầu hiện đại. Tuy nhiên, các phiến quân jihad bắt cô phải khoác lên mình bộ trang phục dài, màu đen, trùm kín c‌ơ th‌ể và đội khăn niqab chỉ để hở mỗi đôi mắt.

Razan không phải một phụ nữ bình thường. Cô là bác sĩ tại một bệnh viện và nhà hoạt động xã hội đấu tranh chống lại B.L, đặc biệt là bạo lực với phụ nữ. Trong suốt hai năm đầu tiên hoạt động ở Syria, trước khi IS lần đầu xuất hiện và chiếm giữ nhiều khu vực phía bắc và đông nước này, Razan cùng các đồng đội của mình có thể thoải mái tiến hành những đề nghị đòi tự do và dân chủ.

"Đó là thời hoàng kim. Chúng tôi có những giấc mơ lớn", Razan nhớ lại.

Nhưng chẳng mấy chốc, giấc mơ ấy biến thành cơn ác mộng. Hoạt động của Razan phải lui về bí mật, và cô không thể gặp gỡ đồng nghiệp khác giới do quy định về giới tính ngặt nghèo.

Ném đá

Mọi thứ ngày càng trở nên tồi tệ khi các jihad nữ, không ít số này là người nước ngoài, bắt đầu tới khu vực do IS chiếm đóng và giám sát nhiều nhà hoạt động như Razan.

"Chúng tôi từng làm rất nhiều việc dưới chiếc khăn trùm đầu bởi jihad nam sẽ không lật khăn lên. Nhưng khi lữ đoàn Khansaa gồm các jihad nữ được thành lập, chúng tôi thậm chí rất sợ hãi ngay cả khi ở trong nhà mình", Razan cho hay.

Các thành viên của lữ đoàn Khansaa có quyền lột khăn bịt mặt của phụ nữ, thực hiện việc khám xét bất ngờ nhà của họ và giám sát những gì họ đang làm. Tụ tập vì bất cứ việc gì, nếu không phải vì mục đích tôn giáo, đều bị cấm. Những người tham gia các cuộc họp đó có khả năng bị lữ đoàn Khansaa phạt.

IS đối xử với dân thường ngày càng trở nên tàn bạo sau khi nhóm phiến quân Hồi giáo cực đoan này hồi tháng 6 tuyên bố thành lập đế chế trong vùng lãnh thổ dưới quyền kiểm soát của chúng ở Syria và Iraq.

"B.L mà chúng gây ra không thể miêu tả nổi. Chúng khiến người dân sợ hãi", Razan nhớ lại. "Những trận đòn roi công khai đối với phụ nữ và nam giới trở nên phổ biến. Một vài trường hợp phụ nữ bị IS ném đá vì bị buộc tội ngoại tình".

Thậm chí, đội sai loại khăn niqab cũng có thể khiến một ai đó bị phạt.

Đồ vật có giá trị nhất với Razan là chìa khóa nhà và ống nghe của bác sĩ. Ảnh: BBC.

Những th‌i th‌ể trên đường

Một sáng mùa hè oi bức năm 2014, Razan phải hứng chịu cơn thịnh nộ của IS. Khi các phiến quân Hồi giáo cực đoan tới bệnh viện của cô, chúng bắt đầu chất vấn và chỉ trích cách Razan đeo khăn niqab. Lần ấy, Razan buộc phải che toàn bộ mặt để tránh rắc rối.

Sau khi bọn chúng ra về, một trong số này quay lại và cảnh báo Razan hãy chạy đi nếu không muốn bị đưa ra tòa án Hồi giáo.

"Tôi nợ người đàn ông này một mạng sống. Tôi vẫn không biết tại sao người đó giúp tôi nhưng anh ta đã cứu cuộc đời tôi", Razan nói. "Tôi rời khỏi bệnh viện bằng cửa sau và nhờ bố đón. Tôi rất lo chúng sẽ làm chuyện gì đó với tôi. Tôi tới nhà chị gái mình. Tôi chẳng quay về nhà hay bệnh viện nữa".

Vài ngày sau, những người bạn của Razan nói với cô rằng phiến quân IS đang hỏi về cô.

"Tôi sợ bị bắt, bị bán hoặc bị giết", Razan tâm sự.

Không lâu sau, Razan cố gắng trốn khỏi Syria bằng thẻ căn cước của một phụ nữ khác. Đi xe tới biên giới Thổ Nhĩ Kỳ là một trải nghiệm kinh hoàng, Razan nhớ lại.

"Tôi vẫn nhớ những th‌i th‌ể bị chặt đầu trên đường. Trong xe, hai đứa trẻ khóc toáng lên khi chúng trông thấy xác người. Đầu họ bị xếp thành hàng ở hai bên đường. Thật kinh khủng", Razan hồi tưởng.

Razan may mắn có visa tới Anh, và tại đây cô sống cuộc sống của một người tị nạn. Razan an toàn tại đó nhưng không muốn bị lộ danh tính vì lo lắng cho người thân ở Syria. Razan chia sẻ cô quyết đâm theo đuổi giấc mơ học cao hơn và tiếp tục hỗ trợ các nhà hoạt động xã hội ở Syria.

"Tôi vẫn giữ chìa khóa nhà mình ở Syria. Tôi chắc mình sẽ dùng nó một ngày nào đó. Hy vọng là sẽ sớm thôi", Razan chia sẻ.