Từ khi xét nghiệm máu biết mình bị nhiễm HIV khi đang mang thai, chị M.T. ở TP.Vũng Tàu đã tham gia khám và điều trị tại phòng khám dự phòng lây truyền HIV từ mẹ con trọn gói tại bệnh viện Lê Lợi. Nhờ được tư vấn, tham gia điều trị đúng phác đồ, chị T. đã hạ sinh em bé hoàn toàn khỏe mạnh, không bị nhiễm HIV từ mẹ.
Khi người mẹ bị nhiễm HIV/AIDS, con sinh ra có thể bị nhiễm HIV/AIDS do lây từ mẹ trong lúc mang thai, quá trình chuyển dạ và cho con bú. Do đó, nếu không có sự can thiệp thì nguy cơ lây truyền từ mẹ sang con có thể lên tới 35-40%. Tuy nhiên, nếu điều trị sớm, khả năng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con giảm tới 96%, thậm chí nếu điều trị trong giai đoạn đầu của thai kỳ thì khả năng lây truyền trực tiếp từ mẹ sang con có thể bằng 0. Vì vậy, biện pháp tốt nhất để kiểm soát lây truyền HIV sang con là người mẹ chủ động xét nghiệm sớm khi mang thai.
Theo bà Lý Tuyết Mai, chuyên viên phụ trách dự phòng lây truyền mẹ con thuộc Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh, phụ nữ mang thai bị nhiễm HIV cần điều trị dự phòng ngay từ 14 tuần tuổi thai. Từ thời điểm này, phụ nữ mang thai bị nhiễm HIV được khám phát hiện điều trị dự phòng càng sớm thì khả năng lây truyền HIV từ mẹ sang con càng thấp. Hiện nay, tỷ lệ nhiễm HIV từ mẹ sang con chỉ còn dưới 2% nhờ chương trình dự phòng lây truyền từ mẹ sang con. Do đó, khi mẹ bị nhiễm HIV cần được tư vấn điều trị thích hợp. Nếu phát hiện ngay những tuần đầu, người mẹ được tư vấn về dinh dưỡng và xem xét điều trị ARV từ tuần thai thứ 14 nhằm mục đích giảm khả năng lây truyền HIV cho con. Sau khi sinh, sản phụ nhiễm HIV sẽ được tư vấn kế hoạch hóa gia đình, cách nuôi và chăm sóc trẻ, mẹ và con sẽ được chuyển gửi đến các phòng khám điều trị HIV ngoại trú. Em bé được chăm sóc và điều trị kịp thời giúp cải thiện sức khoẻ và tránh mắc những bệnh nhiễm trùng cơ hội. Đặc biệt, trẻ được cấp sữa miễn phí thay thế và được xét nghiệm miễn phí vào tuần thứ 4 đến tuần thứ 6 để phát hiện sớm tình trạng nhiễm HIV của trẻ.
Chương trình dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con tại BR-VT được triển khai từ năm 2008. Đến nay, phòng dự phòng lây truyền mẹ con trọn gói đã được triển khai tại bệnh viện Lê Lợi, bệnh viện Bà Rịa và Trung tâm Y tế Xuyên Mộc đã đi vào hoạt động ổn định và phát huy hiệu quả tốt. Nhiệm vụ tại các cơ sở này là xét nghiệm sàng lọc HIV cho phụ nữ mang thai, tư vấn điều trị dự phòng bằng thuốc ARV, can thiệp sản khoa, cấp sữa cho mẹ, cho con, chuyển tiếp dịch vụ sau sinh. Ngoài ra, chương trình còn được triển khai xét nghiệm sàng lọc HIV cho phụ nữ mang thai tại các huyện/thành phố và xã/phường/thị trấn, sau khi phát hiện phụ nữ mang thai bị nhiễm HIV sẽ chuyển tiếp đến phòng lây truyền mẹ con trọn gói.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, người bị nhiễm HIV/AIDS được điều trị thuốc kháng vi rút (ARV) có thể đẩy lùi thêm 3 triệu người chết và ngăn ngừa hơn 3,5 triệu ca nhiễm mới HIV từ nay đến năm 2025, trong đó giảm tỷ lệ lây truyền từ mẹ sang con xuống dưới 3%. Tại BR-VT, tính đến năm 2014, tỷ lệ nhiễm HIV từ mẹ sang con còn dưới 2%. Từ đầu năm 2014 đến nay, toàn tỉnh có 14 trẻ sinh ra từ bà mẹ nhiễm HIV và đều hoàn toàn khỏe mạnh nhờ được dự phòng lây nhiễm từ mẹ sang con.
