Tôi có hai kỷ niệm khó quên với nhà văn Vũ Tú Nam. Năm tôi học cấp hai ở quê tình cờ kiếm được cuốn “Cuộc phiêu lưu của Văn Ngan tướng công”, cuốn truyện đã cuốn hút tôi đễn nỗi mãi đọc quên cả học bài, rồi tôi bị phạt vì đọc sách “cấm” suýt bị nhà trường đuổi học.
Năm 1994, nhà văn Nguyên Ngọc và nhà văn Xuân Cang động viên tôi viết đơn xin vào Hội Nhà văn Việt Nam. Năm đó, nhà văn Vũ Tú Nam là tổng thư ký, nhà văn Nguyên Ngọc và Xuân Cang cũng ở trong Ban chấp hành, hết lòng ủng hộ tôi. Tôi được kết nạp hội năm đó và cái Thẻ hội viên lần đầu tôi cầm trong tay do chính tổng thư ký Vũ Tú Nam ký.
Giờ ngồi trò chuyện với vợ chồng ông tại phố Vạn Phúc, nhà văn Vũ Tú Nam nói rằng chính báo Tiền Phong thời trước đã viết bài phê phán rất nặng nề cuốn sách … “Sau đó, chính anh Thanh Dương, tổng biên tập thời bấy giờ đã gặp tôi xin lỗi vì … một thời ấu trĩ”.
Vợ chồng nhà văn Vũ Tú Nam có hai người con nay đã thành danh. Vũ Huy, sinh năm 1955 giờ là nghệ sỹ ưu tú, họa sỹ thiết kế của hãng phim truyện Việt Nam. Là họa sỹ thiết kế hàng đầu với những bộ phim nổi tiếng như “Ngã ba Đồng Lộc”; “ Ký ức Điện Biên”; “ Đêm hội Long Trì” …Và con gái của NSƯT Vũ Huy chính là siêu mẫu Vũ Nguyễn Hà Anh, nổi tiếng hơn cả bố.
Người con thứ hai của vợ chồng nhà văn Vũ Tú Nam là Vũ Hương Giang, tốt nghiệp đại học ở Đức, giờ là một dịch giả và cậu con trai Đặng Hoàng Vũ, cháu ngoại của nhà văn Vũ Tú Nam với hai bằng thạc sỹ, một bằng tiến sỹ hiện làm việc ở Anh. Đặng Hoàng Vũ cũng chính là cháu nội của ông Đặng Quốc Bảo.
Nhà văn Vũ Tú Nam cùng quê với nhạc sỹ Văn Cao, ở Nam Định. Bố ông đậu tú tài, cũng làm thơ. Có lẽ ở Việt Nam ít có gia đình nào có ba anh em trai đều là những nhà văn, nhà thơ nổi tiếng như gia đình nhà văn Vũ Tú Nam. Nhà thơ Vũ Cao với bài thơ “Núi Đôi” sống mãi trong lòng bạn đọc, nhà văn Vũ Tú Nam với nhiều tác phẩm mà tiêu biểu là cuốn “Cuộc phiêu lưu của Văn Ngan tướng công” đã được dịch ra tiếng Nga, nhà thơ Vũ Ngọc Bình chuyên làm thơ cho thiếu nhi. Vợ nhà văn Vũ Tú Nam là nhà văn, nhà báo Thanh Hương - nguyên tổng biên tập báo Phụ nữ Việt Nam.
Vợ chồng nhà văn Vũ Tú Nam tặng tôi ba cuốn sách mới xuất bản: “Trước trang giấy trắng” ; “Hồi ức tình yêu qua những lá thư” và cuốn “ Là tôi, Hà Anh” – cuốn sách do siêu mẫu Hà Anh viết.
Tôi đọc “Hồi ức tình yêu …” của Thanh Hương và Vũ Tú Nam và tự bảo mình rằng, có lẽ ít có ai ở xứ ta đem xuất bản những bức thư tình riêng tư như thế. Đọc kỹ, tôi mới hay, không chỉ là chuyện tình yêu đôi lứa, tình yêu vợ chồng mà trong đó chính là tấm lòng, trách nghiệm, cách thức …nuôi dạy các con của hai vợ chồng nhà văn qua những thăng trầm của cuộc sống.
“…Huy ngoan lắm, để mẹ mặc quần, cầm lấy áo đưa bác Phương bỏ vào bị …Mẹ bảo con cười đi, cười đi đã …Anh chàng cười …Con không lở nữa nhưng còn gầy lắm …Thật thương con. Huy về đây thích nhất là được xem bò. Trâu cũng gọi bò. Chó thì gọi là mèo. Có con gà con trốn nắng chạy vào nhà, Huy vác que chạy đánh “chim” mãi …Giang có mọc răng thật không? Hay con ốm làm sao? Con đã gần chín tháng rồi, mau quá …”… Những dòng thư của hai vợ chồng nhà văn Vũ Tú Nam trong cuốn sách, nếu đọc kỹ chính là kinh nghiệm sống, kinh nghiệm dạy con sinh động và có sức thuyết phục không phải chỉ cho một thời.
Nhà văn Vũ Tú Nam kể, con trai ông lúc nhỏ rất thích ăn đồ ngọt. Sợ con ăn quá nhiều sẽ có hại nên ông treo gói kẹo lên giữa nhà “Cu Huy nhà ta không làm sao được, cứ nhìn lên gói kẹo …rồi cậu ta như hiểu ra được ý ông nội, cậu ta … ngượng…”.Vợ chồng ông là những nhà văn, đã có hàng chục cuốn sách viết cho thiếu nhi. Chính nhà văn Vũ Tú Nam còn làm thơ, đặt vè để dạy con, dạy cháu. Ông không nhớ hết bài vè, nhưng vợ ông nhà văn Thanh Hương đến nay vẫn thuộc lòng. Bà đọc cho tôi nghe, bài vè dạy con khá dài, tôi không nhớ hết, chỉ trích mấy câu “Vũ Huy hứa với mẹ rằng; Bữa ăn không nhảy chồm chồm ; không đưa tay bốc …Ăn xong con nhớ ngủ trưa …Ra đường chú ý ô tô; không chạy ra nắng, ra mưa mà vầy …”. Sinh ra trong một gia đình văn chương, nghệ thuật nhưng các con rồi các cháu của vợ chồng nhà văn Vũ Tú Nam được dạy dỗ nghiêm khắc.
Siêu mẫu Hà Anh
Nhà văn Thanh Hương nói rằng cho đến nay tuy cả hai ông bà đã ở tuổi 86 nhưng, bà vẫn giữ được nhiều bản tự kiểm điểm của hai con.
Nhà văn Thanh Hương, quê Nghệ An, vùng đất hiếu học và có truyền thống văn chương, chính người thân sinh ra bà là Nguyễn Huy Nhu đậu tiến sỹ năm 1919, từng làm tri huyện, rồi ông làm thơ “Ba mươi năm lẻ trên sân khấu, mũ miện, mày râu mấy lớp tuồng” …Ông bỏ con đường làm quan, trở thành một chí sỹ yêu nước, bạn của cụ Phan bội Châu.
Chính truyền thống gia đình của vợ chồng nhà văn Vũ Tú Nam đã là bài học quan trong cho con cháu.
Siêu mẫu Hà Anh, cháu nội của nhà văn Vũ Tú Nam đã viết lại nhiều kỷ niệm cảm động về bố mẹ, về ông bà nội của mình trong cuốn sách “Là tôi, Hà Anh”.
Đọc cuốn sách của Hà Anh, một cô gái sinh năm 1982, tôi mới hiểu hết cách thức dạy con, dạy cháu của vợ chồng nhà văn Vũ Tú Nam mà cái cốt lõi là dạy cách làm người, làm người sống nhân văn, sống trung thực, rộng lượng và bao dung như những gì mà hai vợ chồng nhà văn Vũ Tú Nam đã thể hiện trong tác phẩm của mình. Như chính câu thơ của nhà văn Vũ Tú Nam viết về cô cháu gái sớm thành danh, siêu mẫu Hà Anh “Đôi chân non đạp hỏi cõi vô cùng…”.
Con người sống ở trên đời phải chăng cũng chỉ là để trả lời những câu hỏi của cõi vô cùng mà thôi!
Nhà thơ Dương Kỳ Anh
