Bộ truyện gồm ba tập: Giải mã mê cung, Thử nghiệm đất cháy và Lối thoát tử thần; trong đó tập cuối vừa được phát hành ở Việt Nam.
Nhân vật chính của tác phẩm là Thomas - cậu thiếu niên xuất hiện trong một chiếc thang máy và không nhớ điều gì về bản thân ngoại trừ tên của mình. Thomas bị ném vào Trảng - khu đất nằm giữa mê cung. Ở Trảng, mọi người được cung cấp những điều kiện hoàn hảo để sống, chỉ có một mối hiểm nguy duy nhất là bọn Nhím sầu. Lũ quái vật bằng máy móc này có thể giết người chỉ bằng một cú chích.
Không chỉ có mình Thomas, trong Trảng còn nhiều thiếu niên đều bị mất ký ức. Cứ ba tháng lại có một thiếu niên mới được đưa tới. Hàng ngày họ vào mê cung làm nhiệm vụ vẽ lại mê đồ. Hai người lãnh đạo Trảng là Alby và Newt, trong khi cậu bé bộp chộp nóng nảy Minho làm nhiệm vụ Tầm đạo sinh phụ trách nhóm vẽ mê đồ. Bộ ba dường như có khả năng giải quyết mọi vấn đề phát sinh trong khuôn khổ những bức tường đá bao quanh. Tuy nhiên, sự xuất hiện của Thomas là vấn đề lớn với cả ba. Quanh Thomas có quá nhiều dấu hiệu khiến người khác nghi ngờ cậu là kẻ không lương thiện.
Sự xuất hiện của Teresa - người con gái duy nhất trong Trảng - mang tới những lời tiên đoán bất hạnh. Những lời sấm ấy đưa các Trảng viên tới một lựa chọn khó khăn: Liệu có nên đánh đổi cuộc sống bị giam cầm nhưng an toàn để lấy lại tự do với những bất trắc ở bên ngoài mê cung?
Với sự can đảm, nhanh trí, Thomas cùng các bạn tìm cách giải mã mê cung mà trong vòng ba năm qua chưa ai giải được. Mê cung được tạo ra bởi VSAT - một tổ chức được lập nên bởi chính phủ cuối cùng còn tồn tại sau sự kiện quầng lửa mặt trời. Họ nhận nhiệm vụ chế tạo thứ vắc xin chống lại Nhật trùng - virus bị rò rỉ sau thảm họa, có khả năng tấn công, hủy hoại não bộ con người, làm cho con người mất đi nhân tính. Thomas và những thanh niên được đưa vào mê cung chính là những "vật thí nghiệm". Trong khi VSAT biện minh cho quá trình nghiên cứu nghiệt ngã của họ rằng đó là việc làm cao cả, thì các bạn trẻ lại đặt niềm tin vào cuộc sống, mà ở đó con người được làm chủ. Cuộc chiến giành tự do của các bạn trẻ chính là cuộc chiến với những kẻ điên khùng vốn là những nhà khoa học tài ba nhưng lạc lối.
Trong một cuộc hỗn chiến với đám Nhím sầu, hơn nửa số Trảng viên bỏ mạng, nửa còn lại thoát được ra bên ngoài. Thomas, Teresa, Minho và những Trảng viên còn sống sót đã vai kề vai bên nhau. Họ đã chiến thắng mê cung, chiến thắng nỗi sợ hãi bọn Nhím sầu.
Tác giả James Dashner đặt ra một vấn đề lớn trong bộ sách với hàng loạt câu hỏi, lựa chọn: Trước một thứ đã trở nên mục nát, nên hủy diệt hay tiếp tục cứu chữa nó? VSAT sử dụng những người miễn nhiễm làm vật thí nghiệm để tìm ra thứ vắc xin chống virus, cứu người bệnh hay bảo vệ những người miễn nhiễm, đâu là lựa chọn đúng đắn?
Phim "Giải mã mê cung" ra rạp Việt Nam từ ngày 19/9.
Bộ sách Giải mã mê cung ngay khi mới phát hành đã bán được gần hai triệu bản tại Mỹ và Canada. Sách đã được dịch và xuất bản ở 20 quốc gia, nằm trong danh sách 100 tác phẩm văn học tuổi teen xuất sắc từ trước đến nay do độc giả đài Phát thanh Quốc gia Mỹ NPR bình chọn. Hãng 20th Century FOX chuyển thể bộ sách thành phim Giải mã mê cung, phát hành tại Việt Nam từ ngày 19/9.
