Nhiều hộ dân đã giàu lên nhờ cây hoa. Tuy nhiên, nghề trồng hoa ở đây đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức.

Xã Mê Linh, huyện Mê Linh có gần 400 ha đất sản xuất nông nghiệp, hơn 13 nghìn người dân. Những năm 80 của thế kỷ 20, xã từng nổi tiếng với nghề trồng các loại rau màu có giá trị kinh tế cao, trong đó có nhiều sản phẩm xuất khẩu sang thị trường Liên Xô (trước đây) và các nước Ðông Âu... Từ năm 1994, người dân trong xã mạnh dạn chuyển sang trồng các loại hoa, cung cấp cho thị trường Hà Nội. Nhờ có kinh nghiệm trồng các loại rau màu, kỹ thuật canh tác tốt, tiếp thu các kỹ thuật trồng hoa mới, Mê Linh nhanh chóng trở thành vùng trồng hoa nổi tiếng, từng bước tạo dựng thương hiệu mới trên thị trường. Cho đến nay, người dân đã chuyển đổi khoảng 65% diện tích đất nông nghiệp sang trồng hoa các loại như hoa hồng, hoa cúc, hoa ly, đồng tiền... Hiệu quả kinh tế từ cây hoa ngày càng cao, trung bình đạt hơn 200 triệu đồng/ha/năm, trong đó có một số loại cao cấp như hoa ly đem lại thu nhập khoảng một tỷ đồng/năm. Không dừng lại ở đó, nhờ lợi thế giao thông thuận lợi, người dân nơi đây còn phát triển Mê Linh trở thành đầu mối, trung tâm phân phối hoa lớn của khu vực phía bắc. Hoạt động mua bán hoa tấp nập suốt ngày đêm. Nhiều gia đình đã đổi mới phương thức giao dịch, thực hiện mua bán trên mạng in-tơ-nét. Xã có gần 100 nhà lạnh để bảo quản hoa. Nhờ đó, các loại hoa từ đây không chỉ được bán đi khắp các tỉnh, thành phố trong cả nước, mà còn được xuất khẩu sang các nước trong khu vực. Từ cây hoa, cuộc sống của người dân đã từng bước được nâng cao, thu nhập bình quân đầu người đạt hơn 26 triệu đồng/năm. Tỷ lệ hộ khá, giàu đạt 65%; lao động có việc làm đạt hơn 95%; hộ nghèo cả xã chỉ còn gần 3%.

Chúng tôi đến xã Mê Linh vào một ngày nắng nóng tháng 7. Ðối với người trồng hoa, nhất là hoa hồng, mùa hè là thời gian kinh doanh rất khó khăn. Anh Nguyễn Văn Thành, một người có thâm niên trong nghề trồng hoa hồng tại thôn Liễu Trì, xã Mê Linh giải thích: Hoa hồng phát triển quanh năm, có thể cho hoa liên tục trong vòng mười năm, nhưng rất nhạy cảm thời tiết, chỉ thích hợp với nhiệt độ từ 17 đến 20 độ C. Mùa hè, hoa hồng ra nhiều bông, nhưng hoa nhỏ, chóng tàn, cho nên không được người tiêu dùng ưa chuộng. Giá bán thấp, chỉ từ 3 đến 5 nghìn đồng/chục bông tại ruộng. Từ tháng 9 đến tháng 2 (âm lịch) hằng năm, mặc dù cho hiệu quả kinh tế không cao, nhưng đây là thời điểm quan trọng để người dân chăm sóc cây hoa, dưỡng cho cây khỏe để có thể phát triển tốt, ra hoa đẹp khi vào vụ chính. Anh Thành nhẩm tính, với mỗi sào đất trồng khoảng hai nghìn khóm hoa hồng, nếu được chăm sóc tốt có thể cho thu hoạch gần mười bông/khóm trong thời gian chính vụ, với giá bán từ 10 đến 20 nghìn đồng/chục bông, là người dân đã thu về hai, ba chục triệu đồng/sào.

Tuy nhiên, người trồng hoa Mê Linh đang phải đối mặt với nhiều khó khăn. Chủ nhiệm Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Liễu Trì Tăng Văn Thanh chia sẻ, Hợp tác xã có tổng số hơn 70 ha đất sản xuất nông nghiệp, hầu hết đều trồng hoa, thì có hơn một nửa diện tích này được quy hoạch triển khai các dự án. Nhiều dự án đã có mặt bằng sạch từ năm 2004, nhưng cho đến nay vẫn chưa triển khai, khiến người dân không dám đầu tư mở rộng sản xuất, phát triển các loại hoa có giá trị kinh tế cao. Cùng với đó, nhiều dự án triển khai không đồng bộ, trong đó không ít dự án nhận mặt bằng, đổ cát, san gạt làm đường giao thông nội bộ, xây dựng tường bao rồi để hoang... khiến ruộng đất bị chia cắt, hệ thống thủy lợi bị phá vỡ, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất. Vì thế, vào các mùa mưa bão, nhất là sau các trận mưa lớn, chính quyền, hợp tác xã và bà con xã viên rất vất vả khơi thông dòng chảy, tiêu thoát nước chống ngập úng cho cây hoa. Bởi, chỉ ngâm trong nước một, hai ngày là cây hoa sẽ bị chết, gây thiệt hại lớn cho nông dân. Cũng do nằm trong phạm vi quy hoạch dự án cho nên ruộng đất của người dân không thể tiến hành dồn đổi thành các ô thửa lớn, gắn với cải tạo hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng, cho nên việc sản xuất của người dân còn manh mún, mang tính tự phát, không có điều kiện đưa cơ giới vào sản xuất. Nhiều người dân mong muốn chuyển đổi diện tích đất trũng trồng lúa một vụ năng suất thấp, hiệu quả kém sang nuôi trồng thủy sản nhưng gặp vướng mắc do quy định phải giữ đủ diện tích đất trồng lúa. Việc tiêu thụ hoa cũng không ổn định, dẫn đến tình trạng được mùa rớt giá, được giá mất mùa thường xuyên diễn ra...

Bí thư Ðảng ủy, Chủ tịch HÐND xã Mê Linh Tạ Quang Hưng cho biết, cây hoa đã góp phần mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho người dân. Ðể gìn giữ và phát triển nghề trồng hoa, nâng cao đời sống người dân, trong bối cảnh diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, trong những năm qua, cấp ủy, chính quyền xã có nhiều phương án hỗ trợ người dân như mở lớp đào tạo, nhân cấy nghề điện nước, nấu ăn, cơ khí... Ðộng viên nông dân tận dụng tối đa các diện tích đã quy hoạch, nhưng chưa triển khai để sản xuất, không để đất bị bỏ hoang, lãng phí. Xã khuyến khích người dân đi thuê đất trồng hoa tại các địa bàn khác; phối hợp chính quyền nơi đến tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp đỡ để người dân trồng hoa, sau đó mang về Mê Linh tiêu thụ. Hiện nay, xã có tới gần 100 hộ dân thuê đất tại các xã, huyện, thậm chí nhiều hộ lên tận Sơn La, Lào Cai để trồng hoa. Trong thời gian tới, Mê Linh tập trung đầu tư các loại hoa có giá trị kinh tế cao, phát triển các kênh phân phối, tiêu thụ sản phẩm để người dân ngày càng khấm khá hơn.