Vì bài diễn văn của Tổng thống Mỹ ở trường võ bị West Point mới đây không một lời đề cập đến chiến lược xoay trục về châu Á.

Theo Reuters, trước thềm Đối thoại về an ninh và quốc phòng ở Shangri-La, Singapore diễn ra từ 30.5 - 1.6, ông Hagel cam kết rằng Mỹ sẽ không vì các mối đe doạ mới nổi ở các nơi khác mà từ bỏ kế hoạch tăng cường vị thế quân sự của mình ở châu Á.

Ông Hagel sẽ gặp các đồng minh tại châu Á ở Đối thoại Shangri-La đang lo lắng bởi sự quyết đoán ngày càng gia tăng từ Trung Quốc.

Lý do các đồng minh của Mỹ lo lắng là bắt nguồn từ bài diễn văn ngày 28.5 của Tổng thống Mỹ Barack Obama đọc tại trường võ bị West Point nói về chính sách đối ngoại của Mỹ. Trong bài diễn văn kéo dài 40 phút, ông Obama không một lời nào đề cập đến vấn đề tái cân bằng chính sách quân sự, chính trị và kinh tế của Mỹ sang châu Á. Điều này khiến các đồng minh của Mỹ ở châu Á ngạc nhiên và thất vọng.

Để trấn an đồng minh, phát biểu tại cuộc họp báo trước khi bay sang Singapore, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel khẳng định rằng cam kết của Mỹ với châu Á chưa bao giờ mạnh mẽ như hiện nay: “Những gì Tổng thống Mỹ nói ngày 28.5 và lời giải thích của ông về các mối đe dọa đang nổi lên sẽ không hạn chế, hoặc rút ngắn, hoặc giảm nhẹ vị trí của chúng tôi trong chiến lược tái cân bằng với khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Điều đó không làm giảm tất cả các cam kết, thậm chí ngay cả không có cam kết, mà chúng tôi đã thực hiện chính sách tái cân bằng này ở châu Á - Thái Bình Dương”.

Ông Hagel cho biết ông sẽ gặp gỡ song phương hơn 10 cuộc và ba cuộc gặp tay ba tại Đối thoại Shangri-La này nhằm củng cố các quan hệ và làm giảm căng thẳng ở khu vực.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ sẽ gặp lãnh đạo quân đội Trung Quốc tại cuộc Đối thoại, dự kiến sẽ có phần trao đổi các vấn đề căng thẳng giữa Trung Quốc và Việt Nam trên Biển Đông, do Trung Quốc đưa giàn khoan vào vùng biển Việt Nam và mới nhất là vụ tàu cá Việt Nam bị tàu Trung Quốc đâm chìm gần khu vực hạ đặt giàn khoan trái phép.

Tàu cá ĐNa 90152 TS (Đà Nẵng) bị tàu Trung Quốc hung hãn đâm chìm ngày 26.5 trên vùng biển Việt Nam gần nơi giàn khoan Hải Dương - 981 của Trung Quốc hạ đặt trái phép, đang được lai dắt vào đảo Lý Sơn chiều ngày 29.5 - Ảnh: Hoàng Sơn

Ông Hagel nhắc lại là sẽ trao đổi trực tiếp về các vấn đề khác biệt, nhấn mạnh nhu cầu cần duy trì các vùng biển mở và sự tự do hàng hải đang khiến một số nước quan ngại trước các hành vi quyết đoán ngày càng tăng của Trung Quốc về yêu sách chủ quyền trên biển.

Ông Hagel cũng nói rằng Trung Quốc đang “thể hiện quá tay về sức mạnh của mình và đang đại diện cho thách thức và căng thẳng mới”.

Trong khi đó Nhật Bản đang tự biến mình thành một đối trọng với Trung Quốc, dựa trên nền tảng hợp tác quân sự chiến lược với Mỹ. Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe dự kiến sẽ dùng Đối thoại Shangri-La lần này để làm nổi bật sự cần thiết cho Nhật Bản gánh lấy vai trò lớn hơn về an ninh toàn cầu và khu vực. Và đó cũng là điều Mỹ muốn thấy, theo Reuters.

Thậm chí một quan chức quốc phòng Mỹ nói rằng Mỹ quan tâm việc Nhật Bản và Hàn Quốc gia tăng sự tham dự của họ vào khu vực Đông Nam Á.

Tàu Cảnh sát biển Việt Nam (phải) đang làm nhiệm vụ chấp pháp trên vùng biển Việt Nam ở Hoàng Sa, phía trước và xung quanh là các tàu của Trung Quốc hung hăng cản phá. Đây là nơi Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương - 981 và đưa hơn 100 tàu thuyền bảo vệ - Ảnh: AFP

Tàu đổ bộ Kunisaki trọng tải 9.000 tấn của Hải quân Nhật Bản xuống Biển Đông tham gia cuộc diễn tập cứu hộ cứu nạn với hải quân các nước ASEAN trong tháng 6.2014 - Ảnh: Bộ Quốc phòng Nhật bản