Sự thách thức của chính quyền lâm thời ở Kiev

Andrey Kobolev – người vừa được bổ nhiệm đứng đầu tập đoàn khí đốt Ukraine, hôm qua tuyên bố,  nước ông “không thấy có lý do gì” để tuân theo quyết định nâng giá khí đốt “mang tính chính trị” mà Nga mới áp đặt gần đây. Vì thế, Ukraine sẽ chính thức tạm ngừng chuyển tiền cho Moscow cho đến khi nào tình hình được giải quyết.

Sau khi xảy ra vụ đảo chính lật đổ Tổng thống Viktor Yanukovich và vụ ly khai Crimea ra khỏi Ukraine, Nga quyết định hủy bỏ mọi chính sách giảm giá cho Ukraine, nâng giá khí đốt mà quốc gia Đông Âu này phải trả từ 268 USD lên 485 USD/1.000 mét khối, bắt đầu từ tháng này.

Ông Andrey Kobolev – 35 tuổi vừa được chính phủ lâm thời ở Kiev bổ nhiệm làm Chủ tịch tập đoàn khí đốt Naftogaz của Ukraine, đã tuyên bố trên cổng thông tin ZN.UA rằng, tập đoàn của ông ta chỉ sẵn sàng trả tiền khí đốt theo giá cũ.

“Chúng tôi tin rằng, giá mới không phản ánh đúng giá trị thị trường, không hợp lý và không thể chấp nhận được. Chúng tôi sẽ dừng mọi hoạt động chuyển tiền cho phía Nga trong thời gian diễn ra các cuộc đàm phán. Chúng tôi hy vọng, vấn đề kinh tế sẽ vượt lên trên vấn đề chính trị bởi thậm chí tập đoàn lớn như Gazprom của Nga cũng phải chịu ảnh hưởng nếu mất đi một trong những thị trường nhập khẩu khí đốt tự nhiên lớn nhất trên lục địa”, ông Kobolev cho biết. Ông này vừa mới tiếp nhận vị trí lãnh đạo Naftogaz được khoảng nửa tháng.

Ukraine cho rằng, giá mới mà Nga áp đặt cho họ là cao nhất so với các khách hàng ở Châu Âu (Gazprom không tiết lộ giá cả được đưa ra trong hợp đồng với các khách hàng Châu Âu nhưng nó vào khoảng 370 USD).

Tập đoàn khí đốt của Nga tuyên bố, giá mới mà họ đưa ra cho Ukraine phản ánh thực tế về việc họ đã rút toàn bộ chính sách giảm giá được đưa ra trước đó cũng như cái giá đó không còn bao gồm khoản thanh toán thuê căn cứ cho Hạm đội Biển Đen của Nga ở Sevastopol nữa. Như vậy, Ukraine buộc phải chấp nhận mức giá cao như vậy.

Ukraine – nước đang phải nhập khẩu tới một nửa nhu cầu khí đốt từ Nga, đã nợ hơn 2,2 tỉ USD hóa đơn tiền khí đốt. Nước này đã không trả tiền cho Nga kể cả trước khi Nga bắt đầu áp dụng giá khí đốt cao hơn. Ông Kobolev tuyên bố, “bất kỳ vấn đề thanh toán nào cũng chỉ có thể được giải quyết trong gói thỏa thuận về vấn đề giá cả”. Ukraine thậm chí còn đe dọa sẽ kiện Gazprom ra tòa án quốc tế ở Stockholm vì việc nâng giá khí đốt.

Viễn cảnh cuộc chiến khí đốt, Châu Âu lo lắng

Nga và Ukraine đã rơi vào một cuộc đối đầu căng thẳng kể từ khi các cuộc biểu tình ở Kiev nổ ra và Tổng thống Yanukovych bất ngờ bị lật đổ hồi tháng 2 kèm theo đó là vụ sáp nhập Crimea vào Nga hồi tháng 3.

Sau những căng thẳng về chính trị, ngoại giao, Moscow và Kiev đang tranh chấp quyết liệt trong vấn đề khí đốt.

Quyết định của chính quyền lâm thời ở Kiev trong việc tạm dừng thanh toán các hóa đơn khí đốt cho Nga đã thể hiện một thái độ thách thức, không có bất kỳ dấu hiệu nhượng bộ nào của Kiev. Thực tế này có thể sẽ đẩy hai nước láng giềng Nga, Ukraine vào một cuộc chiến khí đốt mới, tái diễn lại kịch bản năm 2008 khi nguồn cung cấp khí đốt của Nga qua Ukraine bị cắt đứt và cả Châu Âu “tê cóng” vì cuộc chiến này.

Với những tranh cãi dường như không có hồi dứt về vấn đề thanh toán và giá cả, cuộc khủng hoảng khí đốt Nga-Ukraine có nguy cơ đe dọa hàng triệu người dân trên khắp Châu Âu.

Các nước thành viên Liên minh Châu Âu (EU) nhập khẩu phần lớn nhu cầu khí đốt tự nhiên từ Nga và nguồn cung cấp này chủ yếu đi qua đường trung chuyển Ukraine. Vì thế, nếu Nga nổi giận cắt đứt nguồn cung cấp qua Ukraine vì việc nước này không thanh toán các hóa đơn thì đương nhiên, các khách hàng phương Tây sẽ phải “lãnh đủ”.

Cơ hội để Nga và chính quyền lâm thời ở Kiev đạt được một thỏa thuận về vấn đề khí đốt được cho là rất mờ nhạt.

"Tôi muốn nói rằng, chúng tôi đang tiến gần tới một giải pháp cho tình hình nhưng là một giải pháp theo hướng tồi tệ cho Ukraine”, Bộ trưởng Năng lượng lâm thời Ukraine Yuri Prodan cho biết. “Chúng tôi có thể hướng tới việc Nga sẽ tắt nguồn cung cấp khí đốt cho Ukraine”, ông Prodan đã nói như vậy.

Phát biểu trên làm dấy lên nỗi quan ngại về viễn cảnh tái diễn cuộc chiến khí đốt từng xảy ra trong quá khứ. Trước đó, Tổng thống Putin đã gửi một bức thư đến 18 nhà lãnh đạo Châu Âu, trong đó cảnh báo Nga sẽ buộc phải cắt đứt nguồn cung cấp khí đốt qua trạm trung chuyển ở Ukraine nếu quốc gia Đông Âu này tiếp tục không trả nợ cho Nga.

Tuy nhiên, Moscow vẫn khẳng định không muốn phải dùng đến biện pháp mà có thể tránh được và rằng Moscow vẫn tôn trọng mọi cam kết cung cấp khí đốt cho các khách hàng Châu Âu.

Brussels được cho là đang nỗ lực tìm cách tránh những ảnh hưởng tiêu cục mà họ phải hứng chịu từ bất kỳ quyết định ngừng cung cấp khí đốt nào cho Ukraine từ Moscow.