1. Tôi bàng hoàng rồi hơi sững sờ khi nghe tin Khánh Ly sẽ trở về việt Nam để hát. Hát ở Việt Nam? Đúng thế! Đó là buổi biểu diễn Live concert Khánh Ly một buổi duy nhất của bà, vào ngày 9.5.2014 tại Trung tâm hội nghị Quốc gia, Hà Nội.Kỳ lạ! tiếng hát Khánh Ly với tiếng Việt thân thương! Tiếng Việt của Trịnh Công Sơn! Của Da vàng! Xứ sở gian nan, anh hùng, cày cấy niềm tin bên bờ biển Đông!
Nói không quá, nếu cần làm một cuốn từ điển tiếng Việt từ ngôn ngữ, từ chữ của Trịnh Công Sơn thì chúng ta sẽ tìm thấy biết bao nhiêu từ mới lạ để cuộc sống lung linh, huyền dịu hơn!
Mà cũng có thể mêng mông hơn! Buồn hơn!...
Như tiếng hát Trịnh qua giọng, chất và tâm hồn Khánh Ly.
2. Hình như ở đoạn trên tôi đã viết, đã gọi ca sĩ với đại từ nhân xưng là Bà. Bà Khánh Ly! Vâng! Tôi đang nghi ngờ chữ nghĩa của mình. Nhưng không, không còn nghi ngờ gì nữa! Trịnh Công Sơn đã vào cõi bất tử, ông đã mất! Vào ngày 1.4 vừa qua thế giới những người yêu nhạc ông đã tưởng niệm với những chương trình rất lớn! Để theo thời gian, cô ca sĩ huyền thoại cũng già! Từ cô sang bà!Một quy luật, một nỗi niềm, một thân phận vĩnh cửu!
3. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng Khánh Ly hát Trịnh Công Sơn hay, độc đạo! Là vị trí số một! Không thể ai thay thế! Với chất giọng khàn độc đáo, Khánh Ly làm mất ngủ và khắc khoải bao con tim dân Việt thao thức mỏi mòn trong chiến tranh. Những Da Vàng, Hát trên những xác người, Xin mặt trời ngủ yên, Người con gái Việt Nam… Kẻ mê Khánh Ly gọi là giọng “thuốc lá”.Khê khàn mê mỏi. Gây nghiện và mộng du. Trong những đêm mất ngủ của chiến tranh, nghe những bài hát phản tỉnh lương tri đó như “phép lạ” cân đối được nghiêng ngả sống chết. Có điều tôi nhận ra rất lạ là, Trịnh Công Sơn và Khánh Ly kết hợp như một con sông lớn nhưng hai đỉnh lưu vực khá nhau.
Có lẽ nhận định đó sẽ thay đổi ít nhiều theo thời gian. Mà cũng có thể thay đổi hẳn!
Và định vị đó sẽ “lung lay” dữ dội hay nhất thể “tôn tạo” qua đợt hát trở về lần này của một nữ danh ca. Tại sao không? Khi hàng triệu người Việt ở quê hương đã từng nghe Khánh Ly. Hàng triệu trái tim khác đã yêu thương, đã chất chứa đã vỗ về một tiếng hát...
Nhưng liệu có gì khác giữa cô và bà giữa âm vực giọng khàn quyến rũ ngày hôm qua và thăng trầm mệt mỏi của tuổi tác, của những biên giới chia cắt lòng người và tâm hồn ngày hôm nay? Những đổi thay của đỉnh triều thời đại...
Khánh Ly, tiếng hát 'độc đạo' dẫn vào huyệt tử hay thế giới âm nhạc kỳ lạ, sâu thẳm của Trịnh Công Sơn. Bà dã là đỉnh cao, thần tượng của một thời.
Nhưng cuộc trở lại, nếu chỉ là sự cố gắng nay níu vớt hình bóng đã qua cũng đồng nghĩa với sự phá sản, sụp đổ của một thần tượng...
Vì quá yêu Khánh Ly, tôi cứ tìm về những ngày xưa cũ...
Khánh Ly, tiếng hát còn không? Tiếng hát hư không...
Sài Gòn, chiều 10.4.2014
Nhà thơ Nguyễn Hữu Hồng Minh
