Đi khám thai, nhận kết quả HIV dương tính khiến thai phụ bị sốc. Không tin vào kết quả xét nghiệm, phụ nữ này đi xét nghiệm HIV lại, mỗi lần một kết quả khác nhau!
Âm hay dương tính?
Hai vợ chồng chị N. đều là công nhân từ Quảng Nam vào TP.HCM mưu sinh. Ngày 31-3, chị đến bệnh viện Quận 4 khám thai theo tuyến của bảo hiểm y tế. Tại đây, bác sĩ khám thai và xét nghiệm máu cho chị. Bác sĩ cho biết thai bình thường và hẹn 10 ngày sau trả kết quả xét nghiệm. Đúng hẹn, anh T. chồng chị N. đi lấy kết quả xét nghiệm cho vợ. Cầm trên tay tờ phiếu xét nghiệm của vợ có đóng dấu: “KHÁNG THỂ HIV DƯƠNG TÍNH” của đại diện Trung tâm Y tế dự phòng TP, anh T. như không tin vào mắt mình...
Những ngày sau đó, chị N. phải xin nghỉ làm ở công ty. Chị không màng ăn uống, khóc suốt ngày đêm không hiểu vì sao mình bị nhiễm HIV. Khoảng một tuần sau, hai vợ chồng chị đến Trung tâm Y khoa Medic xét nghiệm lại, kết quả là âm tính. Hai vợ chồng vẫn chưa yên tâm, chị N. đến viện Pasteur TP.HCM xét nghiệm tiếp và kết quả vẫn âm tính!
Khi có phần yên tâm rằng mình không bị nhiễm HIV, chị đến bệnh viện Từ Dũ để khám lại thai xem có ảnh hưởng gì không. Bác sĩ nơi đây cho biết thai lưu (chết) sáu tuần.
Chị N. hiện rất đau lòng trước sự việc xảy ra đối với chị. Chị cho rằng nguyên nhân của việc này là do nhận kết quả xét nghiệm HIV dương tính khiến chị bị sốc, không ăn uống suốt gần một tuần.
Ngày 10-7, theo yêu cầu của chị N., chúng tôi đưa chị đến khoa Xét nghiệm vi sinh của Trung tâm Y tế dự phòng lấy mẫu trực tiếp xét nghiệm HIV. Điều kỳ lạ lại diễn ra là mẫu xét nghiệm đầu tiên lại cho kết quả dương tính!
Bác sĩ hẹn vài ngày sau sẽ biết kết quả chính thức vì còn phải xét nghiệm thêm trên ba mẫu phản ứng khác nhau. Ba mẫu xét nghiệm sau đó mới đây đã cho kết quả: hai mẫu âm tính, một mẫu... không có phản ứng. Bác sĩ kết luận: Chưa phát hiện kháng thể HIV và đề nghị xét nghiệm lại sau bốn tuần.
Sự phức tạp đến khó hiểu về kết quả xét nghiệm HIV khiến chị N. rất hoang mang. Thực tế hiện nay chị N. vẫn không biết mình có bị nhiễm HIV hay không.
Trường hợp hiếm
Trước những diễn biến khó hiểu trong kết quả xét nghiệm HIV của chị N., chúng tôi đã có trao đổi với tiến sĩ-bác sĩ Lê Trường Giang - Phó Giám đốc Sở Y tế, Phó Chủ tịch Ủy ban Phòng chống AIDS TP.HCM. Ông Giang cho rằng việc chị N. bị thai lưu không liên quan gì đến các xét nghiệm nên chị N. khó có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Về sự khác nhau giữa các xét nghiệm, ông Giang giải thích: “Trong xét nghiệm, việc xảy ra dương giả, âm giả là bình thường. Tuy nhiên, trường hợp chị N. có điểm lạ là cho kết quả khác nhau trên nhiều lần xét nghiệm”.
Theo ông Giang, bất kỳ test (xét nghiệm) nào, bất kỳ chẩn đoán nào cũng đều có nguy cơ âm tính giả hoặc dương tính giả. Test HIV là test duy nhất trên thế giới cho đến nay có độ chính xác cao nhất, đến 99,9% (những test khác thường chỉ chính xác được cỡ 70%-80%). Tại sao test HIV chính xác? Bởi nó quyết định cuộc sống của một con người. Do đó, nó bắt buộc phải làm xét nghiệm ba lần bằng ba kỹ thuật khác nhau trên cùng một một mẫu máu. Nếu trong ba kỹ thuật này đều cho kết quả dương tính thì mới kết luận là dương tính.
“Ở đây, Determine - loại test nhanh được dùng ở test thứ nhất. Nó có độ nhạy cao nên thường là lần nào cũng đều có phản ứng dương tính cả, do vậy độ chính xác không cao bằng các test khác. Determine được gọi là test sàng lọc, phải theo nguyên tắc thà “bắt” nhầm còn hơn bỏ sót, không chấp nhận âm giả. Với những test sau đó, nguyên tắc lại là thà bỏ sót còn hơn “bắt” nhầm vì test đầu tiên đã không bỏ lọt nên những test sau sẽ loại được âm giả. Vì vậy, Determine có khả năng bị dương giả nhiều hơn” - ông Giang giải thích.
Ở hai lần lấy mẫu xét nghiệm trên chị N., kỹ thuật đầu tiên đều dùng Determine và cho kết quả dương tính. Các mẫu sinh phẩm khác sau đó cho kết quả âm tính nên ta có thể nói kết quả xét nghiệm của chị Nga là âm tính. Tuy nhiên, để chắc chắn thì vẫn phải tiếp tục theo dõi thêm, xét nghiệm lại sau một tháng nữa để đi đến kết luận cuối cùng cho chính xác.
Theo ông Giang, cơ địa của chị N. rất đặc biệt. “Không loại trừ lúc đó trong người bệnh nhân có gì đó làm cho cơ địa nhạy cảm với chẩn đoán của test. Đây là trường hợp hiếm gặp” - ông Giang nhận xét.
