Trước đó, dư luận không đồng tình với kết luận thu nhập trung bình của người chịu thuế đạt 14,2 triệu đồng do trường công bố.
- Tại sao rất nhiều người dân phản đối kết quả khảo sát của ĐH Kinh tế Quốc dân, mà Bộ vẫn lấy làm căn cứ tính thuế, thưa ông?
- Kết quả khảo sát của Đại học Kinh tế quốc dân chỉ là một trong nhiều căn cứ. Các phương án tính thuế được xây dựng dựa trên số liệu thống kê của Nhà nước và các kết quả điều tra xã hội học về thu nhập chi tiêu của các tầng lớp dân cư đã được công bố, dự báo theo chỉ số tăng trưởng đến năm 2009-2010 do Tổng cục Thống kê thực hiện.
Khi soạn thảo dự luật, Bộ Tài chính đã thu thập nhiều tài liệu, biểu thuế của các nước trong khu vực có điều kiện khá tương đồng với VN. Một số đoàn cán bộ cũng được ra nước ngoài khảo sát, nghiên cứu. Qua nghiên cứu cho thấy có hai quan điểm thu thuế: một là cá nhân có thu nhập đều có nghĩa vụ nộp thuế, hai là cá nhân phải có thu nhập vượt trên ngưỡng nhất định thì mới nộp thuế. Theo tôi, quan điểm thứ nhất chưa phù hợp với điều kiện nước ta do phần lớn thu nhập còn thấp, tích lũy chưa cao mà chủ yếu dùng để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt hằng ngày.
- Đánh thuế với những người có thu nhập cao còn khó, liệu tới đây thực hiện đại trà như vậy ngành thuế có đủ điều kiện để không xảy ra tiêu cực?
- Mục đích cao nhất khi ban hành Luật là kiểm soát thu nhập công bằng, bình đẳng, động viên ý thức tự giác của người dân. Nếu làm được như vậy tôi tin rằng sẽ không bị thất thu.
Với điều kiện cơ sở hạ tầng, nhân lực còn nhiều hạn chế quả thật thực hiện Luật Thuế thu nhập sẽ rất khó khăn. Chính vì vậy Bộ Tài chính mới phải xin 2 năm từ khi Luật được thông qua đến lúc áp dụng để có thời gian chuẩn bị. Hệ thống máy móc phải đảm bảo để người ta tự kê khai mà cơ quan thuế vẫn đủ điều kiện để đối chiếu lại.
Quan trọng hơn cả là giáo dục ý thức của người nộp thuế. Hiện tại người ta vẫn có tâm lý ngại kê khai, có thu nhập cao cũng chưa có thói quen đóng thuế.
- Xin Bộ trưởng cho biết ý kiến đóng góp của người dân sẽ được Bộ xử lý ra sao?
- Thuế thu nhập cá nhân rất nhạy cảm liên quan đến nhiều người nên trong quá trình soạn thảo, Bộ dự kiến thiết lập các kênh thông tin, đường dây nóng để tiếp nhận đóng góp của người dân. Những ý kiến hợp lý chúng tôi sẽ xem xét đưa vào trong dự thảo.
Theo kế hoạch, Quốc hội sẽ cho ý kiến về dự luật vào kỳ họp cuối năm 2006, sau khi lấy ý kiến rộng rãi trong nhân dân sẽ thông qua vào kỳ họp nửa đầu năm 2007 và thi hành từ 1/1/2009.
- Điểm mới nhất trong dự thảo là chuyển cá nhân hộ kinh doanh đang nộp thuế thu nhập doanh nghiệp sang thuế cá nhân. Cơ sở nào để thay đổi diện chịu thuế như vậy?
- Chuyển đổi như vậy người dân sẽ có lợi. Cùng là thu nhập cá nhân nhưng thu nhập từ kinh doanh không được trừ khởi điểm mà nộp thuế theo mức 28%. Trong khi đó thu nhập từ tiền công, tiền lương trên mức khởi điểm 5 triệu đồng một tháng mới phải nộp thuế và áp dụng thuế suất lũy tiến từng phần từ 10 đến 40%. Áp dụng như vậy chưa khuyến khích cá nhân đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh làm giàu chính đáng.
- Bộ trưởng nghĩ sao khi có rất nhiều ý kiến phản đối đánh thuế tiền gửi tiết kiệm, thu nhập từ lãi cổ phiếu?
- Đưa thu nhập từ lợi tức cổ phần, lợi tức từ các hình thức góp vốn kinh doanh bao gồm cả mua bán chứng khoán vào diện chịu thuế bởi tới đây cùng với sự phát triển nhanh chóng của các thị trường và trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, số lượng người nắm giữ cổ phần của các doanh nghiệp tăng lên. Đánh thuế ngoài động viên cho ngân sách nhà nước còn đảm bảo quyền đánh thuế của VN đối với các cá nhân nước ngoài có thu nhập phát sinh tại VN.
Đối với thu nhập từ lãi tiết kiệm, số người có thu nhập với mức từ 4 đến10 triệu đồng mỗi tháng đã tăng đáng kể đòi hỏi có sự động viên phù hợp. Tuy vậy, dự luật dự kiến chỉ thu thuế đối với trường hợp có lãi tiền gửi tiết kiệm vượt trên 4-5 triệu đồng/tháng.
Còn thu thuế đối với thu nhập từ thừa kế và quà tặng là nhằm kiểm soát được sự chuyển dịch tài sản, khuyến khích mọi người lao động tự tạo ra thu nhập không trông chờ ỷ lại vào người khác. Nhưng để phù hợp với điều kiện thực tiễn ở VN, dự kiến chỉ đánh thuế với tài sản thừa kế, quà tặng là cổ phiếu, trái phiếu, quyền sở hữu công ty, tài sản là nhà đất chỉ đưa vào diện chịu thuế trong trường hợp người đó đã có nhà ở.
Phong Lan thực hiện
