Nhầm lẫn giới tính hay phẫu thuật xác định lại giới tính đang được bàn cãi nhiều trong thời gian gần đây. Đã có 2 bệnh viện (BV) và tới đây sẽ có thêm 2 nơi nữa được thực hiện can thiệp y tế xác định lại giới tính. Đây là một nhu cầu có thật và đang được nhiều người quan tâm dưới cả góc độ y học, luật pháp và đời thường.
Dễ với y học, khó với hành chính
| Những đối tượng được phép xác định lại giới tính: - Khuyết tật bẩm sinh về giới tính là những bất thường ở bộ phận sinּh dụּc của một người ngay từ khi mới sinh ra, biểu hiện ở một trong các dạng như nữ lưỡng giới giả nam, nam lưỡng giới giả nữ hoặc lưỡng giới thật. - Giới tính chưa được định hình chính xác là những trường hợp chưa thể phân biệt được một người là nam hay nữ xét về cả bộ phận sinּh dụּc và nhiễm sắc thể giới tính. (Luật sư Đặng Thế Phiệt, đoàn Luật sư TPHCM) |
Một bé trai 6 năm sống đời con gái đã được khoa Niệu BV Nhi Đồng 2 (TPHCM) phẫu thuật lỗ tiểu thấp thể bìu. Bé trai này có tên là Nguyễn Thị Thu T (thị xã Châu Đốc, An Giang). Khi sinh ra, bộ phận sinּh dụּc của T giống con gái. Lớn lên T cũng được gia đình nuôi dạy như con gái, cho mặc áo đầm, đeo hoa tai cho chơi búp bê... Tuy nhiên, T lại có hành động và lời nói thiên hướng như con trai. Gia đình cho T đi khám bệnh và kết quả là với bộ nhiễm sắc thể Karyotype, bé T có dị tật lỗ tiểu thấp thể bìu.
Theo PGS-TS-BS Lê Tấn Sơn - Trưởng khoa Niệu BV Nhi Đồng 2: Với dị tật mắc tật lỗ tiểu thấp như bé T, bệnh nhân thường phẫu thuật ít nhất 2 lần mới có bộ phận sinּh dụּc gần như bình thường. Nếu 2 tinh hoàn phát triển bình thường thì khi trưởng thành, bé vẫn có thể có thiên chức đàn ông và làm cha.
Hay trường hợp mới nhất, cháu Trần Minh Phương (6 tuổi, ở TPHCM) vừa được các BS BV Đa khoa quốc tế Vinmec và đoàn bác sĩ của Quỹ thương vong Châu Á thực hiện ca mổ tạo hình bộ phận sinּh dụּc ngoài, sáng 19.6. Trước khi thực hiện được ca phẫu thuật này, chọn giới tính nào cho cháu đã có những ý kiến rất khác nhau của giới chuyên môn.
Cháu Phương được nuôi dạy như con gái cho đến năm 4 tuổi, khi gia đình thấy có biểu hiện chậm lớn nên cho đi kiểm tra. BS đã đề nghị làm xét nghiệm nội tiết và gene, kết quả là cháu có bộ nhiễm sắc thể 46XY – chứng tỏ cháu là con trai. Chị Mai – mẹ của cháu Phương - làm thủ tục pháp lý đổi tên cho con, bớt đệm “Thị” trong tên để bé mang tên con trai. Nhưng chị cũng rất hoang mang, khi mà đi tư vấn, chị được tư vấn theo 2 hướng trái ngược nhau. Có nơi khuyên nên phẫu thuật để theo giới tính nam – giới tính thật sự của cháu (dù cho “chim” nhân tạo có thể không đẹp được như thật – như lời chị nói).
Nhưng cũng lại có tư vấn nên để cháu thành con gái, với lý do là tạo hình dươּng vậּt khó hơn nhiều so với âּm đạּo. Chị rất phân vân vì nếu chọn cách dễ hơn, con chị suốt đời sẽ phải dùng hormon, không biết ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe sau này, lại chưa chắc đó đã phải là giới tính thật của bé. Biết đâu lớn lên cháu sẽ oán trách cha mẹ.
Với kinh nghiệm tiếp cận và xử trí những dị tật về bộ phận sinּh dụּc ngoài của đoàn BS Quỹ thương vong Châu Á và Quỹ Thiện Nhân mang tên “Tái tạo bộ phận sinּh dụּc cho trẻ em không may”, các BS đã quyết định dù khó khăn vẫn phẫu thuật tạo hình để trả về giới tính nam thực sự cho cháu bé.
Với trẻ em, xem ra việc can thiệp y tế và đổi tên khá thuận lợi. Nhưng những trường hợp xác định lại giới tính ở người lớn lại không hề dễ dàng.
Gây xôn xao dư luận gần đây chính là cô giáo Phạm Lê Quỳnh Trâm trước khi chuyển đổi giới tính có tên là Phạm Văn Hiệp (sinh năm 1974) ở Bình Phước. Hiệp nhận thấy cơ thể mình và tính tình là nữ 100%. Hiệp sang Thái Lan, chi phí hơn 500 triệu đồng để có ngoại hình con gái, đổi tên ghi trong các giấy tờ thành Phạm Lê Quỳnh Trâm. Nhưng chỉ có mục giới tính là không đổi được, vẫn ghi là: Nam. Các cơ quan công quyền, thậm chí sân bay cũng lắc đầu vì ngoại hình là nữ và giấy tờ là nam. Từ những trục trặc trên, cô Trâm quyết định về địa phương xin chuyển đổi giới tính, cải chính hộ tịch, họ tên...
Ngày 5.11.2009, UBND huyện Chơn Thành đã ra quyết định số 5876/QĐ-UBND, “cho phép Phạm Văn Hiệp được xác định lại giới tính từ nam sang nữ và đổi tên thành Phạm Lê Quỳnh Trâm”. Nhưng đến đầu năm 2013, UBND tỉnh Bình Phước có công văn yêu cầu Sở Tư pháp tham mưu để ra quyết định thu hồi và hủy bỏ 2 quyết định nói trên, vì “UBND huyện Chơn Thành đã sai khi chỉ dựa vào kết quả khám lâm sàng của khoa Sản - BV tỉnh Bình Phước - nơi không có chức năng kết luận giới tính”. Và chị Trâm hiện giờ chắc chắn cũng đang mong từng ngày để cơ sở mà Bộ Y tế thực hiện can thiệp xác định giới tính cho người lớn được làm.
Chỉ cho xác định lại, không cho chuyển giới tính!
Theo các chuyên gia về nam học, xác định lại giới tính là nhu cầu có thực tại VN và các BS trong nước có đủ tay nghề thực hiện các phẫu thuật cần thiết. Nhưng luật chỉ cho phép xác định lại giới tính và không cho phép làm phẫu thuật chuyển giới. Nghĩa là chỉ những người có bằng chứng cụ thể về việc khiếm khuyết gene, bộ phận sinּh dụּc trong và ngoài mới được phẫu thuật.
Còn những người mà có xu hướng “ái nam”, “ái nữ” bằng cảm nhận thì không được can thiệp chuyển giới. Chính vì thế, nhiều người trưởng thành muốn chỉnh sửa lỗi của tạo hoá, dù nghèo cũng cố vay mượn để sang Thái Lan. Không ai có thể ngăn được việc này, nhưng cơ quan chức năng liệu có xử phạt và xử như thế nào khi họ đã thay đổi hình hài mà chưa được phép?
BS Mai Bá Tiến Dũng - Trưởng khoa Nam học, BV Bình Dân TPHCM - đã nhận định: Nhu cầu chuyển giới tại VN là rất nhiều. Mới đây, có 10 trường hợp đã đến khoa nhờ tư vấn muốn chuyển đổi giới tính nam sang nữ. Chuyên gia nam học TS-BS Nguyễn Thành Như cho rằng, nên cho phép chuyển đổi giới tính nhưng phải cẩn thận. Chỉ chấp nhận chuyển giới đối với những người thật sự muốn chuyển giới. Muốn vậy, họ cần được kiểm tra tâm lý, cần có chuyên gia giỏi về lĩnh vực tâm lý chuyển giới.
Hiện nay, VN vẫn chưa có các chuyên gia tâm lý, nội tiết chuyên về lĩnh vực chuyển giới tính, mặc dù việc thực hiện các phẫu thuật tạo hình bộ phận sinּh dụּc nằm trong khả năng của các BS của VN.
Theo PGS-TS-BS Lê Tấn Sơn - Trưởng khoa Niệu BV Nhi Đồng 2: Với dị tật mắc tật lỗ tiểu thấp như bé T, bệnh nhân thường phẫu thuật ít nhất 2 lần mới có bộ phận sinּh dụּc gần như bình thường. Nếu 2 tinh hoàn phát triển bình thường thì khi trưởng thành, bé vẫn có thể có thiên chức đàn ông và làm cha.
Hay trường hợp mới nhất, cháu Trần Minh Phương (6 tuổi, ở TPHCM) vừa được các BS BV Đa khoa quốc tế Vinmec và đoàn bác sĩ của Quỹ thương vong Châu Á thực hiện ca mổ tạo hình bộ phận sinּh dụּc ngoài, sáng 19.6. Trước khi thực hiện được ca phẫu thuật này, chọn giới tính nào cho cháu đã có những ý kiến rất khác nhau của giới chuyên môn.
Cháu Phương được nuôi dạy như con gái cho đến năm 4 tuổi, khi gia đình thấy có biểu hiện chậm lớn nên cho đi kiểm tra. BS đã đề nghị làm xét nghiệm nội tiết và gene, kết quả là cháu có bộ nhiễm sắc thể 46XY – chứng tỏ cháu là con trai. Chị Mai – mẹ của cháu Phương - làm thủ tục pháp lý đổi tên cho con, bớt đệm “Thị” trong tên để bé mang tên con trai. Nhưng chị cũng rất hoang mang, khi mà đi tư vấn, chị được tư vấn theo 2 hướng trái ngược nhau. Có nơi khuyên nên phẫu thuật để theo giới tính nam – giới tính thật sự của cháu (dù cho “chim” nhân tạo có thể không đẹp được như thật – như lời chị nói).
Nhưng cũng lại có tư vấn nên để cháu thành con gái, với lý do là tạo hình dươּng vậּt khó hơn nhiều so với âּm đạּo. Chị rất phân vân vì nếu chọn cách dễ hơn, con chị suốt đời sẽ phải dùng hormon, không biết ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe sau này, lại chưa chắc đó đã phải là giới tính thật của bé. Biết đâu lớn lên cháu sẽ oán trách cha mẹ.
Với kinh nghiệm tiếp cận và xử trí những dị tật về bộ phận sinּh dụּc ngoài của đoàn BS Quỹ thương vong Châu Á và Quỹ Thiện Nhân mang tên “Tái tạo bộ phận sinּh dụּc cho trẻ em không may”, các BS đã quyết định dù khó khăn vẫn phẫu thuật tạo hình để trả về giới tính nam thực sự cho cháu bé.
Với trẻ em, xem ra việc can thiệp y tế và đổi tên khá thuận lợi. Nhưng những trường hợp xác định lại giới tính ở người lớn lại không hề dễ dàng.
Gây xôn xao dư luận gần đây chính là cô giáo Phạm Lê Quỳnh Trâm trước khi chuyển đổi giới tính có tên là Phạm Văn Hiệp (sinh năm 1974) ở Bình Phước. Hiệp nhận thấy cơ thể mình và tính tình là nữ 100%. Hiệp sang Thái Lan, chi phí hơn 500 triệu đồng để có ngoại hình con gái, đổi tên ghi trong các giấy tờ thành Phạm Lê Quỳnh Trâm. Nhưng chỉ có mục giới tính là không đổi được, vẫn ghi là: Nam. Các cơ quan công quyền, thậm chí sân bay cũng lắc đầu vì ngoại hình là nữ và giấy tờ là nam. Từ những trục trặc trên, cô Trâm quyết định về địa phương xin chuyển đổi giới tính, cải chính hộ tịch, họ tên...
Ngày 5.11.2009, UBND huyện Chơn Thành đã ra quyết định số 5876/QĐ-UBND, “cho phép Phạm Văn Hiệp được xác định lại giới tính từ nam sang nữ và đổi tên thành Phạm Lê Quỳnh Trâm”. Nhưng đến đầu năm 2013, UBND tỉnh Bình Phước có công văn yêu cầu Sở Tư pháp tham mưu để ra quyết định thu hồi và hủy bỏ 2 quyết định nói trên, vì “UBND huyện Chơn Thành đã sai khi chỉ dựa vào kết quả khám lâm sàng của khoa Sản - BV tỉnh Bình Phước - nơi không có chức năng kết luận giới tính”. Và chị Trâm hiện giờ chắc chắn cũng đang mong từng ngày để cơ sở mà Bộ Y tế thực hiện can thiệp xác định giới tính cho người lớn được làm.
Chỉ cho xác định lại, không cho chuyển giới tính!
Theo các chuyên gia về nam học, xác định lại giới tính là nhu cầu có thực tại VN và các BS trong nước có đủ tay nghề thực hiện các phẫu thuật cần thiết. Nhưng luật chỉ cho phép xác định lại giới tính và không cho phép làm phẫu thuật chuyển giới. Nghĩa là chỉ những người có bằng chứng cụ thể về việc khiếm khuyết gene, bộ phận sinּh dụּc trong và ngoài mới được phẫu thuật.
Còn những người mà có xu hướng “ái nam”, “ái nữ” bằng cảm nhận thì không được can thiệp chuyển giới. Chính vì thế, nhiều người trưởng thành muốn chỉnh sửa lỗi của tạo hoá, dù nghèo cũng cố vay mượn để sang Thái Lan. Không ai có thể ngăn được việc này, nhưng cơ quan chức năng liệu có xử phạt và xử như thế nào khi họ đã thay đổi hình hài mà chưa được phép?
BS Mai Bá Tiến Dũng - Trưởng khoa Nam học, BV Bình Dân TPHCM - đã nhận định: Nhu cầu chuyển giới tại VN là rất nhiều. Mới đây, có 10 trường hợp đã đến khoa nhờ tư vấn muốn chuyển đổi giới tính nam sang nữ. Chuyên gia nam học TS-BS Nguyễn Thành Như cho rằng, nên cho phép chuyển đổi giới tính nhưng phải cẩn thận. Chỉ chấp nhận chuyển giới đối với những người thật sự muốn chuyển giới. Muốn vậy, họ cần được kiểm tra tâm lý, cần có chuyên gia giỏi về lĩnh vực tâm lý chuyển giới.
Hiện nay, VN vẫn chưa có các chuyên gia tâm lý, nội tiết chuyên về lĩnh vực chuyển giới tính, mặc dù việc thực hiện các phẫu thuật tạo hình bộ phận sinּh dụּc nằm trong khả năng của các BS của VN.
