Buổi tọa đàm dành cho thầy cô, phụ huynh và học sinh (HS) với chủ đề “HS nào cũng có quyền có giáo viên tốt” do Trường THCS Lý Phong (quận 5) tổ chức cuối tuần qua khiến mọi người vỡ ra nhiều điều. Thầy cô giáo thì giật mình: “Lâu nay mình không để ý tâm tư HS, sẽ cố gắng thay đổi để gần học trò mình hơn”, còn HS thì “có nhiều thầy cô tốt lắm đó, dạy tụi con bằng cả trái tim”…

“Đặt hàng” từ học trò

Trần Bạch Trâm Anh, HS lớp 7A2, nêu: “Thầy cô cứ dạy những kiến thức xoay quanh SGK khiến tụi con nhàm chán nên quay qua làm việc riêng, nói chuyện trong giờ học. Chúng con muốn thực hành sau những giờ học để hiểu hơn những điều đã học trong sách chứ không phải là làm bài tập. Thầy cô ơi, hãy bớt bài tập lại để cho chúng con thở và có thời gian vui chơi”.

Còn em Trần Thị Thùy Dung chia sẻ: “Thầy cô tốt là thầy cô biết yêu thương học trò, kể cả học trò cá biệt, học kém, ngỗ ngược… thầy cô phải gần gũi chia sẻ để giúp các bạn đó vượt qua hơn là lên lớp hết giờ là xong”.

Đồng tình với Dung, em Trương Quỳnh Như, lớp 7A1, trải lòng: Em có học một cô giáo, cô ấy giảng bài rất hay, chuyên môn của cô giỏi, những hoạt động của cô trong tiết học cả lớp thích thú. Nhưng theo cảm nhận của em, cô chưa quan tâm nhiều đến HS. Học trò ai mà chẳng bao giờ mắc sai phạm, thay vì cô tế nhị, khéo léo khuyên bảo trong những giờ sinh hoạt chủ nhiệm đằng này cô dùng những lời lẽ không hay khiến học trò buồn. “Cô đừng biến tiết sinh hoạt chủ nhiệm thành những giờ trừng phạt học trò mà hãy là những giờ chơi, tổ chức trò chơi tập thể để chúng con thư giãn sau một tuần học tập mệt mỏi” - Dung ước ao.

Và giáo viên lên tiếng…

Cô Trương Thị Kim Chi, Khối trưởng chủ nhiệm khối 7, phân tích: “Tôi tin rằng đồng nghiệp chúng tôi khi đã chọn nghề giáo thì ai cũng có tấm lòng, muốn học trò mình học tốt, thành đạt. Nhưng mạnh dạn nhìn lại chính mình, đã có những lúc chúng ta không đủ bình tĩnh và kiên nhẫn trong cách ứng xử với học trò. Thực tế là giáo viên chúng tôi cũng hay than vãn, lớp này, lớp kia học trò không chịu học, lười. Nhưng có khi nào giáo viên tự đặt câu hỏi, tại sao các em không muốn học tiết học của mình? Chúng ta tức giận khi các em chưa hoàn tất bài tập về nhà nhưng có bao giờ tìm hiểu sâu về hoàn cảnh em đó, sau giờ học làm gì không?... Có rất nhiều tình huống khác nữa nhưng ít thấy đồng nghiệp tự vấn “HS cần gì ở chúng ta””.

Cô Chi kể về câu chuyện của chính mình khi có lần cô la rầy một HS vì không chịu làm bài tập. “Sau giờ dạy, trên đường về tôi bắt gặp một HS mặc đồng phục trường mình. Tôi nhìn kỹ thì đó là em HS của lớp mình. Tôi quan sát thấy em ôm chồng tô cao ngang tới mũi đi rửa. Hỏi ra mới biết mẹ em bán hủ tiếu dạo, hằng ngày sau giờ học em thường phụ mẹ. Khi ấy mắt tôi cay xè, buồn và hối hận vì mình là rầy em ngay trong lớp mà chưa hiểu lý do cụ thể” - cô Chi kể lại. Từ câu chuyện này, cô Chi rút ra kinh nghiệm: Đừng bao giờ lơ là học trò khi các em mắc lỗi trong học tập.

“Việc lấy ý kiến phản hồi từ HS là hoạt động bổ ích, thiết thực, góp phần giúp giáo viên có thể tự nhìn lại quá trình dạy học của mình. Đây cũng là kênh thông tin giúp ban giám hiệu hiểu và nắm được mặt mạnh, mặt yếu của từng giáo viên, qua đó có kế hoạch phân công hợp lý, phát huy được sở trường của từng giáo viên, giúp nhà trường xây dựng được đội ngũ giáo viên có phẩm chất đạo đức, lương tâm nghề nghiệp và trình độ chuyên môn cao” - cô Mai Lê, Trưởng nhóm Giáo dục công dân, cho biết.

Tại buổi tọa đàm, lấy ý kiến nhanh của nhóm 20 HS lớp 8 và 9 của trường, các em kiến nghị:

- Giáo viên không sử dụng đòn roi, những lời lẽ không hay làm tổn thương học trò, có thái độ miệt thị học trò.

- Giáo viên khi vào lớp phải trút bỏ những buồn vui riêng tư ngoài cửa lớp, có thái độ vui vẻ và giảng bài tận tình. Cho HS phát biểu ý kiến và tôn trọng ý kiến phát biểu đó, không giễu cợt.

- Công bằng với tất cả HS (không nâng điểm cho các bạn có học thêm). Quan tâm đồng đều với các bạn trong lớp dù là HS học giỏi hay yếu kém.

HS chưa thỏ‌a mã‌n nhu cầu chia sẻ

Qua khảo sát có rất nhiều HS chưa thỏ‌a mã‌n nhu cầu được chia sẻ với thầy cô giáo. Số đông HS khẳng định rằng rất muốn được chia sẻ với thầy cô nhưng sợ bị la mắng, sợ không được thầy cô đồng cảm và chấp nhận. Ngay cả những giáo viên tham gia chương trình cũng thấy mình cần thay đổi vì chưa thật sự hướng về các em. Không ít thầy cô khẳng định rằng những kết luận, đưa ra lời khuyên với học trò như đừng yêu vội, đừng nên tỏ tình, nên giữ gìn tình cảm sau 1‌8 tuổ‌i… không được các em đón nhận vì nó đã quá cũ và lạc hậu so với thực tế phát triển tâm, sin‌ּh l‌ּý lứa tuổi cũng như sự mong đợi của các em ngày nay.

PGS-TS HUỲNH VĂN SƠN, Trưởng bộ môn Tâm lý học
(ĐH Sư phạm TP.HCM)