Tôi lớn lên trên vùng Đồng Tháp Mười, ruộng lúa phì nhiêu, được sống trong vòng tay yêu thương của cha mẹ. 19 tuổi, tôi lập gia đình. Ngày rước dâu mẹ tôi khóc thật nhiều, bà cho rằng tôi còn quá trẻ, không thể làm tròn bổn phận con dâu, phục vụ bố mẹ và 5 cô em chồng, với những lo lắng chuyện mẹ chồng nàng dâu, chị dâu em chồng...
Điều lo lắng nhất của bà là chồng tôi công tác trong quân đội, sau ngày cưới anh phải về đơn vị, bỏ tôi một mình giữa những người xa lạ. Tôi rất sợ, không biết mình có khả năng làm tròn bổn phận con dâu duy nhất trong một gia đình nề nếp, nho phong?
Ngày đầu tiên làm dâu cũng là ngày anh khoác hành trang lên đường về đơn vị. Tôi có cảm giác như đứa trẻ bị bỏ rơi ở nơi xa lạ. Mẹ chồng tôi vỗ về: "Nín đi con! Nó phải xa con làm nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc, mẹ rất mừng khi có con thay thế nó để lo cho gia đình này. Mẹ sẽ hết mực tương yêu con như con đẻ của mình". Tôi cho đó là những lời động viên an ủi đối với con dâu mới, chứ trong lòng còn nhiều nỗi bâng khuâng lo nghĩ.
Hàng ngày, tôi phải thức thật sớm bơi xuồng cùng với mẹ chồng vào vườn mua các loại trái cây đem ra chợ, đến tối mịt mới về. Những tháng ngày vất vả cho cuộc mưu sinh, có tấm lòng thương yêu của mẹ chồng, chăm sóc chu đáo, lời nói ngọt ngào của bà đã xóa tan bao mệt nhọc, gian nan, không biết tự bao giờ tôi đã quên mình là con dâu của bà.
Cách cư xử của mẹ chồng đối với tôi, khiến người ngoài ai cũng lầm tưởng tôi là con đẻ của bà, điều này làm tôi rất sung sướng và hạnh phúc. Trở ngại lớn nhất của tôi là ông bố và cô em chồng thứ ba đang tuổi cập kê. Công việc nhà đều do một tay cô làm nên có phần tị nạnh với tôi và thường nói thêm nói bớt với bố chồng tôi những khuyết điểm của tôi như: Nấu cơm sống, cơm khê...
Thực sự những lúc đó vì quá mệt mỏi do thức khuya, tôi nấu cơm mà ngủ gật, để xảy ra sự cố không bị sống thì bị khê. Tuy nhiên, có mẹ chồng tôi can thiệp đâu lại vào đấy. Đó là bà dạy tôi cách khắc phục thế nào cho nồi cơm sống được chín, cơm khê vẫn có thể ăn được mà không nặng mùi. Nếu sống thì rưới nước lên mặt, xới nhẹ nơi bị sống rồi gom than lại cho đủ độ nóng làm chín những hạt còn sống. Khê thì bỏ vào vài hòn than hồng, đậy kín nắp chừng mười phút đẩy mùi khê xuống đáy, xong xới cơm ra ngoài bò phần cháy phía dưới khi ăn không còn mùi khê.
Mọi việc đều ổn, suốt 20 năm làm dâu tôi chỉ duy trì cái nếp rất đơn giản nhưng biểu hiện sự kính trọng đối với bố mẹ chồng. Mỗi bữa cơm mời bố mẹ cầm đũa rồi tôi mới ăn, bố mẹ chồng dùng cơm xong rót nước mời từng người rồi mới dọn mâm, thế là xong bổn phận con dâu. Bố chồng tôi thường nghe lời con gái đơm đặt rồi trách móc tôi, dù có bị mắng oan nhưng tôi vẫn cười nhận lỗi: "Con xin lỗi! Con hứa sẽ làm tốt hơn!". Không đôi co giải thích, không mặt ủ mày ê.
Điều này khi hiểu ra khiến ông thay đổi thái độ với tôi, không còn xem tôi là người ngoài nữa mà lo lắng thương yêu tôi không khác con đẻ của ông. Trước khi mẹ chồng tôi qua đời, bà đã nói: "Con có biết tại sao mẹ thương con như con đẻ của mình? Bởi vì, cái thành kiến mẹ chồng nàng dâu đã làm mẹ khổ sở đau đớn đến cùng cực. Chỉ vì 6 năm làm dâu mẹ chưa kịp sinh nở, bà đã đuổi mẹ ra khỏi nhà để cưới vợ khác cho chồng tuy vợ chồng hết mực yêu thương nhau, do hủ tục hà khắc đành phải chia tay. Lấy chồng khác, mẹ được hạnh phúc trọn vẹn nên nguyện rằng sau này có dâu sẽ thương yêu như con đẻ dù con dâu có những tính xấu làm mình không hài lòng. Mẹ nghĩ chỉ có tình yêu thương lòng độ lượng sẽ cảm hóa được mọi tính xấu của con người, mới cho những người thân yêu của mình hạnh phúc thật sự".
Ngày nay cuộc sống văn minh hiện đại, hầu như những hủ tục hà khắc ngày xưa không còn phổ biến nhưng khái niệm "mẹ chồng nàng dâu" vẫn còn tồn tại đâu đó và tiếp tục làm khổ những cô gái mang phận làm dâu. Tôi viết bài này muốn gửi đến những phụ nữ lập gia đình có mẹ chồng, bố chồng và anh em nhà chồng lời chân thành: "Làm dâu phải có lòng yêu thương, độ lượng, sự quan tâm và trách nhiệm, mới có thể giúp ta và những người thân của ta hướng đến chân, thiện mỹ".
