Không phải các nhà khoa học Mỹ đợi đến trận động đất mạnh 7,8 Richter ở tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc ngày 12-5-2008, giết chết hơn 55.000 người (tính đến ngày 23-5, theo số liệu chính thức), mới nghĩ ra một kịch bản giả lập và dự trù một cuộc tổng diễn tập xử lý những tình huống khẩn cấp sau động đất trên toàn nước Mỹ vào tháng 11 năm nay.

Một trận động đất lớn với tên gọi là “Big One” ở vùng đứt gãy San Andreas nổi tiếng, giáp ranh phía Bắc Mexico đã được các chuyên gia Mỹ về động đất cho rằng sẽ không thể tránh khỏi trong tương lai không xa. Trong 2 tháng qua, thung lũng Coachella trong vùng này đã chịu đựng hơn 20 cơn địa chấn nhỏ.

30 năm hồi hộp

Đó là thời gian mà các nhà khoa học Mỹ dự đoán có đến 46% khả năng xảy ra một trận động đất lớn cỡ 7,5 độ Richter trở lên ở miền Nam bang Cailifornia. Hơn 1 năm qua, một nhóm 300 người bao gồm các nhà khoa học, viên chức chính phủ, doanh nghiệp... đã làm việc cật lực xây dựng một kịch bản động đất lớn gần với thực tế nhất và trên cơ sở đó tính toán đến những khả năng ứng phó. Toàn bộ kịch bản đã được Cơ quan Nghiên cứu địa chất Mỹ (USGS) và Cơ quan Nghiên cứu địa chất California (CGS) phổ biến hôm 22-5 tại Hạ viện.

Cơ sở để các chuyên gia về động đất nghĩ đến một địa chấn kinh khủng cỡ 7,8 độ Richter là hoạt động của đứt gãy San Andreas dài 1.280 km do sự dồn ép của địa tầng Thái Bình Dương vào địa tầng Bắc Mỹ tạo nên. Đứt gãy này đã tạo ra những trận động đất lớn nhất ở California như trận động đất 7,8 độ Richter san thành bình địa thành phố San Francisco năm 1906, giết chết hơn 3.000 người.

Theo các chuyên gia, một đoạn của đứt gãy San Andreas đang tích trữ năng lượng lớn nhất và sẵn sàng bùng nổ. Trận động đất gần đây nhất của đoạn cực Nam đứt gãy này là năm 1690 ước tính đạt 7,7 độ Richter. Dùng các dàn máy tính điện tử cực mạnh, các chuyên gia đã mô phỏng hoạt động của cấu tạo địa tầng đứt gãy San Andreas để phỏng tính thời điểm bùng nổ và những tác hại của nó đối với hệ thống giao thông, nhà cửa và những cơ sở hạ tầng khác. Trung tâm địa chấn của trận động đất mới lần này có thể là miền Nam California đông đúc dân cư.

Khi trình bày trước Tiểu ban Tài nguyên khoáng sản và Năng lượng của Hạ viện, các chuyên gia lưu ý rằng kịch bản nói trên không phải là một lời tiên tri nhưng khả năng xảy ra một trận động đất lớn trong vài thập niên tới là “rất thật”.

Ba phút kinh hoàng

Theo kịch bản nói trên, trận động đất xảy ra lúc 10 giờ thứ năm 13-11-2008. Nó bắt đầu từ phía Bắc biên giới Mexico gần vùng biển Salton chạy dài theo hướng Tây Bắc và kết thúc gần thành phố Palmdale, cách phía Bắc trung tâm thành phố Los Angeles khoảng 64 km. Nó sẽ ảnh hưởng đến 22 triệu dân cư trong khu vực. Dưới đây là những diễn biến chính của kịch bản:

10 giờ: Đứt gãy San Andreas gây chấn động lớn với tốc độ 3,2 km/giờ.

30 giây sau: Vùng nông nghiệp thung lũng Coachella bị rung chuyển mạnh. Nhà cửa đổ sập. Cháy ở khắp nơi. Đường liên bang số 10, một trong những huyết mạch của hành lang Đông-Tây, đứt từng đoạn.

1 phút sau: Đường liên bang số 15 hư hỏng nhiều đoạn. Đường xe lửa đứt đoạn, một đoàn tàu lửa lật. Các quận Riverside và Bernadino, phía Đông Los Angeles bị chấn động mạnh.

1 phút 30 giây sau: Lòng chảo Los Angeles bị rung chuyển rất mạnh trong 55 giây.

2 phút sau: Chấn động kết thúc gần Palmdale nhưng dư chấn vẫn tiếp tục dồn về vùng duyên hải Santa Barbara và thành phố Bakersfield.

30 phút sau: Các đội cấp cứu đầu tiên đến các hiện trường. Một cơn dư chấn 7 độ Richter hướng về phía Nam Mexico. Nhiều cơn dư chấn khác tiếp tục làm rung chuyển trong những ngày và tháng kế tiếp.

Keith Porter, giáo sư Trường Đại học Colorado, cho biết sẽ có khoảng 16.000 đám cháy thiêu hủy 60 triệu m2 nhà cửa và bất động sản gây thiệt hại từ 40 tỉ đến 100 tỉ USD. Tuy nhiên, kịch bản này chưa tính đến khả năng tác động của gió mạnh đến từ Santa Ana. Nếu chuyện này xảy ra sẽ trở thành một cảnh tượng hết sức rùng rợn.

Ước tính sẽ có 1.800 người chết. Trong số này chỉ có 700 người bị vùi dưới đống gạch vụn, ít hơn trận động đất ở Tứ Xuyên nhờ nhà cửa cất theo tiêu chuẩn an toàn xây dựng Mỹ. Số còn lại chết vì các đám cháy. 50.000 người bị thương phải nhập viện. thiệt hại này không kém cuộc tấn công khủ‌ng b‌ố 11-9-2001 và cuồng phong Katrina. thiệt hại vật chất có thể lên đến 200 tỉ USD.