Kể từ khi chính phủ Nhật Bản mua lại 3 trong số 5 hòn đảo thuộc Senkaku hôm 11/9/2012, tàu và máy bay của Trung Quốc liên tục xuất hiện xung quanh quần đảo này.

Một số tàu và máy bay của Trung Quốc thậm chí đã xâm nhập vào không phận và hải phận Nhật Bản, động thái cho thấy Trung Quốc ngày càng gia tăng sức ép buộc Nhật Bản phải công nhận chủ quyền của Trung Quốc đối với quần đảo này. Tokyo đã kiểm soát Senkaku trong nhiều thập kỷ và phủ nhận có tranh chấp về chủ quyền.

Tờ Jiji (Nhật) dẫn thông tin từ Lực lượng canh gác bờ biển số 11 có trụ sở tại Naha, tỉnh Okinawa, cho biết trong năm 2012, Nhật Bản đã phát hiện một vài tàu Trung Quốc xuất hiện trong lãnh hải nước này xung quanh quần đảo hoặc vùng biển tiếp giáp trong tổng số thời gian là 92 ngày, cao hơn 8 lần so với năm 2011.

Trong những ngày qua, Lực lượng canh gác bờ biển Nhật Bản phát hiện một đội gồm 4 tàu dẫn đầu là một tàu hạng 3.000 tấn của Trung Quốc. Bốn con tàu này bị phát hiện đang lảng vảng trong lãnh hải Nhật Bản trong vòng 13 giờ từ sáng ngày 7/1 đến 8/1.

Nhận thấy về lâu dài sẽ phải liên tục giám sát Senkaku, Lực lượng canh gác bờ biển Nhật Bản có kế hoạch tạo một đơn vị tuần tra đặc biệt với 12 tàu chuyên trách về quần đảo này. Đơn vị này sẽ được thành lập sớm nhất là vào tháng 4/2015 và kinh phí cho 6 trong tổng số 12 chiếc tàu đó sẽ được trích từ ngân sách bổ sung của năm tài khóa 2012.

Con tàu Haijian 83 của Trung Quốc thu hút sự chú ý đặc biệt của các quan chức Nhật và Hoa Kỳ khi tiến vào lãnh hải Nhật Bản hôm 31/12/2012.

Con tàu 3.000 tấn này là một trong các tàu của chính phủ Trung Quốc có mặt ở Biển Đông năm 2009 mang theo một lực lượng bán quân sự và ngư dân để cản hoạt động của một con tàu nghiên cứu âm thanh của Hải quân Hoa Kỳ. Tàu Haijian 83 được cho là đã theo dõi và liên tiếp gây sức ép với tàu của Mỹ.

“Chúng ta không thể loại trừ khả năng Trung Quốc sẽ dùng lực lượng bán quân sự và ngư dân để cản trở các hoạt động của tàu Canh gác bờ biển Nhật Bản”, một quan chức Nhật nói.

Hôm 5/1, Cục Hải dương Nhà nước Trung Quốc đã điều một máy bay Y-12 vào Khu vực xác định không phận gần Senkaku, khiến Nhật Bản phải điều động máy bay chiến đấu ra “xua đuổi”.

Đây là lần thứ 6 Nhật bản phải điều động chiến đấu cơ kể từ lần đầu tiên máy bay Trung Quốc xâm phạm không phận Senkaku hôm 13/12/2012.

Một quan chức cấp cao Nhật cảnh báo rằng: “Có nguy cơ rất lớn là một va chạm ngẫu nhiên sẽ tiến triển thành một tình huống khó đoán trước”.

Bờ biển Trung Quốc cách Uotsuri, hòn đảo lớn nhất trong quần đảo Senkaku, 330km, một khoảng cách mà các chiến đấu cơ Jian-10 của Trung Quốc được cho là có khả năng tiến đến trong vòng khoảng 10 phút.

Trong một bài xã luận gần đây, tờ Hoàn Cầu của Trung Quốc đã cảnh báo rằng một cuộc đối đầu giữa chiến đấu cơ Nhật Bản và Trung Quốc sẽ xảy ra nếu Nhật Bản tiếp tục ngăn cản các chuyến “tuần tra” của máy bay Trung Quốc.

Bộ Quốc phòng Nhật hiện đang cân nhắc mua các máy bay giám sát không người lái Global Hawk của Mỹ để điều động tới biển Hoa Đông do hệ thống ra đa của nước này đặt tại đảo Miyako ở tỉnh Okinawa không thể phát hiện ra máy bay Trung Quốc bay ở tầm rất thấp.