Bộ Tài chính đã đưa ra dự thảo về việc tăng thuế nhập khẩu ôtô mới nguyên chiếc và linh kiện phụ tùng. Theo đó mức thuế suất thuế nhập khẩu xe mới nguyên chiếc có thể là 80-85%. Với thuế linh kiện phụ tùng ôtô nhập khẩu, Bộ Tài chính mới chỉ đề nghị Bộ Công thương rà soát toàn bộ danh mục, các loại linh kiện để xem xét các mức thuế, trên nguyên tắc cái gì trong nước đã sản xuất được thì đánh thuế cao, linh kiện gì chưa sản xuất được thì giữ nguyên thuế.

Đây là một tin vui lớn chỉ dành riêng cho các nhà sản xuất, lắp ráp ôtô có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) bởi sắp tới xe nội lại lên ngôi.

Đã vui lại càng vui

Tin vui đầu tiên đó là trong tháng 3/2008 lượng ôtô nội tiêu thụ tăng mạnh. Doanh số bán hàng của nhiều mẫu xe biến động gấp vài lần so với tháng trước đó. Dòng xe đa dụng MPV/SUV tăng 109%, dừng ở mức 2.981 chiếc còn xe sedan (5 chỗ) là 140% (2.168 xe)... Nhiều mẫu xe liên tục "cháy hàng" như Toyota Innova, Vios, Camry; Honda Civic; Ford Everest... Tuy đã hoạt động hết công suất nhưng khách hàng vẫn dài dằng dặc không kể xiết.

Tin vui tiếp theo là với dự kiến tăng thuế suất thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc mới lên 80%-85%, thì xe nhập sẽ bị biến thành một đối thủ yếu không còn đáng ngại nữa.

Xe nội sắp trở lại cảnh "một mình một chợ". Ảnh Trần Thuỷ

Theo tính toán của các DN nhập khẩu, nếu thuế suất thuế nhập khẩu ôtô nguyên chiếc tăng lên mức trên, tức là từ 10%-15% so với hiện nay (70%) thì giá xe nhập khẩu bán ra sẽ tăng thêm từ 6%-9% nữa.

Như vậy với 1 chiếc Toyota Camry 2.4L nhập khẩu (không cửa sổ trời) hiện có giá bán khoảng 56.000USD sẽ tăng thêm khoảng 3.000-5.000USD nữa tức là khoảng từ 59.000-61.000USD. So với xe trong nước lắp ráp hiện nay cao hơn từ 8.000-10.000 USD/xe.

Trong khi đó, với bộ linh kiện ôtô nhập khẩu, chỉ những linh kiện trong nước đã sản xuất được mới bị đánh thuế cao, linh kiện chưa sản xuất được giữ nguyên thuế thì giá xe nội sẽ không tăng nhiều.

Hiện nay tất cả các DN FDI ôtô tại Việt Nam đều đang làm 4 công đoạn chính là hàn, sơn lắp ráp và kiểm định. Với 4 công đoạn này tỷ lệ nội địa hoá được tính khoảng 10%, còn lại các linh kiện sản xuất tại Việt Nam không nhiều và chủ yếu là các linh kiện giản đơn, có giá trị rất thấp như ắc quy, khung ghế ngồi, dây điện, ăng ten, bàn đạp chân ga, một số chi tiết nhựa... chỉ khoảng 15%. Vì vậy việc tăng thuế nhập khẩu với các linh kiện này không ảnh hưởng nhiều đến toàn bộ giá trị của bộ linh kiện nhập và giá xe lắp ráp trong nước sẽ tăng không đáng kể. Thậm chí có những mẫu xe có thể không bị ảnh hưởng chút nào, chẳng hạn như Toyota Innova (theo Công ty Toyota Việt Nam thì mẫu xe này có tỷ lệ nội địa hoá hiện nay là 33%).

Như vậy sự chênh lệch giữa xe lắp ráp trong nước và xe nguyên chiếc nhập khẩu sẽ gia tăng và nhiều người tiêu dùng sẽ không thể lựa chọn xe nhập khẩu mà phải quay trở lại mua xe trong nước. Điều này chắc chắn sẽ đem lại nhiều ưu thế cho các DN FDI ôtô, còn người tiêu dùng thì tăng thêm sự khổ cực bởi cảnh xếp hàng chờ đợi mua xe ngày càng căng thẳng.

Theo một số nguồn tin, hiện nay để có được 1 chiếc Toyota Innova, Camry, Vios thì phải đợi 4 tháng, xe Honda Civic cũng phải 4-5 tháng, còn Ford Everest máy dầu thì gần cuối năm mới có xe. Nếu muốn mua ngay phải trả thêm từ 1.000-3000USD nữa. Chắc chắn khi thuế suất thuế nhập khẩu ôtô tăng thì cảnh chờ đợi này sẽ còn kéo dài bởi các DN FDI hiện đã hoạt động hết công suất và cho dù có nâng công suất cũng chưa chắc đã đáp ứng kịp.

Khách hàng lo ngại

Khi thuế nhập khẩu một số linh kiện tăng thì rất có thể các DN sẽ tăng giá bán xe. Điều đáng lo ngại ở đây là liệu các DN này có "té nước theo mưa" lợi dụng sự tăng thuế nhập khẩu của một số linh kiện có giá trị thấp để đẩy giá bán cao quá mức?

Đây là điều đáng lo nhất bởi cho đến nay việc tính giá bộ linh kiện nhập khẩu vẫn chỉ có mỗi DN biết và việc tăng giá lên bao nhiêu hoàn toàn là do họ. Trước đây xe nhập khẩu là đối thủ cạnh tranh mạnh thì sắp tới sẽ không còn, trong khi đó cung thấp, cầu cao, ai dám đảm bảo xe nội không thừa cơ "đục nước béo cò"?

Trong năm 2007 khi thuế suất thuế nhập khẩu ôtô mới nguyên chiếc giảm từ 90% xuống 60% thì Mercedes Benz Việt Nam đã 2 lần giảm giá mẫu xe E 280 từ 129.000 USD/chiếc xuống còn 109.000 USD/chiếc (20.000USD) và mẫu E 200K từ 92.000 USD/chiếc xuống còn 86.000 USD/chiếc (6.000USD).

Vì sao Mercedes Benz Việt Nam phải giảm giá xe lắp ráp nhiều như vậy? Là do các mẫu xe cạnh tranh như E 280 và E 200K nhập khẩu giảm do thuế giảm. Nếu không giảm thấp hơn thì họ sẽ không bán được hàng. Nay những mẫu xe nhập khẩu này đã tăng trở lại và sẽ còn tăng nữa do thuế nhập khẩu sắp tăng, không biết liệu Mercedes có nhân cơ hội này đưa giá xe về mức cũ trước đây?