Phát hiện sớm quan trọng trong điều trị

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), UTV là bệnh khá phổ biến hiện nay trên thế giới. Tại Việt Nam, UTV là ung thư có tần suất cao nhất ở Hà Nội (20,3/100 ngàn dân), và cao thứ hai ở khu vực TP HCM (16/100 ngàn dân), sau ung thư cổ tử cung. Thống kê chung trên thế giới, phụ nữ mắc UTV cao hơn đàn ông gấp 100 lần.

Theo BS Thuận, mặc dù các nhà chuyên môn chưa xác định rõ nguyên nhân gây UTV, nhưng qua các nghiên cứu dịch tễ học cùng những hiểu biết sâu hơn về sinh học của tế bào tuyến vú đã mang lại những cơ sở mới ở bệnh này. Các yếu tố nguy cơ gây UTV ở phụ nữ bao gồm: tuổi tác - 77% trường hợp UTV xảy ra ở phụ nữ trên 50 tuổi, trong khi chỉ khoảng 0,4% ở lứa tuổi 20-29; di truyền - phụ nữ mang gien đột biến BRCA 1 và BRCA 2 dễ bị UTV.

Trong gia đình có người ở các thế hệ khác nhau mắc UTV, như: có một người trực hệ gần (chị em, mẹ hay con gái) bị UTV thì nguy cơ sẽ tăng gấp 2, nếu có 2 người bị bệnh thì nguy cơ sẽ tăng gấp 5 lần; chu kỳ kinh nguyệt - tuổi hành kinh sớm (trước 12 tuổi), hay mãn kinh muộn (sau 50 tuổi); phụ nữ không có con, hay có con trễ sau 30 tuổi; nghiện rượu, nghiện thuốc lá, béo phì... là các yếu tố gia tăng nguy cơ mắc UTV. Người ta ghi nhận, phụ nữ trẻ nếu cho con bú trên 6 tháng sẽ giảm được nguy cơ mắc UTV.

Siêu âm chẩn đoán hiệu quả

BS Thuận cho hay, tỷ lệ sống sau 5 năm ở bệnh nhân UTV thay đổi tùy theo giai đoạn bệnh tại thời điểm chẩn đoán - từ 100% đối với giai đoạn 0 giảm còn khoảng 16% nếu UTV ở giai đoạn IV. Việc phát hiện sớm UTV qua tầm soát là rất quan trọng.

Theo BS Thuận, chụp X-quang vú là phương pháp được chọn lựa đầu tiên để chẩn đoán UTV, đặc biệt ở phụ nữ trên 40 tuổi - độ tuổi có tần suất mắc UTV cao nhất. Trong tầm soát, X-quang vú giúp phát hiện khoảng 75% các trường hợp ung thư, ít nhất là 1 năm trước khi bệnh có biểu hiện lâm sàng.

Trong chẩn đoán, nó giúp xác định vị trí, kích thước khối u, tình trạng mô xung quanh và hạch. Tuy nhiên, chụp X-quang vẫn còn một tỉ lệ chẩn đoán chưa chính xác (10-20%), hoặc “chẩn đoán nghi ngờ” do khó xác định, vì tuyến vú đậm đặc ở phụ nữ trẻ, không nuôi con, tổn thương nhỏ không có vôi hóa, không thể hiện hay không có sự khác biệt về hình ảnh X-quang giữa mô bệnh và mô lành trên phim chụp vú.

Phương pháp siêu âm chẩn đoán sớm UTV đang là một phương pháp có hiệu quả

Chính vì điều này, phương pháp siêu âm đã khắc phục được những hạn chế này. Siêu âm còn có các ưu điểm là không độc hại, có thể thực hiện kỹ thuật lặp đi lặp lại nhiều lần, dễ phát hiện tổn thương và không tốn kém cho người bệnh.

Siêu âm vú có vai trò hỗ trợ X-quang vú trong sàng lọc UTV, nhất là ở những phụ nữ có mô tuyến loại đặc. Siêu âm rất chính xác trong việc phân biệt nang với các tổn thương dạng đặc. Hạn chế của siêu âm là không phát hiện được các vi vôi hóa, các sang thương có cùng độ phản âm với mỡ. Cộng hưởng từ và chụp CT scanner giúp làm sáng tỏ thêm chẩn đoán các bệnh lý ở vú.

Độ chính xác đạt gần 90%

BS Thuận cho biết, qua siêu âm, dấu hiệu xuất hiện khối u trên siêu âm là dấu hiệu thường thấy nhất trong UTV với 398/399 trường hợp, đạt độ nhạy 99,7%. Khác với tổn thương tuyến vú lành tính, trên siêu âm thường thấy khối có dạng hình tròn, ô van của u nang, hình thuỳ múi của u xơ tuyến hay u Phyllode, hình ống dài trong viêm giãn tuyến vú.

Đối với các dấu hiệu tổn thương siêu âm UTV ít gặp, dấu hiệu có hình ảnh các chấm tăng âm do vôi hoá trong khối thấy xuất hiện ở bệnh nhân ung thư với độ nhạy là 46,9%, nhưng lại có giá trị dự báo dương tính cao 91,2%.

Cũng theo BS Thuận, với phương pháp siêu âm, sẽ có 5 dấu hiệu tổn thương siêu âm UTV quan trọng hay gặp là có khối trong tổ chức tuyến vú, khối có hình đa diện khó định dạng, bờ của khối không đều với hình tua gai, đậm độ khối giảm âm và mật độ âm trong khối không đều. Siêu âm là phương pháp có giá trị trong chẩn đoán UTV với độ nhạy 89,47%, độ đặc hiệu 86,49%, giá trị dự báo dương tính 83,72%, giá trị dự báo âm tính 92,96% và độ chính xác 88,41%.

BS Thuận khẳng định, chính phương pháp này đã giúp chẩn đoán và điều trị sớm cho rất nhiều bệnh nhân khi tới khám. Thay vì đến bệnh viện muộn, phải áp dụng kỹ thuật cắt bỏ (một bên) của phần lớn bệnh nhân, với phương pháp siêu âm, bệnh nhân có thể biết sớm và phòng bệnh một cách có hiệu quả.