Nghệ sĩ Phi Điểu tên thật Nguyễn Thị Phi Phi, sinh năm 1932, quê An Giang. Bà tham gia nghệ thuật từ năm 14 tuổi. Trong vai trò diễn viên, nghệ sĩ Phi Điểu được đông đảo khán giả biết đến trong các vai người phụ nữ tần tảo, chịu thương, chịu khó. Không ít người gọi bà là “bà ngoại quốc dân”, “người mẹ hiền từ nhất màn ảnh Việt”…

NSƯT Phi Điểu quê gốc An Giang sinh ra tại Campuchia. Ảnh: TL.

Nghệ sĩ Phi Điểu

Trò chuyện cùng với báo chí, nghệ sĩ Phi Điểu cho biết dù tuổi cao nhưng bà vẫn còn tham gia đóng phim, quảng cáo, minh họa cho video ca nhạc, thậm chí làm giám khảo cho cuộc thi thời trang… tất cả xuất phát từ đam mê nghệ thuật và mong muốn làm người có ích cho xã hội.

Ở tuổi... về hưu vẫn miệt mài hoạt động nghệ thuật

Năm 1954, bà từ miền Nam tập kết ra Bắc cùng đoàn cải lương. Thời điểm đó, chồng của bà – cố nhạc sĩ Phan Nhân cũng hoạt động trong đoàn văn công. Khi về Hà Nội, các con của bà đang chuẩn bị đi học. Nhận thấy các con cần một người ở nhà chăm sóc, trong khi đó công việc hoạt động nghệ thuật của hai vợ chồng đều phải đi suốt, bà quyết định nghỉ việc.

Sau đó, bà biết Đài Tiếng nói Việt Nam đang cần tìm một phát thanh viên giọng Nam Bộ. Là một diễn viên hoạt động trong đoàn văn công, có kinh nghiệm, bà thi vào Đài và được nhận đi làm luôn.

Sau giải phóng, gia đình bà về lại Tp.HCM. Bà chuyển công tác về Đài Tiếng nói Tp.HCM cũng với công việc phát thanh viên.

Nghệ sĩ Phi Điểu thực hiện động tác vũ đạo ở đoàn cải lương Nam bộ - Ảnh: NVCC.

Năm 2000 khi về hưu, không vướng bận công tác ở Đài, nghệ sĩ Phi Điểu bắt đầu tham gia các hoạt động nghệ thuật trở lại. Trước khi là phát thanh viên, bà từng là thành viên của đoàn văn công, từng được đi học các lớp ca múa nhạc, sau đó chuyển sang kịch, cải lương... nên việc trở lại với công việc diễn xuất của bà không hề gặp khó khăn.

“Khi còn hoạt động trong đoàn cải lương, tôi được đào tạo bài bản từ ca hát, nhảy múa, diễn xuất, dẫn chương trình… nên khi hoạt động nghệ thuật trở lại, tôi có thể làm mọi thứ. Về mặt diễn xuất, tôi không có bí quyết gì, chỉ có kinh nghiệm được đúc kết qua từng dự án, sau khi quan sát mọi người thực hiện”, nghệ sĩ Phi Điểu chia sẻ.

NSƯT Phi Điểu thường vào vai những bà mẹ tảo tần, lam lũ.

Với gương mặt hiền lành, bà được các đạo diễn tin tưởng và giao phó những vai bà mẹ phúc hậu, chịu thương, chịu khó. Những bộ phim dấu ấn của bà trong vai người mẹ có thể kể đến như: Thụy khúc, Blouse trắng, Lẵng hoa tình yêu, Bên đường lá đỏ... Sau các vai diễn này, bà được khán giả nhớ đến là "người mẹ hiền nhất màn ảnh Việt".

Thích tự đi xe máy đi diễn, tự nhận show

Cuối năm 2023, NSƯT Phi Điểu nhận được giải thưởng Nữ diễn viên chính xuất sắc tại Lễ bế mạc và trao giải Liên hoan phim (LHP) ngắn Tp.HCM 2023 với vai Ngọc trong phim Ai đã giết bánh bò. Được biết, bà là diễn viên cao tuổi nhất của LHP. Khi đó, bà đã bước sang tuổi 91.

NSƯT Phi Điểu 91 tuổi đã vượt qua nhiều ứng viên trẻ để giành chiến thắng ở hạng mục quan trọng là Nữ diễn viên chính xuất sắc tại Liên hoan phim (LHP) ngắn Tp.HCM lần thứ nhất năm 2023.

Với giải thưởng lần này cùng nhiều năm hoạt động nghệ thuật sôi nổi, không ít khán giả mong chờ ngày nghệ sĩ Phi Điểu nhận danh hiệu NSND. Thế nhưng khi được hỏi về điều này, bà khẳng định vì hài lòng với hiện tại nên bà sẽ không làm đơn xin xét duyệt.

NSƯT Phi Điểu tự chạy xe máy ra phim trường.

Với vẻ ngoài hiền lành, chân chất cùng bề dày kinh nghiệm, NSƯT Phi Điểu được nhiều khán giả yêu mến. Ở tuổi ngoài 90, NSƯT Phi Điểu tiết lộ từng bị tai nạn xe, nằm bệnh viện 21 ngày khiến các con phải giấu xe máy. Dù vậy, ở tuổi ngoài 90, bà vẫn nhất quyết tự mình chạy xe đi diễn khắp nơi.

NSƯT Phi Điểu không chỉ được con cháu trong nghề kính nể mà bà cũng nhận được sự yêu mến vô cùng lớn của khán giả. Ở tuổi này, nữ nghệ sĩ NSƯT Phi Điểu vẫn nhận được nhiều lời mời tham gia diễn xuất. Bà không chỉ sẵn lòng tham gia giúp đỡ mà còn từ chối tiền cát-xê đối với các đồng nghiệp trẻ, đặc biệt là sinh viên. Suốt nhiều năm qua, khán giả quen thuộc với hình ảnh một nghệ sĩ gạo cội, luôn tận tụy tự lái xe máy đến từng buổi biểu diễn của mình.

Hình ảnh đời thường của nghệ sĩ Phi Điểu.

NSƯT Phi Điểu không mong muốn gì hơn là được cống hiến cho đam mê và giúp ích thế hệ đàn em sau này. Bà bày tỏ: "Tôi làm nhiều vai bà ngoại, bà nội, bà cố xuất phát từ tình thương, hai là nghệ thuật. Cát-xê mình không cần, muốn trả nhiêu trả. Có những cái tôi tự nguyện làm không công cho các con, các cháu ở trường mà không lấy đồng xu nào. Thậm chí, mình không ăn cơm với tụi nó cho đỡ hụt cơm, không đi xe tụi nó rước. Tôi cứ đi xe máy của mình, mỗi ngày vẫn chạy".

Nghệ sĩ gạo cội bày tỏ bà thích dùng tiền cát sê để làm từ thiện, giúp đỡ mọi người trong khả năng của mình.

Hiện tại, nghệ sĩ Phi Điểu đang ở cùng gia đình trong một ngôi biệt khang trang tại quận 3, TP.HCM. Mặc dù, được con cháu khuyên nên dưỡng già, nhưng bà vẫn cống hiến hết mình cho con đường nghệ thuật.

"Tôi biết tình trạng sức khỏe của mình. Khi nào mình cảm thấy không còn làm được nữa thì đừng làm, chứ không cần đến con mình phải nhắc. Tôi còn tỉnh lắm, cũng thích sự tự do. Khi nào cảm thấy bản thân mình không làm được thì mới nhờ người khác, con cái, hàng xóm cũng vậy. Nếu các con đến cỡ tuổi của tôi thì cũng sẽ suy nghĩ như vậy thôi. Sống chết có số, khi còn sống mình làm được gì cho xã hội, cho lớp trẻ và con đường mình đã chọn thì tôi không tiếc, không sợ điều gì". NSƯT Phi Điểu chia sẻ.