Kê đơn thuốc cho bệnh nhân dựa vào ...bài báo

Theo điều tra Elliot Ross, khi các bác sĩ cân nhắc kê loại thuốc nào cho bệnh nhân, họ thường dựa vào những thông tin đăng trên các tạp chí y học nổi tiếng. Vì thế, các hãng dược bám rất sát những điều viết về dược phẩm do họ sản xuất.

Sự thao túng này bắt đầu được biết đến từ năm 2004, khi Richard Horton, tổng biên tập của tạp chí y học nổi tiếng The Lancet, lên tiếng rằng “các tạp chí đang đăng những thông tin chạy theo ngành công nghiệp dược một cách thiếu kiểm soát”. Thực trạng này hiện nay còn trầm trọng hơn.

Các hãng dược thao túng thông tin bằng cách nhờ vào những công ty lên kế hoạch xuất bản, một bộ phận hoạt động không công khai của ngành công nghiệp dược nhưng đang phình to trong những năm gần đây. Những công ty lên kế hoạch xuất bản nay đã trở thành đòn bẩy chính trong cỗ máy thương mại, có vai trò quyết định sản lượng bán ra của các loại dược phẩm.

Các công ty lập kế hoạch được trả tiền để thực hiện những chiến lược xuất bản để thúc đẩy dược phẩm cụ thể nào đó. Họ nhằm vào những viện nghiên cứu có tầm ảnh hưởng nhất rồi trả tiền để những viện này chấp nhận vai trò là tác giả của nghiên cứu. Sau đó, những công ty này thảo ra các bài báo, đảm bảo rằng những bài viết này đề cập rõ đến thương hiệu của dược phẩm họ muốn quảng bá và xuất hiện trên những tạp chí danh tiếng nhất.

Hội xuất bản tạp chí y học quốc tế, hiện có ít nhất 250 công ty khác nhau với hơn 1.000 người làm việc trong lĩnh vực lên kế hoạch xuất bản các bài báo cho những công ty dược.Rất khó xác định số liệu chính xác những tổ chức, các nhân hoạt động trong ngành này vì công việc lên kế hoạch xuất bản phân tán rất rộng và đang phát triển mạnh.

Khi bán dịch vụ cho các hãng dược, các hãng PR giải thích công việc của họ rất rõ ràng. Current Medical Directions, công ty truyền thông dược có trụ sở ở New York, hứa hẹn tạo ra “nội dung khoa học để tuyên truyền cho thông điệp của khách hàng”. Một hãng đối thủ khác ở Macclesfield là Complete HealthVizion, tự mô tả công việc của họ là nhằm “tổng hợp bằng chứng và cảm hứng”.

Những người đảm trách công việc truyền thông phải làm việc chặt chẽ với các hãng dược để đề ra bản thảo. “Những thông điệp chính” do các hãng dược vạch ra được điều chỉnh sao cho chúng được củng cố bởi những dữ liệu sẵn có. Các chuyên gia PR kết hợp thông tin khoa học về một loại thuốc với hai loại thông điệp. Những thông điệp về môi trường được tạo ra để khẳng định hoặc bịa ra thiếu sót trong một lĩnh vực cụ thể nào đó của ngành dược. Sau đó, những thông điệp về sản phẩm khẳng định dược phẩm mới đáp ứng thiếu sót đó như thế nào.

Chỉ là "chiêu" quảng cáo!

Trong biểu đồ do Eric Crown, người quản lý xuất bản của hãng Merck (công ty bán loại thuốc giảm đau gây nhiều tranh cãi Vioxx), vạch ra, vấn đề xác định tác giả của bài viết là giai đoạn thứ tư trong quy trình lên kế hoạch PR, sau bước thu thập số liệu nghiên cứu, rút ra kết luận, chốt lại “kế hoạch chiến lược” và chọn tạp chí để xuất bản.

Các tạp chí đang đăng những thông tin chạy theo ngành công nghiệp dược một cách thiếu kiểm soát. (Ảnh minh họa)

Có lẽ đây là điều ngạc nhiên đối với những người bình thường, vì với đường lối chỉ đạo của Uỷ ban biên tập viên tạp chí quốc tế trong những năm gần đây, thì cách tiếp cận của Crown – phương pháp điển hình cho các hãng dược, lại không được coi là cách viết “ma”.“Chúng tôi không bao giờ tạo ra những bài viết “ma”.

Có thể chúng tôi tự viết ra bài báo khoa học nào đó, nhưng những người hợp tác với chúng tôi đóng góp một phần và duyệt những bài đó”, John Romankiewicz, chủ tịch công ty Scientific Therapeutics Information – hãng đã giúp quảng bá loại thuốc giảm đau Vioxx, nói. Loại hình làm ăn này vẫn tiếp tục tăng trưởng bất chấp nhiều vụ bê bối liên quan đến những bài viết ma.

Đầu những năm 2000, các tài liệu của toà án về vụ kiện tụng đối với một số dược phẩm gây tranh cãi, như Vioxx hay liệu pháp thay thế hormone Prempro, cho thấy các công ty dược thường xuyên thuê các hãng truyền thông dược tạo ra những bài viết ma để đăng trên các tạp chí dược phẩm danh tiếng dưới danh những viện nghiên cứu nổi tiếng – những đơn vị được trả hàng nghìn bảng cho mỗi lần "chịu" làm tác giả như thế.

Theo TS Leemon McHenry, nhà đạo đức học y tế ở ĐH bang California, thực trạng này đến nay vẫn chưa có gì thay đổi. “Họ chỉ đơn giản là tìm ra cách thức thông minh hơn để che giấu hoạt động của mình”.