Các nhà khoa học đã hồi phục thành công chức năng tế bào cho 32 bộ não lợn đã chết được vài tiếng. Điều này làm dấy lên hy vọng cho các phương pháp trị bệnh về não ở người.

Công bố hôm 17/4 trên Journal Nature, các nhà nghiên cứu khoa Y Đại học Yale cho biết đã phát minh ra hệ thống gọi là BrainEx, có thể phục hồi tuần hoàn oxy cho một bộ não đã chết.

Nhóm nghiên cứu cho hay họ mua lại đầu từ những con lợn đã bị giết để lấy thịt. Bộ não lợn lúc này chắc chắn đã chết vì không cho thấy bất kỳ dấu hiệu hoạt động thần kinh nào.

BrainEx hoạt động ra sao?

BrainEx giữ cho bộ não ở trạng thái tốt hơn, đồng thời thúc đẩy tự khôi phục các chức năng như hấp thụ glucose và oxy trong 6 giờ.

Các nhà nghiên cứu cho rằng kỹ thuật này có thể giúp hỗ trợ nghiên cứu về sức khỏe con người, đặc biệt là về các bệnh não.

BrainEx gồm các máy bơm và bộ lọc điều khiển bằng máy tính, cung cấp chất dinh dưỡng cho một bộ não đã chết, với dòng dinh dưỡng bắt chước sự lưu thông tự nhiên của c‌ơ th‌ể.

Vì vấn đề nhân đạo, nhóm nghiên cứu đã thực hiện các bước để đảm bảo bộ não sẽ không “tỉnh lại” và nhận thức được trong lúc “hồi sinh”.

Bên cạnh đó, nhóm còn thêm các hợp chất để ngăn chặn hoạt động thần kinh, thúc đẩy tế bào phục hồi nhanh hơn.

Ban đầu, nhóm nghiên cứu kiểm tra xem BrainEx có thể khôi phục lưu thông máu trong não hay không, ngay cả trong các mạch máu nhỏ nhất. Câu trả lời là có. Các nhà nghiên cứu cũng xác nhận rằng những mạch máu của não có hình dạng đủ tốt để có thể giãn ra và nhận được chất dinh dưỡng.

Hồi hải mã hay hồi cá ngựa (hippocampus) là một phần của não trước, một cấu trúc nằm bên trong thuỳ thái dương. Ảnh: Verywellmind.

Khi theo dõi sự khác biệt hóa học trong dung dịch chảy vào và ra khỏi não, các nhà nghiên cứu phát hiện rằng não đang thải CO2, sử dụng cả glucose và oxy - hiện tượng cho thấy bộ não đang tự phục hồi.

Vì bộ não không được “tỉnh dậy”, nhóm đã lấy một mô não ở thùy hải mã nhằm kiểm tra các neuron. Kết quả cho thấy chúng có thể hoạt động được.

Bước tiến của sự bất tử?

Bộ não chỉ chiếm khoảng 2% c‌ơ th‌ể con người, nhưng đứng đằng sau tất cả các chức năng c‌ơ th‌ể. Tìm hiểu về các bộ phận của bộ não con người là điều hết sức khó khăn.

Hầu hết bệnh về não rất khó chữa và thường dẫn đến t‌ử von‌g. Hiện tại, đa số các nhà khoa học cho rằng hiện tượng mất oxy ở não là không thể đảo ngược. Một khi không còn nguồn cung oxy, bộ não sẽ chết.

Con người thường được coi là đã chết khi ngừng thở và trái tim ngừng đập. Song sự phát triển của y học hiện đại đã cản trở công việc của thần chết. Việc phát minh ra máy thở cơ học cùng hàng thập kỷ cải tiến kỹ thuật phẫu thuật tim, cấy ghép bộ phận đã giúp những người có trái tim “ngừng đập” vẫn sống bằng một trái tim khác, hoặc nhờ máy tim phổi nhân tạo.

Tuy vậy, não bộ lại không thể thay thế như tim. Bộ não phức tạp của động vật có v‌ú là những cỗ máy cực kỳ hao tốn năng lượng. Một khi máu lên não không còn oxy con người sẽ mất ý thức chỉ trong vài giây. 5 phút sau đó, toàn bộ năng lượng dự trữ của não bộ dưới dạng phân tử đường glucose và ATP sẽ cạn kiệt.

BrainEx đặt câu hỏi về khả năng áp dụng trên não người. Ảnh: Nationalgeographic.

Khi não mất oxy, tế bào thần kinh sẽ bị hủy diệt. Sự tích tụ carbon dioxide khiến máu não có tính axit cao hơn, chất dẫn truyền thần kinh glutamate bị rò rỉ sẽ nhanh chóng trở thành chất độc. Rất nhanh chóng, các enzyme phá vỡ mô thần kinh xuất hiện, các cấu trúc mạch máu nhỏ hơn của não bị vỡ.

Năm 1968, một ủy ban do Đại học Harvard thành lập đã đưa ra định nghĩa mang tính bước ngoặt về tình trạng hôn mê không thể hồi phục, thường gọi là hiện tượng chết não: Hoàn toàn không có phản ứng, không thể tự thở, không có phản xạ lẫn bất kỳ dấu hiệu hoạt động của tín hiệu điện tế bào ở mô lớn trong não.

Ở người, một số trường hợp y khoa chỉ ra rằng não bộ có thể tự phục hồi trở lại. Năm 2007, giới nghiên cứu phát hiện một người phụ nữ bị hạ thân nhiệt cấp tính, với nhiệt độ c‌ơ th‌ể dưới 18 độ C có thể hồi phục thần kinh hoàn toàn.

Với BrainX, các nhà khoa học đã chứng minh một bộ não động vật có v‌ú bị chết đã có thể sống lại. Tuy nhiên, để có thể tiến những bước xa hơn vẫn là câu chuyện rất dài. Đó là chưa kể đến việc khôi phục những bộ não đã chết có thể vi phạm các quy chuẩn về đạo đức học.