Người khởi xướng sự kiện này là Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng Duma, Anh hùng Liên bang Nga, Thượng tướng Vladimir Anatolyevich Shamanov.
Bức màn che phủ những điều bí mật
Buổi điều trần này tại Duma là một sự kiện mang tính bước ngoặt, phản ánh những thay đổi trong các đánh giá việc quân đội Liên Xô tham dự vào cuộc xung đột quân sự tại Cộng hòa Dân chủ Afghanistan.
Thượng nghị sĩ Franz Klintsevich, trong khi phát biểu tại buổi điều trần, đã nêu ý kiến cho rằng, bản thân ông trước đây đã không thể thu xếp để có thể tổ chức các phiên điều trần như vậy tại Duma trong các dịp kỷ niệm 20 năm hoặc 25 năm quân đội Liên Xô rút quân khỏi Afghanistan.
Hơn nữa, vào tháng 12 năm 2014, Frants Klintsevich đã từng có ý kiến xem xét lại Quyết định của Đại hội Đại biểu Nhân dân Liên Xô lên án việc đưa quân đội Liên Xô vào Afghanistan, song ông đã không nhận được sự hưởng ứng từ các đại biểu Duma.
Tại phiên điều trần lần này, nhiều vấn đề đã được xem xét. Người ta đã thảo luận về việc tăng trợ cấp xã hội cho các cựu chiến binh trong chiến tranh ở Afghanistan, cho các cán bộ dân sự, thân nhân gia đình liệt sỹ, xem xét đến khả năng áp dụng các ưu đãi xã hội bổ sung.
Đánh giá lại nội dung về cuộc chiến tranh Afghanistan từ năm 1979-1989 đã được trình bày trong sách giáo khoa môn lịch sử ở trường phổ thông, v.v
Tuy nhiên, điểm mấu chốt của phiên điều trần là cuộc thảo luận về vai trò của các lực lượng vũ trang Liên Xô trong việc đảm bảo an ninh cho Cộng hòa Dân chủ Afghanistan, cũng như ảnh hưởng tới sự phát triển kinh tế và chính trị của Afghanistan.
Những người tham gia trong phiên điều trần đề nghị Duma Quốc gia Nga thông qua một nghị quyết đặc biệt nhân kỷ niệm 30 năm rút quân khỏi Afghanistan, đưa ra những "đánh giá chính trị khách quan về sự hiện diện và rút quân đội Liên Xô khỏi Cộng hòa Dân chủ Afghanistan"
Đại hội Đại biểu Nhân dân Liên Xô lần thứ 2 vào tháng 12/1989 đã tạo ra một vết nhơ về cuộc chiến Afghanistan.
Dưới ảnh hưởng của các "lực lượng dân chủ", Đại hội này đã thông qua một Nghị quyết trong đó nêu rõ: Quyết định của Bộ Chính trị BCHTƯ ĐCSLX về việc đưa quân đội Liên Xô vào Afghanistan là việc làm "đáng lên án về chính trị lẫn đạo đức".
Phải thừa nhận rằng, ở Liên Xô, cuộc chiến tranh ở Afghanistan là cuộc chiến không được lòng dân. Trước hết, bởi vì lần đầu tiên sau chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, đất nước Liên Xô lại bước vào một cuộc xung đột quân sự với những thương vong nặng nề. Theo con số thống kê, có 15.031 người chết ở Afghanistan.
Xem Video: Xe boc thép Quân đội quốc gia Afghanistan trúng boom của Taliban
//
Những mất mát đó chỉ được công nhận bán hợp pháp. Cho đến năm 1987, những cỗ quan tài kẽm chứa thi hài binh lính đã được chôn cất mà không có nghi thức quân sự, và trên các bia mộ không ghi rõ rằng những người lính này đã hy sinh ở Afghanistan.
Không chỉ những tổn thất bị bỏ qua, mà mục đích thực sự của việc đưa quân đội Liên Xô vào Afghanistan cũng không được nhắc tới.
Trong con mắt của những người dân bình thường, cụm từ "hỗ trợ quốc tế" không thể biện minh cho sự can thiệp của Liên Xô vào cuộc xung đột nội bộ đẫm máu của nước láng giềng.
Hình ảnh minh họa
Thái độ này gần như không thay đổi, ngay cả khi trên các phương tiện truyền thông của Liên Xô thời bấy giờ đã xuất hiện những phân tích chi tiết về các mối đe dọa chiến lược thực sự và tiềm năng ảnh hưởng đến Liên Xô bởi cuộc xung đột vũ trang trong nội bộ Afghanistan.
Mọi người vẫn luôn có cảm giác dai dẳng về việc Liên Xô đã tham gia vào cuộc chiến này một cách bất hợp lý và day dứt vì những tổn thất bất công mà nhân dân phải hứng chịu.
Vào đầu Đại hội Đại biểu Nhân dân lần thứ 2, bức tranh về cuộc chiến Afghanistan cuối cùng đã được làm sáng tỏ. Quân đội Liên Xô đã rút khỏi Afghanistan. Sự thật về lòng dũng cảm và sự cống hiến tuyệt vời, tình bạn trong chiến đấu của những người lính Xô Viết được người ta biết đến một cách rộng rãi.
Nhiều người đã thấy rõ ràng hơn một điều: người ta chỉ có thể chiến đấu như vậy vì tổ quốc mình.
Dường như mọi người bắt đầu nhận thức một cách tích cực hơn về sự tham gia của những người lính Xô Viết trong cuộc xung đột Afghanistan. Nhưng cũng chính tại nơi đây, các thế lực chính trị đã can thiệp vào.
Các nhà lãnh đạo mới của ĐCSLX đã cố gắng tách ra khỏi kỷ nguyên Brezhnev, và quyết định của Bộ Chính trị nhằm triển khai quân đội ở Afghanistan là hoàn toàn phù hợp cho họ trong việc này.
Thế là, Nghị quyết của Đại hội Đại biểu Nhân dân đã ra đời, lên án cuộc chiến tranh Afghanistan là một sai lầm chính trị của các nhà lãnh đạo Liên Xô trong một thời gian dài.
Thượng nghị sỹ Fransh Klintsevich
Đã đến lúc sửa chữa sai lầm
Tại buổi điều trần tại Duma Quốc gia Nga, Thượng nghị sĩ Klintsevich đã cảm ơn Tướng Shamanov về báo cáo của ông trong việc sửa đổi những đánh giá về sự tham gia của quân đội Liên Xô trong cuộc chiến Afghanistan.
Có lẽ, Vladimir Anatolyevich Shamanov thực sự xứng đáng được nhận lời khen ngợi như vậy từ một người đã từng tham gia các sự kiện ở Afghanistan - Đại tá Klintsevich.
Một điều nữa là thái độ của người dân đối với sự tham dự của quân đội Liên Xô trong cuộc xung đột Afghanistan đã thay đổi trong xã hội. Rất nhiều sự kiện đã xảy ra kể từ khi đó. Chẳng hạn, đã có hai cuộc chiến tranh xảy ra ở Chechnya...
Bây giờ Nga đang còn có việc ở Syria. Người ta thường nói mọi sự so sánh đều khập khiễng. Tuy nhiên, một số điểm tương đồng vẫn cứ nảy sinh. Tại Syria, cũng như ở Afghanistan, binh lính của Nga cũng được một chính phủ hợp hiến của đất nước Syria mời đến.
Ở Trung Đông, binh lính Nga đã dập tắt hang ổ của chủ nghĩa khủng bố, do đó, những người Hồi giáo thực sự sẽ đe dọa đến an ninh của Nga.
Cuối cùng, khi tiến vào vùng biển duyên hải Syria, hạm đội của Nga đã đẩy lui người Mỹ ra khỏi đông Địa Trung Hải, và đẩy lùi nguy cơ bị Mỹ tấn công bằng tên lửa xa tới hàng ngàn dặm.
Còn ở Afghanistan, khoảng cách bay của tên lửa Hoa Kỳ đã khiến cho quân đội Liên Xô lo lắng không kém gì những tay chân của Mujahideen.
Ngày 15 tháng 2 năm 1989 Liên Xô rút toàn bộ quân khỏi Afghanistan
Có thể nhớ lại các yếu tố khác. Nhưng các ví dụ đưa ra cũng đã đủ để đánh giá khách quan ý nghĩa địa chính trị của cuộc chiến Afghanistan từ góc nhìn của thời đại mới.
Ba năm trước đây, lần đầu tiên Tổng thống Nga Vladimir Putin đã thực hiện điều này.
Vào tháng 2/2015, trong lần gặp gỡ các cựu chiến binh Afghanistan vào dịp kỷ niệm ngày Liên Xô rút quân khỏi Afghanistan, Tổng thống Putin đã nêu rõ:
“Bây giờ, khi năm tháng đã trôi qua và ngày càng có nhiều những sự kiện xảy ra, chúng ta ngày càng hiểu rõ hơn lý do vì sao Liên Xô phải đưa quân đội vào Afghanistan.
Tất nhiên, có rất nhiều sai lầm, nhưng có những mối đe dọa thực sự vào lúc đó đã khiến cho các nhà lãnh đạo Liên Xô phải cố gắng ngăn chặn bằng việc đưa quân vào Afghanistan”
Lần đầu tiên, người đứng đầu nhà nước Nga không nói về "cuộc phiêu lưu vô ích và không thể biện minh của Bộ Chính trị thời Brezhnev", mà nói về sự cần thiết phải ngăn chặn các mối đe dọa thực sự đối với Liên Xô vào năm 1979 từ phía Afghanistan.
Vào mùa xuân năm nay, Vladimir Putin đã xem xét lại những đánh giá về cuộc chiến Afghanistan.
Tổng thống ủng hộ đề nghị của Chủ tịch Uỷ ban Quốc phòng Duma, Vladimir Shamanov, tổng kết những thành quả chính trị của cuộc chiến Afghanistan vào dịp kỷ niệm 30 năm Liên Xô rút quân khỏi Afghanistan bằng cách đưa ra một quyết định đặc biệt hoặc là tuyên bố của quốc hội Nga.
Tại phiên điều trần của nghị viện được tổ chức vào thứ Tư tuần trước, một tuyên bố như vậy đã được thông qua. Đây là cách mà diễn giả chính, Đại biểu Nikolay Kharitonov, đã giới thiệu về tuyên bố trên:
"Chúng ta phải tuyên bố dứt khoát là Duma Quốc gia Nga thấy cần thiết phải thừa nhận rằng việc lên án về đạo đức và chính trị quyết định đưa quân đội Liên Xô vào Afghanistan hồi tháng 12/1979, được thể hiện trong nghị quyết của Đại hội Đại biểu Nhân dân Xô Viết Tối cao Liên Xô năm 1989 là không phù hợp với các nguyên tắc công bằng lịch sử".
Tất cả mọi thứ đều đi đến một thực tế là ba mươi năm, sau khi Liên Xô rút quân khỏi Afghanistan, giai đoạn lịch sử này đã có được một sự đánh giá chính trị khách quan.
Vào đêm trước của lễ kỷ niệm, sự đánh giá lại đó không chỉ hiện hữu trong phòng họp của quốc hội. Mọi người đều hy vọng rằng tất cả các nhân vật chính trị quan trọng của Nga và trước hết là Tổng thống Vladimir Putin sẽ thể hiện quan điểm của mình về các sự kiện ở Afghanistan một cách rõ ràng, công bằng.
