Nằm cách thành phố Huế 3km về phía Đông, đình Lại Thế (xã Phú Thượng, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế) là một trong những ngôi đình cổ có giá trị về mặt kiến trúc và nghệ thuật.
Với tuổi đời gần 280 năm, đình Lại Thế đã trải qua nhiều lần trùng tu vào các năm 1780, 1845, 1891 và 1998
Đình Lại Thế được xây dựng từ năm 1741, thời vua Lê Hiển Tông, niên hiệu Cảnh Hưng. Ngôi đình này được xây dựng theo một kiểu kiến trúc truyền thống là một ngôi nhà rường, ba gian hoặc năm gian, được dựng bằng những cột lim tròn to thẳng đứng. Các vì kèo, xà ngang, xà dọc của đình được làm bằng gỗ lim hoặc gỗ mít. Điểm đặc biệt trên các xà ngang, vì kèo đó là chạm khắc rất tỉ mỉ và mềm mại, là những hình rồng hay hình hoa lá. Không gian ngôi đình được bố trí bao gồm: Tòa đại đình, sân đình, cổng đình, hàng trụ biểu được liên kết với nhau theo một trục dọc.
Mối mọt ăn dần khiến nhiều cột đình xuống cấp
Do lâu ngày nên bờ tường cũng xuống cấp theo thời gian, nứt nẻ nhiều nơi
Hiện nay ngôi đình cổ này còn lưu giữ nhiều di vật quý như 4 bức hoành sơn son thếp vàng bằng chữ Hán, hệ thống câu đối và 6 sắc phong các đời vua ban tặng cho các ngài có công khai canh khai khẩn xây dựng, mở mang làng Lại Thế.
Với tuổi đời gần 280 năm, đình Lại Thế đã trải qua nhiều lần trùng tu vào các năm 1780, 1845, 1891 và 1998.
Có mặt tại ngôi đình này, PV nhận thấy ngôi đình đang trong tình trạng xuống cấp nghiêm trong, nếu không kịp thời sửa chữa sẽ rơi vào cảnh hoang tàn. Mái trước của đình bị nghiêng xuống dưới, nhiều trụ cột bị mối mọt ăn rỗng, hệ thống mái ngói bị dột, thấm mưa.
Người dân sử dụng các cọc gỗ để chống tạm tại các cọc gõ bị lún, mối mọt ăn rỗng
Ông Châu Khắc Là – Người quản lý đình Lại Thế cho biết, ngôi đình do ba họ Châu, Trần, Nguyễn xây nên. Hằng năm ở đây diễn ra hai lễ chính đó là Lễ xuân kỳ và Lễ thu tế để dâng cúng các phúc thần, các thủy tổ khai canh khai khẩn tỏ lòng báo đáp công ơn. Những sinh hoạt này đến nay vẫn được dân làng duy trì, gìn giữ như một nét đẹp truyền thống.
“Về nguyên nhân khiến cho đình Lại Thế xuống cấp nghiêm trọng, ông Là cho biết qua năm tháng thì hệ thống mái trước sụt lún nghiêm trọng, nhiều cột bị sâu, mọt ăn rỗng. Để tạm thời khắc phục tình trạng ngôi đình bị xuống cấp, dân làng đã sử dụng các cọc gỗ để chống tạm các vị trí bị lún sâu” ông Là cho biết thêm.
Theo thông tin từ phó chủ tịch UBND xã Phú Thượng cho biết, mới đây UBND tỉnh, Sở Văn hóa - Thể thao, UBND huyện Phú Vang và UBND xã Phú Thượng đã tiến hành các thủ tục để đề xuất kinh phí hỗ trợ theo quy định. Theo đó, trùng tu đình làng chia làm 4 giai đoạn với tổng kinh phí gần 7 tỷ đồng.
Giai đoạn 1: với kinh phí gần 1 tỷ, nhà nước đã duyệt kinh phí 300 triệu đồng và Ban Vận động tu bổ đình Lại Thế cũng đã kêu gọi từ xã hội và cộng đồng dân cư được thêm số tiền khoảng 300 triệu đồng. Tuy chưa đủ,nhưng trước mắt vẫn phải tiến hành tu bổ, sửa chữa lại đình. Nếu để lâu, đình Lại Thế khó tồn tại, nhất là trong thời gian mưa bão sắp tới.
Đình làng được công nhận di tích lịch sử- văn hóa vào năm 2001
Được biết, vào năm 2001, đình làng Lại Thế được công nhận là di tích lịch sử - văn hóa. Ngoài đình làng Lại Thế, trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên – Huế còn nhiều di tích được công nhận là di tích lịch sử - văn hóa như đình làng Thủ Lễ (Thị trấn Sịa, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế), đình làng Dương Nổ (xã Phú Dương, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên – Huế), đình làng An Cựu (đường An Dương Vương, phường An Cựu, Tp.Huế).
