CNHT thị trường vẫn còn thiếu
Các chuyên gia đã chỉ ra rằng, thị trường cho ngành CNHT tại Việt Nam rất lớn, đặc biệt là các ngành sản xuất ô tô và điện - điện tử.
DN nội địa cần tranh thủ tìm kiếm thị trường nước ngoài
Với lĩnh vực cung ứng sản phẩm hỗ trợ trong ngành sản xuất ô tô, tính cho đến nay, Việt Nam có hơn 20 DN lắp ráp nhưng DN cung ứng cấp 1 chỉ có 84 và 145 DN cung ứng cấp 2, 3. Trong khi đó, Thái Lan mặc dù chỉ có 16 DN lắp ráp ô tô hoàn chỉnh, nhưng có đến 690 DN cung ứng cấp 1 và 1.700 DN cung ứng cấp 2, 3. "Chỉ cần nhìn vào số lượng DN đã đủ thấy Việt Nam thiếu hụt nhà cung ứng CNHT ngành ô tô đến mức nào" - bà Thúy nói.
Trong lĩnh vực điện - điện tử, số liệu thống kê của viện Nghiên cứu chính sách công thương của Bộ Công thương cho thấy từ năm 2005 đến nay, DN cung ứng sản phẩm phụ trợ đã tăng từ 256 DN lên hơn 1.000 DN. Dù được đánh giá là ngành công nghiệp mũi nhọn và đạt được một số thành tựu trong thu hút đầu tư FDI, đóng vai trò lớn cho xuất khẩu nhưng thực tế ngành điện - điện tử Việt Nam vẫn đang dừng lại ở giai đoạn đầu trong chuỗi cung ứng sản xuất sản phẩm điện tử.
Doanh thu toàn ngành công nghiệp phần cứng và điện tử chiếm khoảng 90% toàn ngành công nghệ thông tin nhưng giá trị được nắm giữ chủ yếu là DN FDI. Các DN trong nước chỉ tập trung vào lắp ráp và thực hiện dịch vụ thương mại.
Bà Trương Thị Chí Bình, Tổng Thư ký Hiệp hội DN công nghiệp hỗ trợ (VASI), dẫn một khảo sát của VASI về khả năng cung ứng linh kiện công nghiệp hỗ trợ như nhựa, cao su, điện - điện tử cho thấy tỉ lệ linh kiện công nghiệp hỗ trợ nhập khẩu lên đến hơn 90%. Riêng với linh kiện điện - điện tử, tỉ lệ này lên đến 94%, thậm chí có những dòng linh kiện nhập khẩu đến 100%.
DN nội cần phải chủ động đổi mới
Để có thể đáp ứng được yêu cầu cung ứng sản phẩm hỗ trợ cho các DN lớn ô tô hay điện – điện tử không phải dễ. Ông Nguyễn Dương Hiệu, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Công nghiệp và Thương mại Lidovit cho rằng, nguyên nhân là do năng lực nội tại của DN nội chưa đáp ứng yêu cầu, thiết bị công nghệ, quản trị, nhân lực, hệ thống kiểm soát kém…
Nhưng mặt khác, DN nước ngoài chưa thực sự gắn kết với DN cung ứng sản phẩm hỗ trợ trong nước. Họ thường sử dụng nhà cung ứng trong chuỗi vì chất lượng ổn định, giá cạnh tranh.
Theo bà Bình, các DN ngoại, đặc biệt là Samsung, khi chọn nhà cung cấp luôn đưa ra những tiêu chuẩn rất khắt khe về các tiêu chuẩn chất lượng, giá, giao hàng, môi trường, tài chính, công nghệ, trách nhiệm, luật. Trong khi đó, rất ít DN công nghiệp hỗ trợ trong nước áp dụng các tiêu chuẩn này hoặc chỉ làm để đối phó nên không được chọn.
Hiện VASI đã tiếp rất nhiều DN muốn tìm cơ hội hợp tác mua hàng, nhưng Việt Nam chỉ có 200-300 DN làm phụ tùng, linh kiện điện tử tốt có thể xuất khẩu được. Phía đối tác nước ngoài vẫn muốn tìm DN nội công nghiệp hỗ trợ vì họ đánh giá Việt Nam có nhiều tiềm năng và có thể tham gia vào chuỗi cung ứng của họ.
Đại diện Bộ Công thương cũng yêu cầu DN nội địa cần tranh thủ tìm kiếm thị trường nước ngoài. Trên thực tế, có những sản phẩm CNHT trong nước không đáp ứng yêu cầu thị trường nội địa nhưng có thể tham gia nhiều phân khúc khác ở thị trường thế giới.
Vấn đề còn lại là DN cần phải chuẩn hóa các yêu cầu về hàm lượng hóa chất, tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn của sản phẩm (yêu cầu bắt buộc); hệ thống quản lý chất lượng, môi trường, năng lượng, các công cụ quản lý chất lượng. Bên cạnh đó, DN cần phải có chiến lược phát triển dài hạn, chủ động kết nối DN đầu cuối.
Ông Nguyễn Phương Đông, Phó Giám đốc Sở Công thương TPHCM cho biết, Sở đã xây dựng dữ liệu về DN CNHT được hơn 1 năm và đã thu thập được thông tin của hơn 500 DN. “Với cơ sở dữ liệu đầy đủ về DN, cơ quan chức năng sẽ dễ dàng thuận lợi trong việc kết nối giữa DN nội và DN FDI có nhu cầu cung ứng sản phẩm CNHT” ông Đông khẳng định.
