Tháng trước, Lầu Năm Góc đã buộc phải lên tiếng trước những cáo buộc từ một tướng Nga cho rằng Mỹ đã hỗ trợ huấn luyện khoảng 350 cựu binh Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại đơn vị đồn trú của Washington tại Al-Tanf thuộc tỉnh Homs, phía Nam Syria.
Tướng Nga Valery Gerashimov cáo buộc Washington cố ý sử dụng lực lượng chiến binh này để tạo ra cái gọi là “Quân đội Syria mới”, một cơ cấu quân sự nhằm tiếp tục gây mất ổn định Syria sau khi lực lượng IS bị đánh bại.
Một phát ngôn viên của Lầu Năm Góc ngay sau đó đã có phản ứng, cho rằng cáo buộc từ Moscow là “sai lầm và lố bịch”, nhấn mạnh Washington và các đồng minh chỉ có mục tiêu diệt IS chứ không huấn luyện nhóm phiến quân này.
Trong một báo cáo đặc biệt mới đây được công bố bởi Hãng thông tấn Quốc gia Nga, được thực hiện bởi hai nhà báo hoạt động tại chiến trường Syria Igor Petrashevich và Roman Martynovich, đã chỉ ra những điều mà họ quan sát thấy từ hành động của Mỹ tại khu vực miền Nam đất nước Trung Đông này.
Al-Tanf là vùng đất nằm ở gần biên giới Syria với Iraq và Jordan. Nơi đây cũng có chốt kiểm soát chính của đường cao tốc Damascus-Baghdad. Những cuộc giao tranh dữ dội bắt đầu bùng phát ở khu vực nà vào mùa xuân và mùa hè năm 2017, khi các chiến binh do Mỹ hậu thuẫn liên tục hành động để củng cố vị trí của mình ở miền Nam Syria.
Tuy nhiên, một cuộc phản công của lực lượng quân Chính phủ Syria (SAA) với sự hỗ trợ của không quân Nga đã cản đường tiến của nhóm phiến quân trên, buộc liên quân do Mỹ dẫn đầu phải ra tay can thiệp, giúp nhóm có được một dải đất chạy sâu vào lãnh thổ Syria khoảng 55km.
Cuối tháng trước, Tướng Gerasimov chỉ ra rằng Al-Tanf vẫn tiếp tục là một trong hai khu vực lớn mà SAA phải chiến đấu với các phần tử thánh chiến. Theo ông Gerasimov, các chiến binh đối lập hoạt động tại Al-Tanf, trong đó có nhiều cựu binh IS, đã được đặc nhiệm Mỹ “nhấc tới” từ tỉnh Deir ez-Zor, nơi IS trước đó bị đánh bật hoàn toàn.
Còn theo báo cáo của hai nhà báo Nga, sự hiện diện của những chiến binh từng hoạt động trong IS khiến người dân địa phương không dám bước chân vào những vùng đất nằm dưới sự kiểm soát của Mỹ.
“Một người đàn ông trẻ tuổi tên là Marshod đã cảnh báo những phóng viên chiến trường về điều đó và khẳng định hai lần định tiến vào ngôi làng ở bên kia đường ranh giới đều nguy hiểm tới tính mạng của anh ta do những chiến binh canh phòng rất chặt chẽ”, hai nhà báo viết trong báo cáo.
Dẫu vậy, thông qua các nhân chứng và đại diện quân đội Syria đồn trú ở khu vực, các nhà báo Nga vẫn tiếp tục tìm kiếm sự thật về vùng đất do phiến quân kiểm soát mà có sự hậu thuẫn của Washington phía sau.
Số lượng chiến binh “khủng”
Trước đây, quân đội Nga từng ước tính có khoảng 350 chiến binh Hồi giáo IS tại Al-Tanf. Nhưng theo hai nhà báo Patrashevich và Martynovich, trên thực tế có khoảng 1.200 tay súng IS hoạt động ở vùng này, trong đó có 200 tên được đặc nhiệm Mỹ chuyển tới, hầu hết là từ tỉnh Deir ez-Zor. Còn lại là các chiến binh của lực lượng “Quân đội Syria mới”, Lực lượng Martyr Ahmad al-Abdo (từng là một phần của Quân đội Syria Tự do – phiến quân do Mỹ tài trợ) và nhóm Tử vì đạo của Lữ đoàn Hồi giáo (một nhóm Hồi giáo cực đoan).
Lực lượng khủng bố IS.
Theo quân đội Syria, những lực lượng trên sở hữu đầy đủ các loại vũ khí như súng cối cỡ nòng lớn, tên lửa chống tăng, xe tăng và các loại vũ khí hạng nặng khác.
Tuy nhiên, lực lượng “Quân đội Syria mới” được cho là có quan hệ không hòa hợp với những nhóm phiến quân còn lại.
“Nhìn chung, quan hệ giữa các chiến binh trong những nhóm khác nhau là khá căng thẳng”, Patrashevich và Martynovich viết. “Một người dân địa phương tân Amjad Sahim, người từng cố trốn khỏi vùng lãnh thổ do Mỹ kiểm soát để tới tỉnh Damascus, nói với chúng tôi rằng anh ta cùng nhiều anh em khác đã chứng kiến những trận giao tranh giữa các chiến binh của Quân đội Syria mới và cựu binh IS. Kết quả là một nhóm nhỏ những phần tử IS bị quét sạch khỏi vùng biên giới với Jordan”.
Hơn nữa, các thành viên của liên quân do Mỹ dẫn đàu cũng được triển khai ở vùng này với khoảng 400 lính đánh thuê, lực lượng tình báo và đặc nhiệm Anh, Pháp, Jordan... Những lực lượng này sở hữu hệ thống phóng tên lửa hàng loạt HIMARS cũng như pháo phòng không.
5.000 chiến binh “dự trữ”
Báo cáo của hai nhà báo Nga cũng ghi rõ rằng Mỹ và đồng minh còn có một lực lượng chiến binh dự trữ khoảng 5.000 người tay súng thánh chiến.
Tại một căn cứ được thiết lập bởi Mỹ và phiến quân ở Al-Tanf.
“Trong khi các chiến binh thánh chiến ở căn cứ của Mỹ và nhận được tiền lương hàng tháng thì còn có khoảng 5.000 phần tử khác trú tại trại tị nạn Rukban, một số có vũ trang và vẫn liên lạc với chỉ huy thực địa. Tháng 11 năm ngoái, các chiến binh bắt đầu tỏ ra bất mãn với việc Mỹ giảm tài trợ trông thấy. Kết quả là chỉ huy của căn cứ Al-Tanf do lo sợ nổi dậy nên quyết định trả tiền bồi thường tới hàng ngàn USD cho mỗi chiến binh và cho phép họ được ở trong vùng đất ngoài các khu trại tị nạn”, hai nhà báo viết.
Đối với Quân đội Syria mới, nhiệm vụ của nhóm này là canh gác các chốt kiểm soát dọc theo khu vực biên giới và làm nhiệm vụ phòng vệ với căn cứ ở Al-Tanf và trại tị nạn Rukban.
Nhìn chung, báo cáo của hai nhà báo Nga Patrashevich và Martynovich đã cho thấy một phần sự thật về hành động và mục tiêu của Washington tại vùng phía Nam Syria ở giáp biên giới với Jordan và Iraq.
Dù Nhà Trắng vẫn chưa lên tiếng về những báo cáo này nhưng nó trùng hợp với những khẳng định nhiều lần trước đó của chính quyền Syria cũng như Kremlin về việc Washington đứng sau lưng một số tổ chức đối lập hòng đạt được mục tiêu riêng tại Trung Đông.
