Kiểm tra một quả dưa dựa vào tiếng kêu thật ra hoạt động trên một thực tế đó là không có một vật thể nào cứng một cách tuyệt đối. Mọi thứ đều có độ con giãn (nhưng có giới hạn, nếu đã từng làm rơi một chiếc cốc bằng thuỷ tinh, bạn sẽ biết giới hạn đó nằm ở đâu), và điều đó nghĩa là nếu bạn gõ vào, chúng sẽ bị biến dạng một chút. Nhưng hình dạng của vật thể sẽ nhanh chóng trở lại như ban đầu, rồi lại tiếp tục dao động để tạo nên một biến dạng mới. Ví dụ, nếu bạn dùng muỗng để gõ vào một tách cà phê, phần miệng của cốc sẽ bị lõm vào, sau đó quay về vị trí cũ và bung ra, tạo thành những hình dạng khác nhau. Những rung động này quá nhỏ để bạn có thể nhìn thấy bằng mắt thường nhưng quá trình đó tạo ra những sóng âm mà bạn có thể nghe được.
Đây là phần hữu ích: tốc độ dao động, thời gian dao động và hình dạng của những biến thể của vật đều phụ thuộc vào kích cỡ, hình dáng ban đầu và loại chất liệu. Nếu bạn đổ đầy nước vào cốc, khoảng trống bên trong sẽ giảm xuống, khối lượng vật chất trong cốc tăng lên, từ đó dao động cũng giảm xuống. Âm thanh tạo ra khi bạn gõ vào một vật thể nào đó chứa đựng một lượng lớn thông tin về cấu trúc và một quả dưa hấu khi chín cũng có một mối quan hệ mật thiết về cấu trúc bên trong nó. Việc kiểm tra chất lượng của quả dưa hấu dựa vào âm thanh thực ra là nhằm kiểm tra khoảng trống có chứa không khí bên trong. Khi bạn gõ vào thứ gì đó hoàn hảo và nhẵn bóng như một chiếc cốc, âm thanh mà bạn nghe được khá trong trẻo, cho thấy một cấu trúc đối xứng và âm thanh tạo ra như tiếng chuông.
Điều này cũng đúng đối với một quả dưa hấu. Nếu âm thanh bạn nhận được đồng nhất với nhau, mọi thứ bên trong có thể đã rắn lại đều đặn. Âm thanh đục và không nhất quán cho thấy ruột dưa không đối xứng và tốt nhất là bạn nên tránh quả dưa đó ra. Sau khi đã lựa được một quả có vẻ ngon, tiếp theo là xem nó chín chưa. Khi dưa hấu chín, thịt bên trong trở nên dày đặc hơn nhưng độ đàn hồi bên cạnh đó cũng ít hơn. Điều đó nghĩa là nếu bạn vỗ vào, âm thanh phát ra tương đối nhỏ hơn. Nghe có vẻ có ích nhưng cách kiểm tra này khá phức tạp. Hãy thử chọn vài cốc cà phê có kích thước khác nhau và gõ vào chúng, bạn sẽ thấy những chiếc cốc lớn phát ra âm thanh nhỏ hơn bởi rung động chậm hơn. Do đó đối với đưa hấu, những gì nghe được cũng phụ thuộc vào kích thước. Vì vậy, để có thể đưa ra phán đoán đúng nhất, bạn cần có kinh nghiệm.
Dưa hấu không phải là thứ duy nhất mà bạn có thể phần nào đó biết được những gì bên trong thông qua âm thanh phát ra. Mặc dù bạn không cảm nhận được nhưng sau mỗi lần động đất lớn (>8.3 độ), rung động sẽ xảy ra khắp hành tinh và cung cấp cho các nhà khoa học đầu mối về vật chất có bên trong lõi Trái Đất. Chu kỳ dao động của một quả dưa hấu khoảng 9 mili giây trong khi ở Trái Đất là khoảng 54 phút.