Theo số liệu của Liên hiệp quốc, nhập khẩu sầu riêng tươi của Trung Quốc tăng trung bình 26% mỗi năm trong thập kỷ qua, đạt giá trị 1,1 tỷ USD vào năm 2016. Thái Lan đang thống trị thị trường này. Tuy nhiên, các chính trị gia Malaysia kỳ vọng rằng ngoại giao sầu riêng có thể thúc đẩy cơ hội cho sầu riêng tươi nước này, bên cạnh dòng sản phẩm đông lạnh.

Hồi đầu tháng 11, một lễ hội sầu riêng đã được tổ chức tại Nanning, miền nam Trung Quốc, thu hút khoảng 165.000 người đến ăn thử sầu riêng tươi giống Musang King.

“Một số người nói rằng bây giờ ở Trung Quốc có hai thứ mà người ta sẽ xếp hàng để mua là iPhone X và sầu riêng Malaysia”, Bộ trưởng Nông nghiệp Malaysia - Ahmad Shabery Cheek nói hồi thứ Bảy tuần trước, nhân lễ hội sầu riêng ở bang Pahang (Malaysia). Sự kiện này cũng đã thu hút đông đảo người Trung Quốc đến tham dự.

Tại Malaysia, sầu riêng được mệnh danh là vua của các loại trái cây. Khách Trung Quốc đến nước này luôn háo hức tìm các vườn sầu riêng để thưởng thức loại quả thường xuyên bị cấm tại các sân bay, khách sạn và phương tiện giao thông công cộng vì mùi đặc trưng của nó.

Sầu riêng là loại trái cây bị phân cực cảm xúc mạnh mẽ giữa yêu và ghét. Người mê nó thì cảm thấy cuốn hút bởi vị béo ngậy như hòa trộn của đường bột, caramel và kem. Còn người ghét nó thì chỉ ngửi ra mùi của củ hành hay tất bẩn. Theo chuyên gia về thực phẩm và đồ uống Loris Li thuộc công ty nghiên cứu thị trường Mintel Group (Thượng Hải), người Trung Quốc dùng sầu riêng trong nhiều món ăn khác nhau, từ sữa chua, cà phê đến bánh quy và cả pizza.

Theo thứ trưởng Bộ Thương mại quốc tế và Công nghiệp Malaysia - Ahmad Maslan, sầu riêng và các sản phẩm liên quan đến sầu riêng nằm trong top những sản phẩm được tìm kiếm nhiều nhất trên trang thương mại điện tử Alibaba.com.

Hiện 45.500 nông dân nước này đang bị cấm xuất khẩu sầu riêng tươi vào Trung Quốc, mà phải xuất dạng tách múi sẵn. Nguyên nhân là do họ chờ sầu riêng chín và rụng xuống đất để nhặt thay vì chủ động hái trước từ trên cây. Điều này làm Trung Quốc lo ngại nguy cơ dơ bẩn và côn trùng tiếp cận vào quả sầu riêng.

Tuy nhiên, theo ông Ahmad Shabery, các cuộc đàm phán với Trung Quốc có thể giúp cho sầu riêng tươi nước này xuất khẩu trong vòng một năm nữa. Nước này đã hướng dẫn nông dân làm mạng lưới dây để buộc quả sầu riêng, tránh nó rơi chạm đất khi chín.

Nông dân Malaysia buộc dây để quả sầu riêng chín cây không rơi chạm đất nhằm xuất khẩu vào Trung Quốc. Ảnh: Bloomberg

“Chúng tôi hy vọng sầu riêng nguyên quả sẽ sớm có mặt ở Trung Quốc. Có nhiều loại sầu riêng ở Trung Quốc nhưng mùi vị rất khác với sầu riêng Malaysia, đơn cử như giống Musang King”, Churan Qiang, khách du lịch tham dự liên hoan sầu riêng Pahang đến từ Tây An cho biết. Theo Qiang, một quả sầu riêng thường tách ra được 5 khía, mỗi khía ở Trung Quốc có giá khoảng 100 nhân dân tệ, tương đương 15 USD.

Dù chưa xuất sang Trung Quốc quả tươi trực tiếp thì các nhà vườn sầu riêng Malaysia cũng đang hốt bạc. Du khách nước này lũ lượt kéo sang ăn sầu riêng khiến các trang trại ngày một có giá. Theo đại lý bất động sản Eric Lau, tùy thuộc vào vị trí, một trang trại sầu riêng 6 năm tuổi tại Pahang sẽ có giá tầm 400.000 ringgit mỗi hécta, tương đương gần 100.000 USD. Các trang trạng sầu riêng tuổi đời 10 – 12 năm thì có giá gấp đôi.

Bản thân giá trị của sầu riêng cũng rất béo bở. Theo ông Ahmad Shaber, vườn sầu riêng có thể mang lại 100.000 ringgit mỗi hécta mỗi năm, so với 30.000 đến 40.000 ringgit cho một hécta dầu cọ, loại cây trồng chính của Malaysia.

Với khoảng 400 cây sầu riêng Musang King ở Raub, Eddie Yong là nhà vườn khá nổi tiếng của bang Pahang. Vườn cây của ông cách Kuala Lumpur khoảng 107 km và cách Singapore 460 km. Ông đang buộc phải hạn chế đón 150 khách mỗi ngày sau khi du khách từ Hong Kong và Trung Quốc tăng vọt. “Người ta đi ra khỏi Singapore đến đây chỉ để ăn sầu riêng. Họ đến vào sáng sớm và lái xe trở về trong ngày”, ông Yong cho biết

Gần đây, ông đã từ chối một đề nghị mua lại vườn sầu riêng 4 hécta với giá 5 triệu ringgit từ một nhà đầu tư Trung Quốc. "Họ cho tôi một mức giá tốt, nhưng tôi không muốn bán. Đây là cuộc sống, là niềm đam mê của tôi”, ông Yong nói.