Trong các cuộc tập trận bắn đạn thật được Quân chủng Phòng không - Không quân tổ chức, hình ảnh thường thấy là tiêm kích đa năng Su-30MK2 cũng như cường kích Su-22M3/M4 chỉ bắn phá mục tiêu mặt đất, mặt biển bằng bom và rocket không điều khiển.

Hiện tồn tại nhận định cho rằng do vũ khí dẫn đường thông minh quá đắt đỏ nên Không quân Việt Nam phải ưu tiên để dành chúng cho sẵn sàng chiến đấu, chỉ thỉnh thoảng mới mang ra bắn khi đến hạn thanh lý nhằm tránh phải tiêu hủy do hết hạn sử dụng.

Điều này không sai, tuy nhiên đây vẫn chưa phải là nguyên nhân chủ chốt dẫn tới việc Su-30MK2 và Su-22M3/M4 chỉ dùng đạn thường trong tập trận.

Lý do chính yếu của việc làm trên đó là chỉ có thông qua bài kiểm tra ném bom, phóng rocket, bắn pháo bằng đạn thường thì trình độ cũng như kỹ năng điều khiển máy bay của phi công mới được thể hiện một cách rõ ràng nhất.

Đối với vũ khí thông minh, việc ngắm bắn đã được vi tính hóa gần như tuyệt đối, các thiết bị trinh sát phát hiện mục tiêu của máy bay sẽ thu thập tham số của đối tượng cần tiêu diệt rồi truyền về hệ thống điều khiển hỏa lực để cài đặt chế độ phóng cho tên lửa.

Lúc này phi công gần như chỉ phải làm thao tác hướng chiếc chiến đấu cơ của mình về hướng chuẩn rồi nhấn nút bắn, tên lửa sẽ tiêu diệt đối phương theo hình thức "phóng và quên" (không cần sự can thiệp từ bên ngoài) hoặc "phóng và bỏ chạy" (chỉ yêu cầu phi công điều chỉnh đôi chút trên quãng đường tới mục tiêu).

Trong khi đó, nếu bắn pháo, rocket, ném bom không điều khiển thì phi công sẽ phải thực hiện các thao tác phức tạp hơn nhiều như căn chỉnh vận tốc, hướng công kích, chớp thời cơ làm sao để đạn bắn đi đạt xác suất trúng đích cao nhất có thể.

Máy bay ném bom tiền tuyến Su-34 của Không quân Nga bổ nhào phóng rocket S-8 trong một cuộc diễn tập bắn đạn thật

Không chỉ riêng Không quân nhân dân Việt Nam, nhiều lực lượng mạnh, hiện đại, sở hữu kho vũ khí công nghệ cao dồi dào đến mức bắn thoải mái cũng chẳng sợ hết như Không quân Nga hay Không quân Trung Quốc vẫn thường xuyên tổ chức kiểm tra kỹ năng của phi công thông qua bắn - ném bằng vũ khí không điều khiển.

Do vậy, phải khẳng định lại một lần nữa là việc sử dụng bom, rocket thường khi tập trận hoàn toàn không phải là sự phí phạm tính năng của chiến đấu cơ hiện đại, mà điều này thậm chí còn giúp cho tay nghề của các "thợ lái" được nâng cao hơn mà thôi.