Ngày 16/8, tướng Mohammad Baqeri, Tham mưu trưởng quân đội Iran đã có chuyến thăm hiếm hoi đến Thổ Nhĩ Kỳ để bàn khả năng hợp tác về xung đột Syria và chống khủ‌ng b‌ố.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan và Bộ trưởng Quốc phòng Nurettin Canikli đã tiếp tướng Mohammad Baqeri. đi cùng tướng Baqeri sang Thổ Nhĩ Kỳ là Tư lệnh Lục quân Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran.

’’Không có chuyến thăm nào giữa hai nước trong một thời gian dài nhưng với các diễn biến và các vấn đề an ninh khu vực như an ninh biên giới, chống khủ‌ng b‌ố, cần thiết phải có một chuyến thăm’’, tướng Baqeri nói với truyền hình nhà nước Iran ngày 15/8.

Thổ Nhĩ Kỳ và Iran ủng hộ hai phe khác nhau trong cuộc nội chiến Syria. Iran ủng hộ chính phủ Tổng thống Bashar al-Assad, trong khi Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ phe nổi dậy.

Tuy nhiên, gần đây Thổ Nhĩ Kỳ để mở khả năng hợp tác với Iran cũng như với Nga để giảm giao tranh giữa hai phe chính phủ và nổi dậy Syria.

Mới đây, Thổ Nhĩ Kỳ quyết định chấm dứt hỗ trợ phe nổi dậy. Một quyết định mà theo nhiều chuyên gia là có thể làm thay đổi quan hệ của Thổ Nhĩ Kỳ với không chỉ chính phủ ông as‌sad, mà cả với Iran, Nga.

Bên cạnh nội chiến Syria, hai bên cũng sẽ bàn về xung đột Iraq, đối phó với các tay súng người Kurd ở biên giới Thổ Nhĩ Kỳ-Iran.

quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ gần đây xấu đi vì Mỹ ủng hộ lực lượng YPG mà Thổ xem là một nhánh của tổ chức khủ‌ng b‌ố Đảng Công nhân người Kurd (PKK) ở nước này.

Có thể thấy, chuyến thăm của tướng Baqeri là dấu hiệu mới nhất cho thấy Thổ Nhĩ Kỳ đang tìm kiếm khả năng hợp tác với các nước khác ngoài Mỹ, trong đó có Iran và Nga. Iran có chung quan điểm với Thổ Nhĩ Kỳ về lực lượng các tay súng người Kurd, cả ở Syria và Iraq.

Sau chuyến thăm của tướng Baqeri, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục đón tổng tham mưu quân đội Nga sang thăm. Hồi tháng 7, Tổng thống Erdogan xác nhận, Thổ Nhĩ Kỳ đã ký thỏa thuận mua hệ thống tên lửa phòng thủ S-400 từ Nga.

Điều không ngờ tới

Việc Thổ Nhĩ Kỳ, Iran, Nga xích lại gần nhau là điều mà ít ai có thể ngờ tới. Đặc biệt là mối quan hệ Iran - Thổ Nhĩ Kỳ trong lịch sử vốn rất phức tạp.

Hồi đầu tháng 5 vừa qua, trong khuôn khổ vòng đàm phán hòa bình ở thủ đô Astana của Kazakhstan; Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đã đứng ra bảo lãnh giúp chính quyền Damascus và phe đối lập Syria đạt được thỏa thuận về các khu an toàn (safe-zones).

Theo đó, đã có 4 khu vực an toàn được thiết lập ở tỉnh Idlib; khu vực phía bắc thành phố Homs; ở Đông Ghouta gần Damascus và khu vực phía Nam Syria, giáp với biên giới Israel và Jordan, bắt đầu có hiệu lực vào lúc 21h00 giờ GMT ngày 6/5/2017.

Theo kế hoạch, các lực lượng chính phủ và các nhóm chiến binh trong các khu vực này sẽ tham gia vào cuộc ngừng bắn, tất cả các vụ đụng độ trong các khu vực an ninh sẽ bị ngăn chặn.

Ngoại trưởng 3 nước Iran, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ nhóm họp tại Moscow

Cho đến nay, ngoại trừ khu vực phía Nam Syria có những biến động rất lớn để cần đến thỏa thuận ngừng bắn mới do Nga-Mỹ khởi xướng, còn 3 khu vực khác cơ bản là ổn định. Điều này cho thấy Iran và Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã làm việc với nhau rất tốt, bên cạnh Nga.

Sự xích lại gần nhau của Thổ Nhĩ Kỳ và Iran còn được thể hiện qua sự kiện Qatar bị gần 10 nước Hồi giáo và Ả rập bao vây, cô lập. Ankara và Tehran chính là 2 chỗ dựa quan trọng nhất cho chính quyền Doha trong suốt thời gian qua.

Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đã lên tiếng cam kết bảo vệ Qatar, vừa điều quân đến trợ giúp. 2 nước này còn cung cấp viện trợ, mở không phận cho máy bay Qatar bay qua, điều tàu chiến bảo vệ hành lang vận chuyến đến các hải cảng của nước này.

Chính những sự trợ giúp quý báu này đã khiến Qatar vẫn vững vàng trong vòng vây của liên minh Ả rập do Saudi Arabia đứng đầu, khiến chính liên minh này đã phải xuống nước, từ bỏ yêu cầu khắt khe ban đầu về việc phải đóng cửa kênh truyền hình Al Jazeera.

Với sự điều tiết của Nga, giới phân tích hi vọng, quan hệ Thổ - Iran này sẽ ngày càng thân thiết, góp phần tích cực mang lại hòa bình, ổn định ở khu vực Trung Đông.