Những người Mỹ mang sứ mệnh Nga

Khi Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố sẽ trục xuất 755 nhân viên ngoại giao thuộc Đại sứ quán và Lãnh sự quán Mỹ ở Nga, nhiều người đã đặt câu hỏi, liệu Washington có nhiều nhân sự hoạt động ở Nga đến như vậy hay không, những người này đang làm gì ở đó?

Trên thực tế, con số này là có thật và không chỉ có tới 755 nhà ngoại giao ở Nga, Chính phủ Mỹ đang sử dụng khoảng hơn 1.200 người ở quốc gia đối địch với mình. Phần lớn những người này được thuê bởi bộ Ngoại giao với nhiệm vụ vận hành Đại sứ quán và Lãnh sự quán; cấp thủ tục visa và xử lý các nhiệm vụ ngoại giao đặc thù khác nhau.

 Ngoài ra, số lượng này cũng bao gồm nhân viên đại diện của hàng chục cơ quan Chính phủ như bộ Quốc phòng, bộ Nông nghiệp, Cơ quan Hàng không và Vũ trụ NASA, thậm chí là cả Thư viện Quốc hội. “Tập đoàn người” này thường được biết với cái tên “những người Mỹ mang sứ mệnh Nga”.

Theo một số nguồn thống kê chưa chính thức, trong năm 2013, “Sứ mệnh Nga” có 1.279 nhân viên bao gồm 301 vị trí được thuê trực tiếp, 934 nhân viên địa phương được tuyển dụng để đại diện cho 35 cơ quan Chính phủ Mỹ.

Trong số đó, chỉ có 333 là công dân Mỹ và 867 người khác được xác định là “nhân viên nước ngoài”. Đặc biệt hơn, hầu hết trong số họ là công dân của Nga. Do đó theo tờ Washington Post, nếu như Tổng thống Putin quyết tâm trục xuất 755 nhà ngoại giao Mỹ ra khỏi đất nước, ông sẽ không thể gom đủ số người để đạt được ý định của mình.

Nhà lãnh đạo Nga cho biết, quyết định của ông xuất phát từ việc muốn tìm cách cân bằng số lượng nhân viên ngoại giao Nga-Mỹ (số nhân viên ngoại giao của Nga ở Mỹ hiện tại là 455 người). Tuy nhiên, động thái thẳng thừng của ông khiến một số nhà phân tích phương Tây coi đó là một hành động dễ gây leo thang căng thẳng. Nó cũng dễ vấp phải phản ứng trả đũa từ Washington.

Tuy nhiên, tờ Washington Post cũng chỉ ra rằng, rất có thể đây chỉ là bước đi ngụy trang của ông chủ Điện Kremlin, khi mục tiêu của ông là một thứ khác quan trọng hơn.

Theo đó, số lượng nhân viên ngoại giao của Mỹ tập trung đông nhất là dịch vụ Hỗ trợ Hành chính và Hợp tác Quốc tế (ICASS) với khoảng 652 người. Trong số này có đến 603 là công dân nước ngoài và người Nga chiếm đa số. ICASS mang nhiều nhiệm vụ tổng hợp và hoạt động trên nhiều lĩnh vực.

Nga đang tính cả lý do an ninh, tình báo?

Do vậy, Chính phủ Nga muốn cắt giảm số lượng công dân của mình có liên kết với các hoạt động ngoại giao của Mỹ, vì những lý do liên quan đến an ninh, tình báo. 

Tuyên bố trục xuất 755 nhà ngoại giao của Tổng thống Putin có thể mang những ý nghĩa khác.

Mặt dù vậy, đây có thể là con dao hai lưỡi đối với Moscow khi điều này sẽ dẫn đến tình huống các Đại sứ quán và Lãnh sự quán Mỹ phải đóng cửa vì rơi vào tình trạng thiếu hụt nhân viên lãnh sự, bao gồm cả nhân viên xử lý yêu cầu visa.

 Cựu Đại sứ Mỹ tại Nga Michael McFaul dự đoán một khi viễn cảnh trên xảy ra, hoạt động ngoại giao, bao gồm cả hoạt động đi lại giữa công dân hai nước sẽ bị ngừng trệ.

Trong khi số lượng nhân viên nước ngoài chủ chốt bị dừng làm việc, số nhân viên ít ỏi còn lại đại diện cho các cơ quan Chính phủ của Mỹ cũng sẽ bị ảnh hưởng không kém.

Trong đó bộ Quốc phòng Mỹ đang có 26 nhân viên làm việc cho Cơ quan Tình báo Quốc phòng và 10 người làm việc cho Cơ quan Giảm trừ Đe dọa Quốc phòng, có nhiệm vụ chống lại sự phổ biến vũ khí hạt nhân và các mối đe dọa khác từ vũ khí hủy diệt hàng loạt. 17 nhân viên từ bộ Nông nghiệp và 31 nhân viên của bộ Thương mại.

Đại diện từ các cơ quan thực thi Pháp Luật Mỹ gồm bốn nhân viên FBI và sáu nhân viên Quản trị chống m‌a tú‌y. NASA cũng có 12 nhân viên hỗ trợ cho các nhà du hành trên Trạm vũ trụ quốc tế. Ngoài ra, Thư viện Quốc hội có hai người Mỹ và hai nhân viên nước ngoài, sở Giao thông vận tải có một người Mỹ và một nhân viên nước ngoài.

Trên thực tế số lượng nhân viên ngoại giao của Mỹ vẫn giữ ổn định trong vài năm trở lại đây và đã từng giảm đáng kể từ 10 năm trước (từ 1.779 người năm 2007 xuống còn 1.279 người vào năm 2013).

Tuyên bố của Tổng thống Putin vẫn chưa có một lộ trình cụ thể, mặc dù vậy, đây được coi là bước đi thẳng thắn của Moscow, dù nhiều chuyên gia dự đoán, Nga-Mỹ rất dễ rơi vào một cuộc khủng hoảng ngoại giao lớn nhất từ trước đến nay, nếu hai bên cùng thực thi chính sách “đuổi hết sứ giả về nước”.