Đang than thầm vì gần cả giờ lặn dọc theo gần hết bãi rạng (đá ngầm) mà vẫn chưa bắt được con cá nào thì ngư dân Vũ Trọng Thành (36 tuổi), ở Thạch By 1, xã Phổ Thạnh, huyện Đức Phổ (Quảng Ngãi) như “mở cờ trong bụng” khi phía trước chợt xuất hiện một đàn cá khá lớn.

Sau vài giây quan sát để xác định mục tiêu, tay nắm chặt cán lao, anh Thành men theo bờ rạng từ từ tiến lại gần và… “phập”, bằng một động tác thành thục, chính xác và đầy uy lực, mũi lao sắc nhọn đã cắm xuyên qua thân một con cá khá lớn.

Chưa kịp mừng với chiến lợi phẩm vừa có được, qua gương lặn dưới làn nước trong veo, anh Thành như muốn rụng rời tay chân khi ngay kẻ rạng phía trước, cách mũi lao chưa đầy 1m, một con đẻn to bằng bắp chân, dài gần cả sải tay đang ngóc đầu về phía mình với tư thế lao đến.

Không kịp suy nghĩ, anh Thành vội thả cây lao, ngoi nhanh lên mặt nước và bơi nhanh về phía chiếc thuyền của mình.

Gần 10 năm đánh bắt cá ở các dãy rạng ở Quảng Ngãi và đã hàng trăm lần nhìn thấy, đối mặt với đẻn. Thế nhưng chưa bao giờ anh nhìn thấy một con đẻn to như vậy.

Tuy cùng “họ hàng” với các loại rắn độc trên cạn, như: hổ mang, lục… kể cả loại dữ dằn nhất là hổ chúa nhưng nọc độc của đẻn mạnh gấp nhiều lần. Cho nên dù kích cỡ như thế nào nhưng một khi bị đẻn cắn thì nguy hiểm vô cùng.

Hơn nữa trên bờ nếu bị rắn độc cắn thì nạn nhân còn có thể t‌ּự x‌ּử lý dễ dàng, chứ ngư dân hành nghề giữa biển khơi, nhiều khi tàu thuyền phải chạy một vài ngày mới tới đất liền… thì bị đẻn cắn coi như cầm chắc cái chết.

Trước kia, đẻn là một loại bỏ đi khi ngư dân “lỡ tay” đánh bắt được, còn giờ đây, đẻn đã có giá từ 200 – 400.000 đồng/kg.

Anh Nguyễn Bửu, một đại lý mua-bán đẻn ở Phổ Thạnh, huyện Đức Phổ cho biết: “Đẻn được các đại lý chia làm hai loại là đẻn cá và đẻn kim. Đẻn cá có đầu to, khoang trên thân có màu nhạt và trọng lượng thường từ 0,4 – 0,7 kg/con, được mua từ 150 – 250.000 đồng/kg; còn đẻn kim thì đầu nhỏ hơn, với trọng lượng trung bình từ 0,1 – 0,4 kg, có giá đắt hơn, khoảng 500.000 đồng/kg”.

Chủ quán Bửu với hũ rượu đẻn "độc nhất vô nhị" của mình.

Đẻn sống ngoài tiết, thì mật đẻn cũng được lấy pha rượu. Tuy nhiên được chuộng và phổ biến nhất vẫn là đẻn nguyên con ngâm rượu. Chẳng kém gì… viagra, ai thấy “yếu” trong người thì ban đêm chỉ cần uống vài ly rượu đẻn thì sáng ra chắc chắn “vợ vừa quét sân vừa hát”.

Đã có nhiều trường hợp do sơ sẩy, bất cẩn và chủ quan, không ít người mất mạng vì con vật này. Ngư dân Nguyễn Văn Kiêm (37 tuổi) ở Phổ Thạnh, huyện Đức Phổ, kể: Khoảng 1 năm trước, trong một lần đi làm cho một chủ thuyền ở TP.Vũng Tàu, khi ra khơi đánh bắt được 2 ngày lúc kéo lưới bắt được một con đẻn nặng chừng 0,4 kg.

Cũng như mọi lần, anh Thu (36 tuổi), quê ở Khánh Hòa, một ngư dân cùng đi trên đưa tay định chụp cổ bỏ vào thùng. Thế nhưng bất ngờ con đẻn quẫy mình lên tay anh Thu nắm lệch phía dưới thân vì vậy đã bị con đẻn quay lại cắn vào tay. Mặc dù chiếc thuyền đã mở hết tốc lực, thế nhưng do quãng đường quá xa nên anh Thu đã trút hơi thở cuối cùng trước khi thuyền cập bến.

Nguy hiểm là vậy nhưng do đẻn có giá trị cao, nhu cầu tiêu thụ trên thị trường lớn cho nên tại nhiều vùng biển miền Trung vẫn sôi sục những cuộc săn lùng “mãng xà biển”.