VOA tiếng Trung Quốc dẫn bình luận của GS Nguyễn Mạnh Hùng, chuyên gia nghiên cứu các vấn đề quốc tế Đại học George Mason, Washington DC: "Lãnh đạo Quân đội Việt Nam mới đây một lần nữa mời tàu quân sự Trung Quốc thăm Cảng Quốc tế Cam Ranh, trong khi việc tàu quân sự Mỹ có được vào Cam Ranh hay không cũng là một vấn đề quan trọng trong quan hệ Việt - Mỹ.
Có phân tích cho rằng, Cam Ranh là nước cờ quan trọng Việt Nam sử dụng để cân bằng ảnh hưởng của Trung Quốc, mượn nó để quốc tế hóa vấn đề Biển Đông đang có tranh chấp với Trung Quốc.
Tuy nhiên cũng có người cho rằng, Việt Nam mở cửa (Cảng Quốc tế) Cam Ranh đón tàu dân sự cũng như quân sự của tất cả các nước bao gồm Mỹ và Trung Quốc, cho thấy Việt Nam không muốn khiêu khích Trung Quốc, vừa cải thiện quan hệ với Mỹ, vừa giữ quan hệ hữu nghị với Trung Quốc".
GS Hùng nhận định, việc đảm bảo mở cửa với tất cả các nước bao gồm Trung Quốc và có khả năng bao gồm cả Mỹ, như vậy Việt Nam có thể thực hiện chính sách "ba không": Không kết đồng minh quân sự, không cho quân đội nước ngoài đặt căn cứ trên lãnh thổ, không theo nước này để chống nước kia.
Trong khi đó, nhà nghiên cứu Sandy Pho từ Trung tâm Nghiên cứu quan hệ Trung - Mỹ thuộc Trung tâm Học giả quốc tế Woodrow Wilson nói với VOA, động thái này cho thấy Việt Nam muốn trấn an Trung Quốc, đây cũng là một mô thức trong quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Trung Quốc.
VOA lưu ý rằng, trong dịp Tổng thống Obama thăm Việt Nam hai bên cũng đã bàn bạc về việc cho tàu quân sự Mỹ vào Cam Ranh. The New York Times nói phía Việt Nam đã xác nhận khả năng này và tờ báo xem đây là động thái cân bằng với Trung Quốc.
Tuy nhiên theo VOA, đến nay Việt Nam vẫn chưa chính thức mời tàu quân sự Hoa Kỳ thăm Cảng Quốc tế Cam Ranh, trong khi tàu chiến Mỹ đã thăm các cảng khác của Việt Nam.
Rõ ràng động thái Việt Nam mời tàu Trung Quốc vào cảng quốc tế Cam Ranh, việc làm Việt Nam áp dụng với tàu của các quốc gia khác, rất được các học giả Mỹ, Trung Quốc quan tâm. Trước đó, hôm 7/6, Thời báo Hoàn Cầu của Trung Quốc đã đăng bài bình luận của GS Hoàng Hưng Cầu, Trung tâm Nghiên cứu Việt Nam thuộc Đại học Công nghệ Chiết Giang, trong đó nhận định việc mời tàu Trung Quốc thăm Cảng Quốc tế Cam Ranh cũng là bình thường và hợp lý khi Việt Nam định vị rõ Cảng Quốc tế ở Cam Ranh khác với Cảng Quân sự.
"Việc các quan chức cấp cao Việt Nam mời tàu chiến Trung Quốc vào Cảng Quốc tế Cam Ranh là một quyết sách có được không dễ. Trong cục diện tranh chấp Biển Đông, Cam Ranh được người Việt Nam xem như át chủ bài.
Việt Nam mời tàu Trung Quốc thăm Cảng Quốc tế Cam Ranh cho thấy, ít nhất Việt Nam mong muốn giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình. Là nơi có một cảng quân sự trọng yếu nằm trên địa bàn xung yếu ở Biển Đông nên mặc nhiên Cam Ranh trở thành tâm điểm chú ý của dư luận.
Do đó nếu tàu chiến Trung Quốc nhanh chóng thăm Cảng Quốc tế Cam Ranh theo lời mời và được phía Việt Nam tiếp đón nhiệt tình, cung cấp các dịch vụ chất lượng thì có thể góp phần củng cố thêm lòng tin, giảm căng thẳng ở Biển Đông.
Việt Nam quyết định thả viên minh châu Cam Ranh xuống biển lửa Biển Đông là một hành động có tầm nhìn, trí tuệ. Lời mời của Việt Nam ở góc độ nhất định cho thấy lòng tin giữa hai bên được tăng cường, là biểu hiện của thiện chí", GS Hoàng Hưng Cầu bình luận.
Việt Nam đã nhiều lần khẳng định, cảng Cam Ranh là cơ sở làm dịch vụ hậu cần kỹ thuật cho tất cả các nước trên thế giới trên tinh thần bình đẳng, chủ quyền là của Việt Nam và Việt Nam có khả năng kiểm soát tình hình. Hoàn toàn không có chuyện cho nước ngoài thuê làm căn cứ quân sự hay căn cứ hậu cần kỹ thuật ở cảng Cam Ranh.
