Tại cuộc đối thoại thường niên giữa quan chức ngoại giao cấp cao ASEAN (SOM) - Trung Quốc ở Singapore ngày 28/4, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân cảnh báo việc ASEAN đưa ra bất kỳ tuyên bố nào về vụ kiện sẽ là "một động thái mạo hiểm" và Bắc Kinh sẽ phản đối.
Các nguồn tin ngoại giao ASEAN ngày 3/5 tiết lộ, ông Lưu đồng thời khẳng định lập trường của Trung Quốc là không chấp nhận phán quyết của toà trọng tài và gọi đây là một động thái nhằm chống lại Bắc Kinh của các nước bên ngoài.
"Điều quan trọng mà Trung Quốc muốn từ SOM lần này là ASEAN không đạt được sự đồng thuận về một tuyên bố chung đối với phán quyết của Toà Trọng tài Thường trực tại The Hague", Kyodo dẫn lời một nhà ngoại giao cho biết.
Tại cuộc họp, ông Lưu còn ngang nhiên cam đoan rằng hoạt động xây dựng của Trung Quốc tại quần đảo Trường Sa của Việt Nam không nhằm mục đích quân sự, mà chỉ phục vụ cho mục đích dân sự như ngăn chặn cướp biển và hỗ trợ các tàu khi đi lại trên biển.
Dù ngang ngược cảnh báo ASEAN, phái đoàn Trung Quốc tham dự đối thoại đã lưu hành một tuyên bố chung mà Bắc Kinh đã soạn thảo, với hy vọng ngoại trưởng các nước sẽ đưa ra tại hội nghị vào tháng 7 tới tại Lào. Bản tuyên bố nhấn mạnh tầm quan trọng của Tuyên bố về ứng xử giữa các bên trên Biển Đông (DOC).
Ông Lưu Chấn Dân đại diện đoàn Trung Quốc dự cuộc đối thoại trong bối cảnh Tòa án Trọng tài thường trực (PCA) chuẩn bị ra phán quyết về vụ kiện của Philippines chống lại các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông.
Trước thời điểm PCA chuẩn bị ra phán quyết về vụ kiện, Bắc Kinh liên tục gây sức ép với các nước. Ngày 23/4, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị thông báo đạt thỏa thuận riêng với Lào, Campuchia và Brunei về Biển Đông, và nói tranh chấp không ảnh hưởng đến quan hệ giữa Trung Quốc và ASEAN.
Giới quan sát nhận định động thái này nhằm tìm cách chia rẽ ASEAN, khi Trung Quốc lo ngại việc ASEAN sẽ đưa ra tuyên bố chung liên quan đến phán quyết của tòa án về vụ kiện Philippines, mà dự đoán là sẽ bất lợi cho Bắc Kinh.
Tuy nhiên, chính phủ Campuchia ngày 25/4 bác bỏ thông tin về thoả thuận riêng liên quan tới Biển Đông giữa nước này và Trung Quốc như những gì Bắc Kinh tuyên bố trước đó. Phát ngôn viên chính phủ Campuchia, ông Phay Siphan, khẳng định không có cuộc thảo luận cũng như thoả thuận nào được ký kết trong chuyến thăm của Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đến Phnom Penh.
