Ở tuổi 70, bà Phạm Thị Nghĩa đang phải trải qua những năm tháng cuối đời trong trại giam Ninh Khánh, tỉnh Ninh Bình (thuộc Bộ Công an) với án tù 16 năm 6 tháng tội Mua bán trái phép chất m‌a tú‌y.

Gương mặt buồn bã, bà Nghĩa cho hay, đến nay đã 5 năm ở tù, nhưng chưa một lần con cháu tới thăm. Ngay cả dịp Tết Nguyên đán, quà bánh bà cũng chỉ nhờ vào ban giám thị trại giam và những phạm nhân khác có người thân thăm hỏi.

Nhắc đến gia đình, nữ phạm nhân gần nhiều tuổi nhất trại rớm nước mắt. Bà Nghĩa vốn có chồng và ba người con, cùng đầy đủ các cháu nội.

Sinh ra, lớn lên và kết hôn với người thanh niên thành Nam, nhưng chưa một lần bà Nghĩa được sống sung túc. Cái nghèo luôn túc trực bên người phụ nữ tần tảo. Tuy nhiên cuộc sống đạm bạc của vợ chồng bà cũng được gọi là đầm ấm. Hàng ngày, chồng đạp xích lô, còn bà gánh gồng hoa quả đi bán trên các con phố.

Cuộc sống mưu sinh vất vả, bà bảo thấy đau đáu khi không có nhiều thời gian quan tâm đến các con. Hai con trai lần lượt vướng vào nghiện ngập và trở thành đầu nậu bán lẻ heroin cho những thành phần khác.

Con nghiện m‌a tu‌ý, phải đi cai và lần nào cũng đến tay bà lo lắng. Không nhờ được hai nàng dâu, nên khi con trai vào trung tâm cai nghiện, bà và chồng phải chăm các cháu nội. Trong khi đó, chán cảnh gia đình, chồng bà lao vào rượu và dần không đỡ đần kinh tế cho vợ.

Bà Nghĩa vướng lao lý lúc nào không hay. Theo hồ sơ, bà Nghĩa nằm trong danh sách nghi phạm bán lẻ m‌a tu‌ý cho những người nghiện. Thông cảm với hoàn cảnh và chưa chính thức bắt quả tang nên chính quyền địa phương nhiều lần gọi bà lên nhắc nhở, tránh xa việc mua bán heroin. Bà Nghĩa hứa với cán bộ sẽ không dính đến m‌a tu‌ý.

Tuy nhiên bà thất hứa và bị bắt khi buôn một bánh heroin. TAND tỉnh Nam Định tuyên phạt bà 16 năm 6 tháng tội Mua bán trái phép chất m‌a tu‌ý. “Cũng chỉ vì đói ăn vụng, túng làm càn nên tôi mới làm điều dại dột đó và giờ phải trả giá đắt”, bà Nghĩa thanh minh.

Theo lời nữ phạm nhân, gánh hoa quả không đủ nuôi cả gia đình và hai người con trai nghiện ngập, trong khi đứa lớn ở tù nên bà “làm liều” dù biết phải trả giá. Trước khi mua bán m‌a tu‌ý, bà đã làm thêm nhiều nghề từ giúp việc, trông trẻ…, nhưng thu nhập không đủ trang trải.

Lo toan cho con, cháu vất vả và vướng vào lao lý nhưng khi ra tòa, không người thân nào của bà Nghĩa có mặt. “Điều tôi đau đớn hơn cả là lúc tòa tuyên bố hai đứa con làm đơn xin không nhận mẹ…”, người đàn bà tâm sự trong nước mắt. Thời điểm đó, bà chỉ nghĩ các con làm vậy vì muốn tránh điều tiếng thị phi, đoạn tuyệt với quá khứ để làm ăn chỉn chu.

Mang theo niềm an ủi đó, bà Nghĩa yên tâm cải tạo. Song đến nay đã hơn 5 năm, người mẹ không nhận được một lời thăm hỏi của các con. “Lúc đầu tôi suy sụp tinh thần tưởng chừng không gượng nổi để sống tiếp”, bà cho hay. Mỗi dịp Tết đến, bạn tù có người thân thăm nom, quà bánh, còn bà thì không. Trong lúc buồn khổ, bà nhận được chia sẻ của những người cùng buồng giam và ban giám thị trại.

“Ở trong này, tôi chỉ mong có được tin tức về các con ra sao, chứ không cần chúng phải quà bánh”, bà nói trước khi vào khu sinh hoạt chung của trại giam.