Việc 12 nước hai bên bờ Thái Bình Dương đã thông qua Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) được đánh giá là một thỏa thuận tự do mậu dịch lớn nhất trong lịch sử.

Ngay sau khi văn kiện được thông qua, giới quan sát quốc tế đã phân tích và nhận định về kẻ thắng người thua trên “sân chơi” này.

Hãng tin Mỹ Bloomberg cho rằng, được lợi nhiều nhất là Việt Nam, trong khi bị thua thiệt nhiều nhất lại là Trung Quốc, một nước không được mời gia nhập khối TPP.

Theo tính toán từ phía Mỹ, một khi hiệp định TPP bắt đầu có hiệu lực, các hàng rào thuế quan đối với 18.000 loại hàng hóa được giảm bớt hoặc dỡ bỏ, trong lúc nhiều ngành nghề, từ giới nuôi tôm Việt Nam cho đến các nhà chăn nuôi bò sữa New Zealand, tất cả đều có quyền tiếp cận dễ dàng các thị trường trên toàn vùng Thái Bình Dương.

Báo Pháp RFI đánh giá, tầm vóc của khối tự do mậu dịch xuyên Thái Bình Dương rất lớn, tập trung khoảng 40% kinh tế toàn cầu, với tổng mức GDP lên đến gần 30.000 tỷ USD, trải rộng từ Australia, New Zealand, Nhật Bản, qua Brunei, Malaysia, Singapore, Việt Nam, để vươn tới Canada, Mỹ, Mexico, Chi Lê và Peru.

Để đạt được kết quả trên, các nước đã phải đàm phán gay go trong suốt 5 năm, và nói đến đàm phán, tức là nói đến mặc cả với kết quả là có được, có mất. RFI cho rằng, bên cạnh Nhật Bản, Việt Nam nằm trong danh sách các nước được hưởng lợi nhiều nhất với hiệp định TPP.

TPP giúp kinh tế Việt Nam tăng tốc

Theo nhóm nghiên cứu Eurasia, thỏa thuận TPP có tiềm năng giúp GDP Việt Nam tăng thêm được 11% vào năm 2025, với kim ngạch xuất khẩu trong cùng thời điểm tăng 28% nhờ vào việc các công ty xí nghiệp di dời cơ sở sản xuất của họ từ nước khác vào Việt Nam để tranh thủ nguồn lao động đồi dào, giá rẻ, đồng thời được hưởng ưu đãi thuế quan.

Hai ngành xuất khẩu chủ đạo của Việt Nam là thủy sản và dệt may sẽ được lợi rõ nét. Việc giảm thuế nhập khẩu ở Mỹ và Nhật Bản sẽ là một hậu thuẫn đáng kể cho ngành dệt may xuất khẩu của Việt Nam, sẽ tranh thủ được lợi thế lương nhân công thấp của mình để giành lấy các thị phần hiện nằm trong tay Trung Quốc…

Bên cạnh đó, ngành xuất khẩu thủy hải sản của Việt Nam chắc chắn sẽ được lợi nhờ việc bãi bỏ thuế nhập khẩu đang đánh vào các sản phẩm như tôm, mực và cá ngừ, hiện đang ở khoảng 6,4% -7,2%.

Chia sẻ tên BBC, TS. Jonathan London – giáo sư đại học Hong Kong đã có nhiều năm sống ở Việt Nam cho rằng, Việt Nam sẽ là một trong những quốc gia “thắng cuộc” khi tham gia TPP vì hiệp định này sẽ mở rộng và nâng cao khả năng của các công ty sản xuất tại Việt Nam để tiếp cận những thị trường lớn trong khối, trong đó có Mỹ.

Ngoài ra, TPP cũng sẽ khuyến khích nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) chảy vào Việt Nam, đồng thời kích thích những bước phát triển trong các ngành công nghiệp và dịch vụ tại Việt Nam.

Những quy định về nguồn gốc xuất xứ hàng hóa cũng khuyến khích các nhà sản xuất tại Việt Nam đầu tư nhiều hơn trong nước, giảm sự hấp dẫn của mô hình nhập khẩu đầu vào từ Trung Quốc, thúc đẩy lắp ráp tại Việt Nam, TS. Jonathan London cho hay.

Bức tranh không chỉ toàn màu hồng

Tuy nhiên, toàn cảnh không chỉ toàn mầu hồng khi Việt Nam phải loại bỏ thuế nhập khẩu (hiện ở khoảng 2,5%) đánh trên dược phẩm, sẽ dẫn tới một tình trạng cạnh tranh gay gắt giữa các công ty Việt Nam và các công ty nước ngoài.

Các quy định bảo vệ bằng sáng chế rất chặt chẽ trong TPP cũng sẽ gây khó khăn cho các công ty dược phẩm Việt Nam trong việc tiếp cận với các sản phẩm mới cũng như sản xuất ra các loại thuốc mới.

Kênh thông tin tài chính Mỹ CNBC lo ngại TPP sẽ “cướp đi” việc làm trong ngành sản xuất của người dân Mỹ và làm suy yếu các điều luật bảo vệ môi trường. Sau khi TPP được hoàn tất, sẽ phải mất vài năm để có thể thực sự cảm nhận được đầy đủ những lợi ích mà hiệp định này mang lại.

CNBC dẫn lời của Evan Lucas - chiến lược gia tại IG cho rằng, TPP không thể thay đổi toàn bộ bức tranh kinh tế toàn cầu trong ngắn hạn. Các nước TPP đạt được thỏa thuận vào đúng thời điểm bất ổn của kinh tế toàn cầu đang lên đến đỉnh điểm với cả hai nền kinh tế lớn thứ hai và thứ ba thế giới là Trung Quốc và Nhật Bản đều đang chao đảo.

BBC kết luận TPP sẽ mang lại những cơ hội tốt cho Việt Nam, nhưng tác động của hiệp định này tới sự phát triển của Việt Nam sẽ phụ thuộc nhiều vào sự phát triển của các thể chế chính trị, kinh tế ở quốc gia này trong những năm tới