Ra đi khi đất nước còn đang rối ren để tìm miền đất hứa, phát triển bản thân… Dù có là lý do gì, thì họ cũng đã ra đi khi tài năng ở thời kỳ đỉnh cao nhất, bỏ lại đằng sau bao nuối tiếc của các thế hệ yêu nghệ thuật. Chế Linh, Giao Linh, Minh Tuyết, Ý Lan, Tuấn Ngọc… những cái tên, chỉ cần nhắc đến thôi, cũng khiến cho bao người thổn thức. 

Cả những người từng ngỡ sẽ lưu vong suốt đời với vết thương không lành trong kí ức, thế nhưng họ đã lần lượt trở về. Phạm Duy, Duy Quang, Tuấn Ngọc, Khánh Hà, rồi Ngọc Lan, Hương Lan, và ngoài lề một chút là cả những “đứa con lầm lỡ” thế hệ sau 1975 như Bằng Kiều, Thu Phương cũng đã có một ngày, những ngày đường hoàng đứng trên sân khấu trong nước, hát cho hàng ngàn khán giả nghe. Người ta nói, lý do mà hầu hết ca sĩ hải ngoại tìm đường về nước và liên tục về diễn, chung quy lại là ở cát-xê. 

Trong khi thị trường âm nhạc ở hải ngoại đang bão hòa, thậm chí nhiều chương trình biểu diễn danh tiếng hàng chục năm, nay tuyên bố đóng cửa, bỏ cuộc, nghệ sĩ vắng show, mất doanh thu, thì thị trường âm nhạc trong nước vẫn sôi động, nhu cầu nhiều và đặc biệt chuộng những giọng ca hải ngoại, những người đem về cho các thế hệ những dòng nhạc của kí ức. Và thế là, đáp ứng thị hiếu của công chúng, các ông bầu hăm hở làm show, dập dìu những chuyến trở về của các danh ca hải ngoại mà trước kia, người mộ điệu chỉ được nghe qua thu âm. Mức cát-xê khiến cho các chuyến trở về trở nên đặc biệt hấp dẫn và Việt Nam trở thành thị trường quen thuộc của các ca sĩ hải ngoại. 

Theo một bầu show cho biết, cát-xê của các danh ca hải ngoại khá cao (tương đương hoặc cao hơn các ca sĩ đang ở “đỉnh cao” trong nước). Tuấn Anh, Vũ Khanh, Ý Lan… có mức cát-xê cho từng show sự kiện từ 4.000 đến 6.000 USD, chưa kể vé máy bay, ăn, ở (khoảng hơn 2.000 USD). Tuấn Ngọc, Trịnh Nam Sơn, Khánh Hà, Nguyễn Hưng, Trường Vũ, Mạnh Đình, Thanh Hà, Mạnh Quỳnh, Phi Nhung… từ 2.000 đến 6.000 USD tùy tính chất chương trình. Một số ca sĩ “hot” như Bằng Kiều, Quang Lê, giá một show xê dịch ở mức 10.000 USD. 

tiết lộ của bầu show cho thấy, giá cát-xê ở Việt Nam trả cho các ca sĩ hải ngoại gần gấp đôi giá các bầu show hải ngoại, kể cả các show tại châu Âu trả cho ca sĩ. Tất nhiên, đó là một lý do quan trọng hàng đầu, nhưng không phải luôn là lý do chính. Nhiều nghệ sĩ khác về nước còn bởi lòng hoài nhớ quê hương, tìm về những hoài niệm, hay mong muốn đóng góp, cống hiến cho nghệ thuật nước nhà. 

Những buổi biểu diễn với giá vé cao hơn so với mặt bằng chung của làng giải trí nhưng vẫn đông nghẹt khách. Những lần đi về hoành tráng và ngập tràn sự đón chào từ người hâm mộ, cuộc sống được tô điểm bởi sự xa hoa, “đẳng cấp” của showbiz ngoại đã khiến hình ảnh của nghệ sĩ Việt tại hải ngoại được bủa vây bởi không ít ánh hào quang. Có điều, đằng sau ánh hào quang ấy không chỉ có toàn những nụ cười. 

Nếu chỉ nhìn vào thành công của những show diễn (thường chỉ là show diễn đầu tiên) tại Việt Nam để quy ra thu nhập hoặc có một cái nhìn khái quát về vật chất, tiền bạc của các nghệ sĩ hải ngoại, e rằng đó sẽ là một sai lầm. Những show diễn có giá vé ngất ngưởng đôi ba triệu như của Bằng Kiều, Khánh Ly thời điểm mới về nước biểu diễn chỉ là những show diễn hi hữu, may ra chỉ xảy ra một vài lần trong cuộc đời của họ. Sự vắng mặt quá lâu tại nước nhà, sự chờ đợi của những người hâm mộ cộng với sự tò mò, hiếu kỳ của khán giả là những lý do chính để nghệ sĩ hải ngoại có thể kiếm bạc tỉ trong mỗi show diễn tại Việt Nam. 

Nhưng, điều đó cũng chỉ xảy ra cùng lắm tới lần thứ 2, bởi sau lần trở về đầu tiên, sự háo hức đợi chờ đã giảm bớt rất nhiều trong lòng người hâm mộ. Nhìn những trường hợp trở về như Chế Linh, Tuấn Vũ, người ta sẽ thấy rõ rệt nhất sự đổi thay này. Nếu như những show diễn đầu tiên, khán phòng luôn chật kín dù giá vé cao ngất ngưởng thì tới lần thứ 2, thứ 3, không chỉ mức giá giảm nhiều mà cả lượng khán giả cũng sụt đi thê thảm. Thậm chí, địa điểm biểu diễn có thể từ khán phòng sang trọng của nhà hát lớn chuyển sang những sân khấu tỉnh lẻ, thậm chí nhỏ bé và kém “đẳng cấp” hơn thế rất nhiều lần. 

Tình yêu với quê hương đất nước, mong muốn đáp lại tình cảm của người hâm mộ có lẽ chỉ là phần nào lý do của mỗi cuộc trở về. Còn một lý do khác, tế nhị hơn nhưng cũng đầy thực tế: Cơ hội có thêm thu nhập từ những chuyến “hồi hương”! 

Không chỉ những nghệ sĩ lớn tuổi trở về, mà thế hệ trẻ sau này cũng quay lại như một sự cứu cánh của sự nghiệp. Bằng Kiều, Thu Phương, Tóc Tiên, Dương Triệu Vũ, Quang Lê… dù quyết tâm “dứt áo ra đi” nhưng cuối cùng, vẫn phải xác nhận: “Tôi phải chinh phục lại khán giả Việt Nam”, như lời Tóc Tiên chia sẻ. Với sự bão hòa của thị trường hải ngoại, một tháng đôi ba show thì dù thị trường đó có lấp lánh như thế nào đi chăng nữa cũng khó có thể đáp ứng nhu cầu công việc của các nghệ sĩ. 

Bằng Kiều về với các liveshow, Thu Phương về hát, làm giám khảo, Quang Lê về để khán giả không quên, thu nhận học trò như một cách xác định vị thế… Dù lý do riêng có như thế nào, thì vẫn phải công nhận rằng, thị trường Việt Nam đang rất sôi động, là “miền đất hứa” để phát triển sự nghiệp dài lâu. Nếu ở hải ngoại ca sĩ chỉ có dịp biểu diễn vào cuối tuần thì trong nước, ngoài biểu diễn ca sĩ còn có đất ở các chương trình truyền hình, thậm chí phim truyền hình, điện ảnh… 

Tuy nhiên, để tồn tại được ở thị trường âm nhạc trong nước, ca sĩ hải ngoại phải định hình được cho mình - nếu không đẹp, không lạ thì phải hay. Ca sĩ hải ngoại về nước biểu diễn hay ca sĩ trong nước bay sô biểu diễn ở nước ngoài là điều tất yếu ở thị trường âm nhạc chung. Bởi họ là những làn gió mới cho thị trường âm nhạc nơi họ đến. Thế nhưng, không phải cứ hải ngoại về là được tiếp nhận.