Có tới 17 loài nhím gai khác nhau trên thế giới chia thành 5 chi, 4 trong số đó phân bố tại châu Âu, châu Á, châu Phi và New Zealand. Không tồn tại nhím gai bản địa tại Australia, cũng như châu Mỹ.

Nhím gai có thể ăn tối bằng thịt rắn nhưng nhím gai không thể ăn phô mai bởi dạ dày của loài nhím này không dung nạp lactose, nếu cố ăn, những con nhím sẽ bị đau bụng thảm thiết.

Chúng miễn nhiễm với một số loài thực vật có độc. Đôi khi chúng còn ăn những loài thực vật có độc rồi liếm lên gai của mình để tự bảo vệ khỏi kẻ thù tự nhiên.

Khi còn bé nhím gai được gọi bằng một danh từ đặc biệt dễ thương là hoglet chứ không phải hedgehog baby.

Tuy rằng nhỏ bé và không có tốc độ siêu việt như nhân vật nhím hoạt hình nổi tiếng Sonic nhưng trong vương quốc động vật, nhím gai cũng có tốc độ đáng nể.

Nhím gai có thị lực kém nhưng bù lại thính giác và khứu giác rất nhạy bén.

Một con nhím gai có thể có bộ quần áo được làm từ 8000 chiếc gai.

Nhỏ con nhưng lắm tài, nhím gai có kỹ năng bơi khá tốt và trèo cây cũng rất tài tình.

Tên nhím gai trong tiếng anh là hedgehog xuất hiện kể từ năm 1450 xuất phát từ một từ tiếng Anh thời trung cổ là heyghoge, với heyg, hegge (có nghĩa là "rào chắn"), bởi vì chúng thường hay quanh quẩn gần hàng rào và có bộ lông sắc nhọn như một lớp rào chắn bảo vệ. Kết hợp với đó từ hoge, hogge (có nghĩa là "heo"), từ chiếc mũi giống như heo của chúng thành hedgehog.