"Tôi nhìn thấy họ ở khoảng cách gần, chỉ 15 km kể từ bờ biển", VOA hôm qua dẫn lời Đại úy Philip Suarez, Cảnh sát Biển Philippines, nói. "Họ đang bắt cá mập, cá đuối gai độc và những loài rùa có nguy cơ tuyệt chủng".
Ông Suarez điều khiển một trong số 6 tàu thuộc Đơn vị Tàu Đặc biệt. Đây là những con tàu dài 10 m do Mỹ cấp cho Philippines vào năm 2010. Chúng có thể di chuyển với tốc độ hơn 70 km/h.
"Đôi khi chúng nhìn thấy chúng tôi từ khoảng cách xa và tìm cách chạy trốn", ông nói. "Nhưng tàu của chúng tôi nhanh hơn".
Suarez cùng đồng đội trong năm 2014 bắt 11 ngư dân Trung Quốc chở theo hàng trăm con rùa thuộc loài được bảo vệ. Những kẻ này bị kết án tại tòa án thành phố Puerto Princesa, đảo Palawan, và được trả tự do hồi tháng 6 sau một năm ngồi tù.
Tình trạng đánh bắt trộm và truy tố khiến quan hệ song phương Philippines - Trung Quốc thêm xấu đi. Trung Quốc là "một mối đe dọa đối với an ninh" đối với Philippines, theo John Labunog Aller, thanh tra cảnh sát biển Philippines.
Để tránh bị cảnh sát Philippines bắt, ngư dân Trung Quốc thường đi cùng với các tàu tuần duyên của nước này, một số quan chức địa phương cho biết.
Eugenio Bito-onon, người được coi là thị trưởng Kalayaan, đơn vị hành chính Philippines thiết lập tại một khu vực của quần đảo Trường Sa, kể lại trong năm 2012 ông thấy thứ được mô tả là "tàu chiến Trung Quốc" hộ tống khoảng 100 tàu cả nhỏ thả neo tại một bãi san hô thuộc Kalayaan.
"Toàn bộ bãi san hô bị ám đen", ông nói, do bị những kẻ đánh bắt trộm dùng dầu máy phá hủy.
Manila cho biết Bắc Kinh đã xây các tiền đồn quân sự trên những đảo nhân tạo Trung Quốc bồi đắp ở Biển Đông. Tổng thống Philippines Benigno Aquino ví hành động của Trung Quốc trên biển như sự trỗi dậy của phát xít Đức.
Philippines cũng có sự hiện diện quân sự trong khu vực nhưng thua xa Trung Quốc về quy mô và mức độ hiện đại. Một trong những tiền đồn của Philippines là Sierra Madre, con tàu chở hàng từ thời Thế Chiến II đang rỉ sét trên bãi Cỏ Mây thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam và là nơi đồn trú của một nhóm binh sĩ Philippines.
Chính phủ Philippines đã đề nghị Mỹ phát triển một căn cứ nhỏ ở bờ phía tây Palawan, có thể để tàu hải quân Mỹ neo tại đây. Tuy nhiên, Tòa án Tối cao Philippines vẫn đang cân nhắc xem thỏa thuận chia sẻ căn cứ mà Tổng thống Aquino ký với Tổng thống Mỹ Barack Obama năm ngoái có vi hiến hay không.
Đơn vị Tàu Đặc biệt của Palawan hiện chưa có chạm trán với tàu tuần duyên Trung Quốc. Một số sĩ quan thuộc đơn vị cho biết rủi ro này không thể ngăn cản họ kiểm soát vùng biển của Palawan.
"Chúng tôi thực thi luật pháp", thanh tra cảnh sát tạm thời Raymund Abella nói. "Không ai có thể ngăn chúng tôi".
Tuần duyên Philippines kiểm tra tàu cá Trung Quốc mắc cạn ở bãi đá ngầm Tubbataha, đảo Palawan, tây Philippines, tháng 4/2013.
