Hôm 25/8 vừa qua, Washington Post - tờ báo uy tín của Mỹ đã đăng tải bài xã luận khuyến cáo Trung Quốc nên thận trọng hơn trên Biển Đông, bởi Washington đang tỏ rõ thái độ bức xúc đối với tham vọng bành trướng của Bắc Kinh.
Bài viết điểm qua một số hành động cụ thể của Washington trong thời gian gần đây, đặc biệt là báo cáo được Bộ Quốc phòng Mỹ công bố hồi tuần trước về chiến lược an ninh biển của Mỹ tại khu vực Châu Á - Thái Bình Dương; trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến nhiệm vụ chống lại các động thái khiêu khích của Trung Quốc trong khu vực.
Theo tác giả bài viết, báo cáo của Lầu Năm Góc được soạn thảo do yêu cầu của Quốc hội Mỹ, với hàm ý ngầm răn đe Trung Quốc. Mặc dù chưa rõ các cuộc "thử lửa" sẽ diễn biến ra sao, nhưng chắc chắn nguy cơ đang "treo" trên đầu Trung Quốc.
Đây không phải là lần đầu tiên Hoa Kỳ lên tiếng "cảnh cáo" Trung Quốc. Vào cuối tháng 3, Đô Đốc Harry Harris Jr., Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương đã thẳng thắn tố cáo Bắc Kinh đang xây các đảo nhân tạo trong Biển Đông với ý đồ bành trướng chủ quyền. Đô đốc Harry Harris so sánh việc Trung Quốc bồi đắp (trái phép) các hòn đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam), là xây "Vạn lý Trường thành bằng cát" trên Biển Đông.
Giờ đây báo cáo của Lầu Năm Góc cho thấy tình hình còn đáng lo ngại hơn, khi Trung Quốc chỉ trong khoảng thời gian ngắn đã biến các hòn đảo và bãi đá mà nước này đang chiếm đóng thành những công trình hoành tráng. Chỉ sau khoảng 20 tháng, Trung Quốc đã bồi lấp nên một diện tích đất đai lớn gấp 17 lần diện tích cải tạo của các tất cả các nước khác cộng lại trong vòng 40 năm qua. Thậm chí, trên các đảo nhân tạo này còn có đầy đủ các bến cảng và đường băng, hoàn toàn có thể trở thành những tiền đồn quân sự lợi hại trong tương lai.
Báo cáo cũng lưu ý rằng Trung Quốc đã khôn ngoan tận dụng lực lượng tuần duyên để dần dần áp đặt quyền kiểm soát trong vùng biển tranh chấp mà không làm cho căng thẳng leo thang thành xung đột quân sự.
Thậm chí, dường như Trung Quốc vẫn chưa có ý định dừng bước trong nỗ lực bành trướng chủ quyền. Mới đây, hãng Reuters đưa tin rằng giàn khoan Hải Dương 981 sẽ tiếp tục hoạt động tại một địa điểm chỉ cách bờ biển Việt Nam 110 hải lý, trong thời gian từ nay đến ngày 20/10, tức là kéo dài thêm 2 tháng so với kế hoạch ban đầu.
Những động thái leo thang của Trung Quốc khiến người ta không khỏi e ngại. Giáo sư Học viện Hải quân Mỹ, ông Andrew Erickson cho rằng Mỹ nên "mạnh tay hơn" với Trung Quốc. Đồng tình với quan điểm này, Washington Post hy vọng các lãnh đạo Trung Quốc sớm "tỉnh mộng" xây Vạn lý trường thành bằng cát trên Biển Đông. Bởi nếu xung đột xảy ra, Bắc Kinh sẽ là bên chịu thiệt hại nặng nề nhất.
