Diễn biến của cuộc chiến chống IS không mấy khả quan, khi tổ chức khủng bố này vẫn đứng vững sau một năm trời bị Mỹ và đồng mình không kích ở Syria và Iraq.
Nhưng điều đó lại mang đến nhiều lợi ích cho các công ty quốc phòng Mỹ. Mới đây hãng Lockheed Martin nhận được nhiều đơn đặt hàng thêm hàng ngàn tên lửa hellfire. AM General đã cung cấp cho quân đội Iraq 160 xe Humvee, còn hãng General Dynamics đang bán cho nước này hàng triệu USD đạn xe tăng.
Trong khi đó, SOS International (SOSi), một doanh nghiệp gia đình trị có trụ sở chính tại thành phố New York, là một trong những công ty lớn nhất tham gia vào các hoạt động ở Iraq và có số nhân công tại đây chỉ đứng sau nhân sự của Đại sứ quán Mỹ. Hội đồng cố vấn của SOSi gồm có cựu Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ Paul Wolfowitz, được coi là một trong những người làm nên cuộc xâm lược Iraq, và Paul Butler, trước đây là trợ lý của cựu Bộ trưởng Donald Rumsfeld.
Công ty công bố trên trang web của mình rằng các gói thầu hoạt động ở Iraq trong năm 2015 có giá trị tổng cộng hơn 400 triệu USD. Chúng bao gồm một thỏa thuận 40 triệu USD nhằm cung cấp các sản phẩm và dịch vụ khác nhau, từ thức ăn cho đến an ninh, cứu hỏa và y tế tại Căn cứ Besmaya ở Iraq, nơi mà các binh sĩ Mỹ đang huấn luyện quân đội Iraq. Quân đội Mỹ đã đồng ý thỏa thuận 100 triệu USD với SOSi vào cuối tháng 6 để công ty này cung cấp những dịch vụ trên tại Trại Taji. Lầu Năm Góc cho biết hợp đồng này sẽ kéo dài đến tháng 6/2018.
Một năm sau khi Mỹ bắt đầu không kích IS tại Iraq, tại quốc gia này có 3.500 lính được điều động để huấn luyện và cố vấn quân sự cho quân đội Iraq. Nhưng chưa ai đề cập đến một thực tế rằng số doanh nghiệp hỗ trợ các hoạt động trên đang tăng lên. Theo quân đội Mỹ, hiện đang có 6.300 nhà thầu đang có mặt tại Iraq và hỗ trợ Mỹ. Ngoài ra, Bộ Ngoại giao đang cần dịch vụ dọn dẹp văn phòng, lái xe, phiên dịch và bảo vệ an ninh đến làm việc tại các cơ sở ở Iraq.
Mặc dù con số này không là gì so với hơn 163.000 doanh nghiệp làm việc tại Iraq khi cuộc chiến đang ở đỉnh điểm, số lượng đang tăng nhanh trở lại. Và khi cuộc chiến chống IS sẽ còn kéo dài thêm nhiều năm, đó sẽ là cơ hội cho các nhà thầu quốc phòng, an ninh và vận chuyển, đặc biệt là khi việc làm ở Afghanistan đang ít dần.
Ngày nay, Afghanistan vẫn là mỏ vàng cho các doanh nghiệp dân sự. Trong báo cáo mới nhất của Bộ Tư lệnh Mỹ, chuyên theo dõi các hoạt động quân sự tại Trung Đông, có khoảng 30.000 nhà thầu dân sự tại Afghanistan vào tháng 4. Nhưng con số này đang giảm đi nhanh chóng: vào tháng 4/2014, số công ty hoạt động tại đây là 60.000.
Trong khi đó, từ việc cung cấp vũ khí cho chính phủ Iraq cho đến dịch vụ bảo vệ căn cứ, rất nhiều doanh nghiệp đang hướng đến Iraq.
Quân đội Mỹ giờ đây không thể thực hiện các chiến dịch quy mô lớn tại Iraq mà không có sự trợ giúp của các nhà thầu dân sự.
SOSi cũng đưa một số cố vấn quân sự đến làm việc với Bộ Quốc phòng Iraq và chính quyền người Kurd. Vào cuối tháng 6, công ty đã giành được hợp đồng trị giá 700.000 USD nhằm điều những cố vấn an ninh đến làm việc trong 1 năm. Hợp đồng này có thể kéo dài thêm bốn năm nữa, nâng tổng giá trị lên đến 3,7 triệu USD.
Yêu cầu công việc được đăng trên trang tuyển dụng của SOSi, trong đó bao gồm “có một năm kinh nghiệm hoặc hơn làm việc với các quan chức Bộ Quốc phòng Iraq”. Một trong những nhiệm vụ của công việc này là “chuẩn bị và gửi báo cáo tới các quan chức cấp cao về tình trang của quân đội, bộ máy hoạt động, các chương trình và chính sách của chính phủ Iraq”.
Công ty sẽ đưa 1 cố vấn tới chính quyền người Kurd tại Iraq, và 5 người khác tới làm việc tại chính phủ Iraq tại Baghdad, theo ông Frank Helmick, một trung tướng đã nghỉ hưu, đã từng có 3 lần làm nhiệm vụ tại Iraq từ năm 2003 đến 2011 và hiện là một phó giám đốc ở SOSi.
“Những vị trí này đều rất quan trọng. Họ không chỉ là thông dịch viên”, ông Helmick cho biết, “Họ sẽ làm cố vấn ở cấp lãnh đạo”.
Ông Helmick thừa nhận rằng các nhà thầu đang đóng vai trò hỗ trợ rất quan trọng tại Iraq. “Họ củng cố tầm ảnh hưởng của Mỹ tại đây. Nếu binh lính ở đây để cố vấn và huấn luyện cho Iraq, họ không cần phải cử người đi nấu ăn, giặt giũ hay phải bảo vệ mình. Các doanh nghiệp có thể làm điều này. Chúng tôi giúp quân đội Mỹ và đồng minh tập trung vào chuyên môn chính của họ”.
SOSi không phải là doanh nghiệp duy nhất có hợp đồng cố vấn cấp cao cho chính phủ Iraq. ABM, cũng có trụ sở tại New York, đã đăng thông báo tìm người cho công việc “Cố vấn Hỗ trợ An ninh”, làm việc trực tiếp với các quan chức chống khủng bố Iraq.
Tổ chức khủng bố IS đã trở nên nguy hiểm hơn bao giờ hết.
Theo mô tả của công ty, công việc này bao gồm “hỗ trợ trực tiếp cho cố vấn của Thủ tướng Iraq, nhằm đưa ra những quyết sách cho Cục Phòng chống Khủng bố Iraq để đảm bảo an ninh và củng cố quản lý bộ máy chính quyền”. Tuy nhiên, thông báo này đã được gỡ xuống và một phát ngôn viên của công ty cho biết ABM không còn tham gia gói thầu này nữa.
Dù vậy, các công ty khác sẽ nhanh chóng nhảy vào để đáp ứng nhu cầu cần thiết. Từ cung cấp thực phẩm cho đến cố vấn chiến lược, các nhà thầu là một phần trong chiến lược của quân đội Mỹ nhằm đánh bại IS. Một thực tế hiển nhiên đó là, Mỹ không thể bắt đầu cuộc chiến, hay thậm chí là tiến hành nhiệm vụ hỗ trợ các nước khác, mà không có họ.
Thế nhưng, vai trò của các doanh nghiệp dân sự trên chiến trường vẫn còn gây nhiều tranh cãi, một phần là bởi tình trạng lãng phí, gian lận và bạo lực trở nên phổ biến ở Iraq và Afghanistan trong thập kỷ vừa qua. Ủy ban Nhà thầu Thời chiến, một hội đồng được Quốc hội Mỹ lập vào năm 2008, ước tính rằng đã có khoảng 31 đến 60 tỉ USD bị mất do lãng phí và lừa đảo tại Iraq và Afghanistan.
Ngoài ra, các doanh nghiệp an ninh tiếp tục phải đối mặt với những hoài nghi sau hàng loạt những vụ vị phạm nhân quyền trong vài năm qua. Cụ thể, vụ việc các bảo vệ làm việc cho một công ty của Mỹ đã bắn chết 17 dân thường tại Quảng trường Nisour tại Iraq vào năm 2007 đã khiến uy tín của các nhà thầu bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Bởi những bê bối như trên, các công ty bị kiểm soát nghiêm ngặt cả trong lẫn ngoài nước.
Cuộc chiến chống IS sẽ còn kéo dài thêm nhiều năm nữa.
Theo ông Helmick, thị trường đã trở nên cạnh tranh hơn trước. “Có rất nhiều công ty đang muốn tiến vào lĩnh vực này”.
William beaver, Tổng biên tập tạp chí mạng DangerZoneJobs.com cho biết, sở dĩ thị trường trở nên cạnh tranh hơn là bởi số nhà thầu có chuyên môn đã tăng lên nhờ 14 năm chiến tranh. Số cựu chiến binh dày dạn kinh nghiệm đã giải ngũ nhưng đang tìm một công việc ở nước ngoài cũng rất nhiều. Theo ông beaver, điều này đã dấn đến việc lương của nhân viên các công ty này giảm xuống.
Nhưng một điều không hề thay đổi, đó là bí mật trong hoạt động của các doanh nghiệp. Ví dụ, chúng ta không biết được nhà thầu nào đang hỗ trợ 935 binh sĩ Mỹ và quân đồng minh huấn luyện lực lượng nổi dậy Syria.
Các doanh nghiệp quốc phòng còn đóng vai trò rất quan trọng đối với những đơn vị máy bay do thám không người lái khi họ giúp phân tích những đoạn phim ghi hình thu được, qua đó mang đến những thông tin mà quân đội cần để chống lại IS tại Syria và Iraq. Mặc dù những nhà thầu này không hoạt động ở nước ngoài, và do đó không xuất hiện trong các văn bản chính phủ, họ cũng trực tiếp góp phần vào việc đánh bại IS.
Ngay từ đầu, các tướng Mỹ cảnh báo rằng cuộc chiến chống lại IS sẽ còn kéo dài. Hợp đồng của SOSi nhằm phục vụ Trại Taji có thể sẽ kết thúc vào năm 2018, nhưng gần như chắc chắn rằng họ và các công ty khác sẽ tìm được cơ hội mới khi chiến tranh tiếp diễn.
Nội dung được thực hiện dựa trên tham khảo nguồn tin của tạp chí The Daily Beast, một trang tin được thành lập vào năm 2008, hiện thuộc sở hữu của tập đoàn truyền thông IAC của Mỹ.
