Ông Hiện cho biết, trong kỳ giám sát (từ ngày 1/10/2011 đến ngày 30/9/2014), các cơ quan tiến hành tố tụng khởi tố, điều tra 219.506 vụ với 338.379 bị can.
Theo ông Hiện, trong kỳ giám sát kể trên, có 71 trường hợp làm oan người vô tội trong 3 năm (chiếm 0,02%). Số người bị oan chủ yếu thuộc loại án giết người, cướp tài sản, hiếּp dâּm trẻ em v.v...
“Việc để xảy ra 71 trường hợp bị oan trong 3 năm, và một số trường hợp khác có dấu hiệu bị oan đang được xem xét, giải quyết, cho thấy tình hình làm oan người vô tội trong hoạt động tố tụng Hình Sự hiện nay còn nghiêm trọng. Các trường hợp làm oan đều là nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến danh dự, nhân phẩm, sức khỏe, tài sản của người dân bị oan”, ông Hiện nêu.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện cho biết, còn một số vụ “đặc biệt nghiêm trọng gây bức xúc trong dư luận, gây mất lòng tin của nhân dân đối với công lý, giảm sút uy tín của cơ quan bảo vệ Pháp Luật”, điển hình như vụ 7 thanh niên bị bắt giam oan trong vụ giết người, cướp tài sản xảy ra năm 2013 tại tỉnh Sóc Trăng.
Ông Hiện chỉ rõ, một số vụ án đặc biệt nghiêm trọng mà dư luận quan tâm, có những vụ án đã xảy ra cách đây từ 7-10 năm, có vụ 16 năm (ngoài kỳ giám sát) nhưng gần đây mới được phát hiện. Ví dụ vụ Lê Bá Mai (Bình Phước phải xét xử 7 lần), gần 10 năm mới kết thúc. Bản án phúc thẩm sau cùng năm 2013 có hiệu lực Pháp Luật, kết án Lê Bá Mai tù chung thân về các tội “hiếּp dâּm trẻ em, giết người” đến nay chưa có căn cứ kết luận Lê Bá Mai bị oan.
Đối với vụ Hồ Duy Hải (Long An) bị kết án tử hình về các tội “giết người, cướp tài sản”, qua giám sát cho thấy, việc giải quyết vụ án này có nhiều thiếu sót, vi phạm như quá trình khám nghiệm hiện trường không chú ý xem xét để thu giữ những đồ vật liên quan đến dấu vết trên cơ thể nạn nhân như cái thớt, chiếc ghế inox, con dao.
Đối với một số vụ án khác được nhiều cử tri quan tâm như vụ Huỳnh Văn Nén (Bình Thuận) bị kết án chung thân về các tội “giết người, cướp tài sản”; vụ Đỗ Minh Đức (Hải Phòng) bị kết án chung thân về tội “giết người”; vụ Hàn Đức Long (Bắc giang) bị kết án tử hình về các tội “hiếּp dâּm trẻ em, giết người”.., hiện đang được điều tra lại.
Theo Ủy ban Tư pháp, tổng số tiền phải bồi thường cho các trường hợp bị oan tuy không lớn (khoảng trên 30 tỷ đồng) nhưng nhiều trường hợp bồi thường còn chậm. Hiện đang có một số vụ người bị oan đề nghị bồi thường với số tiền rất lớn như vụ ông Nguyễn Thanh Chấn (Bắc Giang) hơn 9 tỷ đồng; vụ ông Lương Ngọc Phi (Thái Bình) trên 22 tỷ đồng và kéo dài 9 năm đến nay chưa giải quyết xong.
Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế nêu trên, theo Ủy ban Tư pháp do còn một bộ phận Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán chưa nghiêm túc chấp hành Pháp Luật, yếu kém về năng lực, trình độ, có biểu hiện bệnh thành tích, nôn nóng trong giải quyết vụ án. Việc thu thập, đánh giá chứng cứ cũng chưa thật đầy đủ, khách quan, chưa đúng nguyên tắc “suy đoán vô tội”, từ đó có thái độ đối xử với người bị bắt, bị can, bị cáo như là người có tội.
