Theo CNN, động thái trên của Mỹ là nhằm phản đối việc Trung Quốc đang tăng cường cải tạo và xây dựng trái phép các hòn đảo trên Biển Đông. Lầu Năm Góc điều các máy bay giám sát tới đây để khẳng định rằng Washington không công nhận những tuyên bố chủ quyền phi lý của Trung Quốc và sẽ phản ứng mạnh mẽ với các hành động ngang ngược của Trung Quốc tại Biển Đông.
//
Việc Trung Quốc đang quân sự hóa tại các hòn đảo đã gây lo ngại cho các nước láng giềng và gây mất ổn định trong khu vực.
Một nhóm phóng viên CNN được độc quyền tham gia vào các chuyến bay giám sát này.
Theo tường thuật của CNN trên P8-A Poseidon, một loại máy bay săn ngầm và giám sát tiên tiến nhất của Mỹ, khi phát hiện ra máy bay Mỹ, phía hải quân Trung Quốc đã phát cảnh báo: "Đây là hải quân Trung Quốc ... Đây là hải quân Trung Quốc ... Hãy rời khỏi đây ngay ... để tránh sự hiểu lầm".
P8-A Poseidon bay ở độ cao thấp nhất là 15.000 feet, nhưng Mỹ đang xem xét sẽ hạ độ cao xuống gần các hòn đảo hơn cũng như đưa tàu chiến Mỹ tới gần những hòn đảo này nhằm khẳng định vị thế mạnh mẽ của Mỹ trong khu vực.
Không lâu sau khi sau khi nhận được cảnh báo từ phía hải quân Trung Quốc, phóng viên CNN đã nhìn thấy một hòn đảo nhân tạo do Trung Quốc xây dựng nằm cách bờ biển nước này tới 600 dặm.
Nhiệm vụ của máy bay Mỹ hôm 20/4 là giám sát các hoạt động của TQ trên 3 đảo mà trước cách vài tháng chỉ là những bãi ngầm dưới mặt nước biển. Hiện nơi đây đã trở thành các công trường xây dựng đồ sộ. Washington cho rằng những hòn đảo này sẽ sớm bị biến thành các căn cứ, cơ sở quân sự.
Theo CNN, những hành động cải tạo của Trung Quốc trên Biển Đông chỉ là một phần trong kế hoạch thúc đẩy quân sự của nước này, đe dọa tới vị thế của Mỹ trong khu vực. Bắc Kinh đã có tàu sân bay đầu tiên, phát triển tên lửa có khả năng đối đầu với tàu chiến Mỹ và giờ là xây dựng các căn cứ quân sự cách xa bờ biển.
P8-A Poseidon, một loại máy bay săn ngầm và giám sát tiên tiến nhất của Mỹ.
CNN dẫn lời cựu Phó Giám đốc CIA Michael Morell cho hay, cuộc đối đầu trên dấy lên những nguy cơ về việc Mỹ và Trung Quốc sẽ có xung đột hay chiến tranh trong tương lai.
Ông Morell cảnh báo, nếu Trung Quốc không dừng những hành động hiện tại thì một cuộc xung đột Mỹ - Trung chắc chắn sẽ xảy ra. Ông nói: “Sẽ có điều tồi tệ xảy ra khi hai nước đang đối đầu như hiện tại”.
Ông nói thêm: “chiến tranh không đem lại lợi ích cho họ, cũng không đem lại lợi ích cho chúng ta. Nhưng nó rất có nguy cơ xảy ra”.
Trong khi đó, ông Mike Parker, chỉ huy phi đội máy bay giám sát P8 và P3 của Mỹ tại châu Á trên máy bay P8 nhận định, theo như quan sát, dường như Trung Quốc đang đẩy mạnh xây dựng các cơ sở quân sự trên những hòn đảo này.
Ông vừa nói vừa chỉ vào một trạm radar cảnh báo sớm trên bãi Đá Chữ Thập: "Chỉ 30 phút trước chúng ta nghe thấy cảnh báo và đó là cảnh báo từ phía hải quân Trung Quốc. Tôi tin rằng nó phát ra từ những cơ sở trên đảo này”.
Chỉ trong vòng 2 năm, Trung Quốc đã mở rộng 3 hòn đảo lên hơn 8 km2, tương đương với diện tích của 1.500 sân bóng.
Trong đoạn video do hệ thống camera của P8 ghi lại, trên bãi Đá Chữ Thập có nhiều doanh trại quân đội, một tháp quan sát cao và một đường băng đủ dài cho mọi loại máy bay quân sự của Trung Quốc hạ và cất cánh. Một số người còn gọi đây là “tàu sân bay không thể chìm” của Trung Quốc.
Từ buồng lái, Trung tá Matt Newman cho hay: "Rõ ràng Trung Quốc đang hoạt động cao ở đây với tàu chiến, tàu cảnh sát biển. Họ có radar phát hiện máy bay; do đó, chắc chắn họ đang theo dõi chúng ta”.
Minh chứng cho nhận định trên của ông Newman là việc hải quân Trung Quốc cảnh báo máy bay P8 tới 8 lần khi P8 hoạt động ở đây.
Đáp lại mỗi lần cảnh báo từ phía Trung Quốc, các phi công Mỹ đều điềm tĩnh và cùng khẳng định, P8 đang bay qua không phận quốc tế.
Câu trả lời từ phía Mỹ khiến phía Trung Quốc bực tức: “Đây là hải quân Trung Quốc… Hãy đi đi!”.
Một máy bay dân sự của hãng hàng không Delta đã bị vướng vào cuộc đối đầu này, nhưng phi công của máy bay đã nhanh chóng thông tin đó là máy bay thương mại và tiếp tục hành trình của mình.
CNN dẫn lời các chỉ huy Mỹ cho hay, Trung Quốc càng xây dựng nhiều thì máy bay quân sự Mỹ sẽ hoạt động càng thường xuyên hơn.
Trên Đá Chữ Thập và Đá Vành Khăn, hàng chục thiết bị nạo vét của Trung Quốc đang làm việc với cường độ cao để hút cát từ đáy biển và đổ lên bãi ngầm để tạo ra vùng đất mới.
Ông Parker nói: "Chúng tôi thấy hoạt động này hàng ngày. Tôi nghĩ họ làm việc cả cuối tuần vì lúc nào chúng tôi cũng thấy họ đang làm việc”.
Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ CNN, một kênh truyền hình nổi tiếng của Mỹ, thuộc sở hữu tập đoàn Time Warner. CNN là một trong những kênh thông tin uy tín nhất thế giới.
PHẠM KHÁNH (Lược dịch)
