Đã 40 năm từ Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Chủ tịch có thể chia sẻ cảm xúc của mình về dịp lễ trọng đại này?

- Đây luôn là ngày hết sức đặc biệt, và như một giấc mơ đối với tôi. Tập kết ra Bắc năm 1954, đến năm 1964, cha mẹ tôi trở lại miền Nam. Từ đó trở đi tôi luôn mong, không biết cha mẹ mình còn sống hay không. Một cuộc chiến quá trường kỳ mà tôi nghĩ rằng nếu mình đánh giặc chưa xong thì con mình sẽ làm tiếp. Vì thế, tôi khóc òa trong ngày chiến thắng. Thương ba mẹ, thương quê hương, và tiếc thương Bác Hồ kính yêu đã không có mặt trong giây phút lịch sử này.

Theo Chủ tịch, chiến thắng lịch sử này có ý nghĩa như thế nào trong bối cảnh hiện nay?

- Thời chiến tranh, thanh niên ra trận là bình thường, phụ nữ ở nhà làm công việc của đàn ông là bình thường. Bom giội xuống đường cũng là bình thường. Nhưng 40 năm nhìn lại mới thấy, quy luật của loài người không phải là tồn tại trong chiến tranh, mà là trong hòa bình.

Đây là chiến thắng giữa những người đi chân đất với một đế quốc hiện đại nhất thế giới. Sự vượt trội của trí tuệ, cùng với truyền thống VN đã làm nên sức mạnh vượt bậc, để lại nhiều bài học quý giá: Bài học về một nước có thể yếu kém vật chất nhưng không hề lạc hậu về trí tuệ. Bài học về sức mạnh đại đoàn kết dân tộc, và bài học về vận dụng sức mạnh thời đại từ các nước phát triển hơn để vượt qua được thách thức lớn này.

Ngày nay, chúng ta tiếp tục vận dụng sức mạnh thời đại này. Đó là sự đồng thuận giữa các quốc gia, là tận dụng thời cơ toàn cầu hóa về thị trường, công nghệ, vốn nhân lực cũng như sự gắn kết khu vực. Đây là thời cơ rất đặc biệt mà nếu biết vận dụng thì dù xuất phát điểm thấp cũng có thể vươn lên được. Và quan trọng hơn cả, sức mạnh luôn đồng hành ở mọi thời đại, chính là sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc.

Hiện nay, một bộ phận người VN ở nước ngoài vẫn giữ thái độ hằn thù đã lỗi thời với sự phát triển của lịch sử. Theo Chủ tịch, cả hai phía cần làm gì để xóa bỏ khoảng cách đó, tạo khối đoàn kết dân tộc

- Chia làm hai phe trong một đất nước là điều không ai mong muốn, gây khổ đau nhiều! Đó là thực tế lịch sử. Chúng tôi luôn nhớ lời Bác nói năm 1946, rằng năm ngón tay có ngón ngắn ngón dài, nhưng ngắn-dài đều hợp ở nơi bàn tay. Trong mấy triệu người cũng có người thế này thế khác, nhưng đã là con Lạc cháu Hồng thì ai cũng có ít hay nhiều lòng ái quốc. Đối với đồng bào, ta phải lấy tình thân ái cảm hóa họ, như thế mới thành đoàn kết. Có đại đoàn kết thì tương lai chắc chắn vẻ vang.

Lời dạy của Bác luôn thấm vào lãnh đạo VN các thời kỳ và nhân dân cả nước. Cho dù có lúc đứng đối diện nhau hay chĩa súng vào nhau, mỗi bên đều mất mát người thân, nhưng nhớ lại lời Bác Hồ, mỗi người đều có lòng yêu nước, đấy chính là cơ hội để chúng ta cùng hướng về quê hương. Chúng tôi mong đồng bào VN ở nước ngoài nếu 40 năm qua chưa có dịp về nước thì nên về, tổ quốc luôn chào đón họ trở về.

Về để nhìn lại làng xã thấy phát triển, gặp họ hàng thấy họ không còn như xưa, đầy đủ sung túc hơn, hay thăm những di tích lịch sử chưa dịp được nhìn thấy... Tôi tin chắc rằng, khi hiểu thực tiễn rồi thì mỗi người đều sẽ mong muốn làm điều gì đó, góp viên gạch xây nhà quê hương, trồng cây quê hương xanh thêm, góp sáng kiến cho đất nước mạnh thêm. Chưa bao giờ thuận lợi như bây giờ để tạo sự đồng thuận cao nhất với đồng bào ta ở nước ngoài.

Thực tế mấy chục năm qua, kiều bào VN ở nước ngoài trở về nhiều. Trong hơn 4 triệu người VN ở nước ngoài thì mỗi năm có nửa triệu lượt người đi-về, đây là mức rất cao để trao đổi thông tin. Trong đầu tư, hiện có 4.500 dự án của đồng bào ta ở nước ngoài đang đầu tư ở VN. Hiện nay Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GDĐT phối hợp với Bộ Ngoại giao làm sao để nâng cao hiệu quả dạy tiếng Việt cho người VN ở nước ngoài, đặc biệt là dạy qua mạng.

Dịp 30.4, xin được cầu chúc cho vong linh các liệt sĩ đã hy sinh để thấy rằng sự hy sinh của họ đã được đền đáp. Cầu chúc mẹ VN anh hùng nếu đã đi xa, xin hãy yên lòng…

- Xin trân trọng cảm ơn Chủ tịch!