Trong một bài viết, hãng tin Tân Hoa Xã đã dùng từ “Kibitzer” nghĩa là “kẻ xúi bậy” để chỉ trích những ý kiến mới đây của Mỹ về tình hình Biển Đông, từ việc Mỹ tổ chức tuần tra chung với ASEAN đến thư của các thượng nghị sĩ Mỹ kêu gọi có chiến lược ngăn cản và làm chậm tiến độ Trung Quốc xây đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa.

Trước đó, hôm 17/3, chỉ huy Hạm đội 7 của hải quân Mỹ, phó đô đốc Robert Thomas, kêu gọi các quốc gia Đông Nam Á thiết lập một lực lượng hàng hải để tuần tra chung những khu vực có tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông.

"Nếu các thành viên ASEAN muốn đi đầu trong hoạt động trên, hãy tin tôi, Hạm đội 7 Mỹ sẽ sẵn sàng hỗ trợ", ông Thomas nói trong một phiên họp với các chỉ huy hải quân.

Đến nay mới có Philippines lên tiếng ủng hộ đề xuất này.

Ngày 19.3, bốn Thượng nghị sĩ Mỹ gồm John McCain, Bob Corker, Jack Reed và Bob Menendez thuộc Uỷ ban Quân lực Thượng viện và Uỷ ban Đối ngoại Thượng viện đã có thư gửi Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Bộ trưởng Quốc phòng Ash Carter, kêu gọi cần có chiến lược ngăn chặn hoặc làm chậm tiến độ của Trung Quốc xây các đảo nhân tạo tại các bãi đá chiếm của Việt Nam ở quần đảo Trường Sa.

Phó đô đốc, Tư lệnh hạm đội 7 Mỹ, ông Robert Thomas ngày 18.3.2015 kêu gọi ASEAN tổ chức lực lượng tuần tra chung trên Biển Đông và Hạm đội 7 Mỹ sẵn sàng hỗ trợ - Ảnh: AFP

Tân Hoa Xã đã bực tức nói trong bài bình luận ngày 21.3 có tiêu đề “Mỹ, kẻ xúi bậy” rằng “Chú Sam lâu nay nghiện những thứ như phô diễn cơ bắp, dạy đời, vay nợ, nay lại mắc thêm chứng của kẻ xúi bậy”. Tân Hoa Xã còn nói thêm rằng “Đứng ngoài xúi bậy như vậy là cách đi sai đường của phía lâu nay cứ công khai cam kết không đứng về bên nào trong tranh chấp ở Biển Đông”, ám chỉ Mỹ.

Trung Quốc đã đơn phương đưa ra yêu sách chủ quyền hơn 80% diện tích Biển Đông qua cái gọi là đường 9 đoạn (đường lưỡi bò), và từ năm 2014 đến nay đã ồ ạt cải tạo đất, xây đảo nhân tạo trên các bãi đá chiếm của Việt Nam ở quần đảo Trường Sa, gây căng thẳng cho khu vực.