Sự gia tăng cả về quy mô và số lượng các lễ hội thời gian qua đã làm nảy sinh một số hiện tượng bất thường, ảnh hưởng đến thuần phong mỹ tục, tạo dư luận ồn ào, gây phảּn cảּm trong mắt du khách trong và ngoài nước. Gần đây nhất, báo chí cũng phản ánh gay gắt cảnh “hỗn chiến” tranh cướp lộc tại hội Gióng, một số thanh niên cầm dao “truy sát” tại lễ hội cướp phết cầu may…
Trước thông tin phản ánh gay gắt từ báo chí, chiều ngày 26/2, ông Phan Đình Tân, người phát ngôn của Bộ VH,TT&DL (Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã có những trao đổi thẳng thắn với phóng viên về những bất cập trong việc tổ chức lễ hội.
“Một số địa phương đã thực hiện chưa nghiêm túc dẫn tới các hiện tượng đáng báo động tại các lễ hội”, ông Phan Đình Tân khẳng định.
Theo ông Phan Đình Tân, bản chất của lễ hội là hướng đến sự tốt đẹp, vui vẻ. Tuy nhiên, gần đây tại các lễ hội xuất hiện xu hướng B.L, nảy sinh các biến tướng với nhiều nguyên nhân khác nhau. Cuộc sống thiếu tình thương yêu, hoàn cảnh gia đình khó khăn, thất ngiệp…dễ khiến một số người bức xúc, dễ bộc phát một cách thiếu kiểm soát. Về khâu tổ chức lễ hội cũng chưa được nhận thức đúng đắn, chọn lựa người thực hiện các nghi lễ cũng chưa đủ đức- tâm- tài.
Để hạn chế tình trạng này, ngay trước mùa lễ hội, Bộ VH,TT&DL đã có nhiều văn bản gửi Chủ tịch UBND các tỉnh, thành tăng cường chỉ đạo, lãnh đạo công tác quản lý và tổ chức lễ hội.
Trong các văn bản này, Bộ trưởng Hoàng Tuấn Anh đã nhấn mạnh đến việc tăng cường vai trò quản lý nhà nước đối với hoạt động lễ hội, điều chỉnh kế hoạch tổ chức lễ hội phù hợp với địa phương; chỉ đạo các sở VH, TT & DL cũng như các cơ quan chuyên môn tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về công tác quản lý lễ hội.
“Chúng tôi cũng đề nghị lãnh đạo các tỉnh tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, ngăn chặn và xử lý kịp thời các biểu hiện tiêu cực trong hoạt động lễ hội, đặc biệt là hành vi lợi dụng lễ hội để trục lợi, tuyên truyền mê tín dị đoan, cờ bạc trá hình cũng như các hành vi vi phạm Pháp Luật”, ông Phan Đình Tân nói.
Trước Tết Nguyên Đán 2015 đã có 3 đoàn kiểm tra công tác chuẩn bị ở Bắc Ninh, Lạng Sơn, Hà Nội, Thái Bình, Nam Đinh, Hải Dương, Quảng Ninh. Sau Tết Nguyên Đán khi mà các lễ hội diễn ra, tiếp tục có 4 đoàn do Bộ trưởng và các thứ trưởng dẫn đầu sẽ tiến hành kiểm tra công tác quản lý, công tác tổ chức lễ hội tại các tỉnh thành phố. Ngoài ra lãnh đạo Bộ còn có những cuộc kiểm tra đột xuất các lễ hội.
Trước câu hỏi: Để kiểm soát được những hành vi phảּn cảּm tại các lễ hội như đánh lộn, chen lấn vậy theo ông cần có những biện pháp gì? Ông Phan Đình Tân khẳng định, điều quan trọng nhất vẫn là phải có chế tài cụ thể đối với các nơi tổ chức lễ hội. Cần phải có hình thức kỷ luật cụ thể chứ không thể để tình trạng biến tướng như ẩu đả B.L, chen lấn, đánh bạc…tại các lễ hội kéo dài từ năm này qua năm khác.
“Để xảy ra các biến tướng, các hành vi phảּn cảּm trong lễ hội thì lãnh đạo của địa phương đó phải chịu hoàn toàn trách nhiệm. Tùy theo sai phạm nặng nhẹ mà có các hình thức kỷ luật như cắt chức, luân chuyển công tác hay thậm chí là cấm hẳn không cho tổ chức lễ hội nếu các sai phạm còn tiếp tục tái diễn”, ông Phan Đình Tân nói.
Ông Phan Đình Tân cho rằng trách nhiệm của người thực thi là không được để xảy ra sai sót; không thể để các hiện tượng phảּn cảּm, phi văn hóa tiếp tục tái diễn ở trong lễ hội; cũng như không thể để chỉ một vài vi phạm ở một số địa phương, vùng miền mà ảnh hưởng tới hình ảnh của quốc gia, dân tộc.
Liên hệ đến lễ hội chém lợn ở Bắc Ninh vẫn diễn ra sau những phản ứng trái chiều từ dư luận, ông Phan Đình Tân chia sẻ quan điểm cá nhân: “Tôi cho đây là hậu quả của việc quản lý kém, của việc đùn đẩy, né tránh trách nhiệm của các cơ quan quản lý hành chính. Hiện tượng này có sự tiếp tay của một số nhà nghiên cứu bảo thủ, có động cơ cá nhân. Đây cũng là dấu hiệu của việc thực thi Pháp Luật không nghiêm. Một câu chuyện tưởng chừng đã dừng lại sau khi nhiều ý kiến, cộng đồng đã vào cuộc đề nghị chấm dứt việc chém lợn nhưng người ta không làm. Trong khi đó cơ quan quản lý văn hóa tại địa phương lại cho rằng việc này nên để…cộng đồng quyết định!”
