Cuộc khủng hoảng kéo dài tại Syria đang trở nên phức tạp khi các nhóm cực đoan lợi dụng tình hình bất ổn tại quốc gia này để tranh giành lãnh thổ. Xung đột tại Syria đã cướp đi sinh mạng của hàng trăm nghìn người và khiến hàng triệu người phải tị nạn tại các nước láng giềng

Cbsnews đưa tin, ngày 8/8/2014, liên quân do Mỹ dẫn đầu bắt đầu tiến hành các chiến dịch không kích vào các mục tiêu của IS ở Iraq. Đến ngày 23/9/2014, Mỹ tiếp tục mở màn chiến dịch không kích vào các mục tiêu của IS ở Syria. Hơn 6 tháng trôi qua song chiến dịch không kích vẫn chưa mang lại hiệu quả tích cực. Vậy đâu là nguyên nhân của vấn đề?

Chỉ giải quyết phần ngọn

Mục tiêu của các chiến dịch không kích nhắm vào các trại huấn luyện, trung tâm chỉ huy, kho tàng hoặc các căn cứ của IS. Để tiến hành các chiến dịch không kích, lực lượng tình báo Mỹ sẽ nắm thông tin về các căn cứ của phiến quân sau đó cung cấp cho các đơn vị quân đội. Hải quân và không quân Mỹ cũng như các nước trong liên minh sẽ dựa vào thông tin đó để tấn công.

Những đợt không kích đầu tiên tỏ ra khá hiệu quả trong việc tiêu diệt các mục tiêu của IS. Tuy nhiên, hiệu quả của các chiến dịch không kích ngày càng giảm, IS đã có những chiến thuật mới để đối phó với các đợt không kích. Các phiến quân có thể tạo ra các mục tiêu giả để thu hút hỏa lực từ các máy bay Mỹ. Các căn chính của IS có thể ngụy trang và che giấu ở những địa điểm khác.

CNSNews dẫn lời Thượng nghị sĩ John McCain cho biết “Bạn thấy những hình ảnh với các tòa nhà nổ tung nhưng hầu hết trong đó trống rỗng”. Thông tin tình báo có thể chính xác nhưng khi mục tiêu đầu tiên bị không kích đã cảnh báo cho các phiến quân ở những mục tiêu khác thoát khỏi khu vực nguy hiểm. Các tay súng IS có thể lẫn trốn trong các khu dân cư mà chúng chiếm đóng càng làm cho mục tiêu không kích ở trên khó khăn hơn.

Các vũ khí mà liên quân sử dụng phần lớn là vũ khí dẫn đường công nghệ cao với chi phí rất đắt đỏ. Theo Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ FAS, đơn giá mỗi quả tên lửa Tomahawk giao động từ 500.000-1.400.000 USD, mỗi quả bom thông minh JDAM rẻ nhất cũng 25.000 USD.

Các chỉ huy lực lượng liên quân phải cân nhắc khá kỹ trước khi quyết định lựa chọn mục tiêu. Những vũ khí đắt đỏ như vậy không thể sử dụng để tấn công các mục tiêu kém giá trị. Bài toán chi phí-hiệu quả luôn là vấn đề đau đầu đối với các nhà hoạch định quân sự.

Tổng thống Syria Bashar as‌sad từng nói trong cuộc phỏng vấn của tạp chíParis Match rằng “ Bạn không thể chấm dứt mối đe dọa khủ‌ng b‌ố chỉ với các cuộc không kích. Đó là lý do tại sao không có bất kỳ hiệu quả cụ thể nào sau nhiều tháng không kích của liên minh”

Rõ ràng các chiến dịch không kích chỉ có tác dụng ngăn chặn chứ không thể tiêu diệt IS. Các chiến dịch này mới chỉ dừng lại ở mức độ bẻ gãy “các vòi bạch tuộc” của IS cố gắng vươn ra trong khu vực. Mỗi lần xuất kích, các phi công được giao nhiệm vụ tấn công vào một vài mục tiêu cụ thể và quay về. Khi máy bay rút đi, IS có thể tổ chức lại lực lượng và tiếp tục gây tội ác.

Theo các số liệu từ Lầu Năm Góc, các đợt không kích từ tháng 8/2014 đã tiêu diệt khoảng 6.000 tay súng IS. Tuy nhiên, tổ chức này đang tuyển khoảng 1.000 tay súng/tháng. Tình báo Mỹ nhận định, IS có khoảng 20.000 quân. Nếu chỉ dựa vào các cuộc không kích là không đủ để vô hiệu hóa tổ chức khủ‌ng b‌ố nguy hiểm này.

Không thể thiếu lực lượng mặt đất

Về bản chất, các chiến dịch không kích nhằm tiêu diệt các mục tiêu giá trị cao, vô hiệu hóa hoặc làm mất khả năng chiến đấu tức thời của một lực lượng quân sự nào đó dọn đường cho cuộc tấn công của lực lượng mặt đất. Trong quá trình lực lượng mặt đất tiến hành tấn công, không quân sẽ làm nhiệm vụ chi viện hỏa lực, vô hiệu hóa các đợt phản công của đối phương tạo lợi thế chiến thuật cho lực lượng mặt đất.

Mục tiêu của các chiến dịch không kích do Mỹ dẫn đầu là tạo sự hỗ trợ cho quân đội Iraq và các lực lượng khác chống lại IS. Tuy nhiên, quân đội Iraq lại tỏ ra non nớt so với IS. Nhóm chiến binh người Kurd ở Syria là một đơn vị thiện chiến nhưng họ không đủ lực lượng để khuất phục IS.

Để tiêu diệt mối đe dọa từ IS, bên cạnh các chiến dịch không kích cần có một lực lượng mặt đất đủ mạnh để quét sạch các hang ổ của tổ chức này. Các quốc gia trên thế giới cần nỗ lực hơn nửa đóng góp kinh phí và lực lượng trong một chiến dịch tổng phản công chống lại IS.

Trong bài phát biểu của mình với truyền thông, Thượng nghị sĩ John McCain đã đề cập đến vai trò của lực lượng mặt đất quân đội Mỹ. Ông nói “Tổng thống Obama đã loại trừ khả năng triển khai lực lượng mặt đất nhưng cuối cùng ông ấy sẽ phải làm điều đó. Nó chỉ là vấn đề thời gian”