Trường ca Đôi giày giống như một tiểu thuyết bằng thơ, được viết lên từ những sự kiện có thật trong lịch sử. Tác phẩm kể lại câu chuyện đời của một người lính, xuất thân từ một cậu bé đánh giày trên đường phố Hà Nội những năm Pháp thuộc. Anh lính tham gia đội quân giành chính quyền năm 1945, tiếp tục theo kháng chiến chống thực dân Pháp. Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, anh về quê lấy vợ, chiến tranh chia cắt đất nước cũng chia cắt vợ chồng anh. Ngày thống nhất đất nước, anh lính năm xưa giờ đã trở thành một vị tướng, khi gặp lại gia đình, ngỡ ngàng nhận ra con gái mình đã lớn. Người con gái của anh theo học ngành quân y, sau đó sang làm nhiệm vụ tại nước bạn Campuchia, bị thương và mất một chân.
Tác giả bài thơ dài nhất Việt Nam, giáo sư, tiến sĩ Vũ Gia Hiền cho biết, ý tưởng sáng tác của ông xuất phát từ lòng yêu nước, muốn làm một điều gì đó có ý nghĩa cho đất nước mình. Không có năng khiếu sản xuất kinh doanh, ông chọn con đường viết sách. Từng viết rất nhiều cuốn sách về triết học, quân sự, tâm lý, văn hóa, ông nhận thấy sách khoa học rất kén người đọc, vì thế ông muốn viết một tác phẩm văn học nghệ thuật để có lượng độc giả đông đảo hơn.
Khi nghiên cứu, ông thấy Ấn Độ có hai bài thơ trên trăm nghìn câu, Hy Lạp có hai bài thơ trên mười nghìn câu, tất cả đều ra đời trước công nguyên. Từ sau công nguyên đến giờ, trên thế giới chưa có ai làm thơ dài trên mười nghìn câu. Ông bắt đầu thử sức. Sau gần 5 năm tìm kiếm ý tưởng, ông viết lên Trường ca Đôi giày trong chưa đầy 11 tháng.
Là người sửa bản thảo, tiến sĩ Nguyễn Hoài Thanh, giảng viên Đại học Văn Hiến cảm thấy ngạc nhiên và thú vị vì một nhà khoa học, chuyên những viết tác phẩm chuyên ngành lại có thể sáng tác được một tác phẩm văn học đồ sộ đến vậy. Tiến sĩ nhận xét: "Trường ca Đôi giày là một điều kỳ diệu của văn học Việt Nam hiện đại, thể hiện bút lực dồi dào, khả năng sáng tạo phong phú của tác giả. Cái hay của một tác phẩm nghệ thuật chính là sự độc đáo, mới mẻ và khả năng gây xúc động, mang lại giá trị nghệ thuật tư tưởng cho người đọc. Trường ca Đôi giày đã đạt được những tiêu chí này".
