Khoảng 10h ngày 15/5/2014, tại Công ty đóng giày HONGFU Việt Nam (Liên danh với Đài Loan) đóng ở xã Hoàng Long, TP Thanh Hóa, hơn 1.000 công nhân có biểu hiện nôn mửa, chân tay co quắp, co giật, choáng ngất… phải đi cấp cứu. 4 ngày sau, công nhân trở lại làm việc vẫn tiếp tục xảy ra các biểu hiện tương tự.

Sự việc xảy ra đúng thời điểm nhạ‌y cả‌m khi trên cả nước có một số vụ gây rối tại các doanh nghiệp nước ngoài. Vì vậy, vụ ngộ độc tại HONGFU gây xôn xao dư luận, nhiều người cho rằng có hoạt động đầ‌u độ‌c. Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Y tế… đã cử cán bộ trực tiếp vào Thanh Hóa nghiên cứu hiện trường, thu các loại mẫu về giám định nhưng chưa cơ quan nào đưa ra kết luận chính xác nguyên nhân của sự việc.

Thượng tá Vũ Quốc Tuấn (Phó phòng Giám định Hóa pháp lý, viện Khoa học Hình Sự - C54, Bộ Công an) kể lại: Cuối giờ chiều 15/5/2014, Cơ quan điều tra Công an Thanh Hóa cử cán bộ mang quyết định trưng cầu giám định kèm theo các mẫu vật trong vụ nghi công nhân Công ty HONGFU bị trúng độc chưa rõ nguyên nhân tới viện.

Các mẫu vật này gồm 3 mẫu khí, 5 mẫu chất nôn, 7 mẫu keo, nước tẩy rửa và nhiều mẫu nước cùng mẫu bột đen thu được tại nhà xưởng. Theo phản ánh của Công an Thanh Hóa, số công nhân được đưa vào bệnh viện cấp cứu, điều trị đều có chung biểu hiện đau bụng, co rúm chân tay, khó thở, nôn mửa, co giật. Thời điểm xảy chưa đến giờ ăn trưa nên nguyên nhân ngộ độc thực phẩm được loại trừ.

Công nhân nhà máy cho biết có ra các cây nước được bố trí ở khu vực cửa ra vào lấy các vỏ chai nhựa mang vào bàn làm việc uống. Sau khi sự việc xảy ra, mọi người đi kiểm tra, phát hiện một cây nước bị hở gioăng khiến nước bị rò ra ngoài. Có người đã cho rằng khả năng kẻ xấu bơm chất độc vào khe hở này khiến công nhân bị ngộ độc. Trước thông tin này, Công an TP Thanh Hóa đã thu tất cả các mẫu nước cấp cho công nhân tại các phân xưởng, mẫu nước tại vòi nước tổng của công ty.

Theo thượng tá Vũ Quốc Tuấn, nhận trưng cầu giám định của Công an TP Thanh Hóa, giám định viên nhận định khả năng các công nhân bị nhiễm độc do khí chứ không phải do nguồn nước vì chỉ có loại này mới làm nhiều người ngộ độc cùng lúc trong thời gian ngắn.

Mặt khác, giả sử nguồn nước bị nhiễm độc thì không thể gây ra ngộ độc với số lượng lớn người cùng một thời điểm, bởi những người uống lúc đầu sẽ bị ngộ độc nặng hơn (có thể dẫn đến chết người) so với những người uống sau. Trong khi đó, số công nhân bị ngộ độc có biểu hiện như nhau.

Công nhân nằm cấp cứu tại Công ty HONGFU.

Sau 2 ngày tập trung nhân lực và thiết bị, máy móc hiện đại nhất để giám định trên 30 mẫu vật do Công an TP Thanh Hóa trưng cầu, viện xác định không tìm thấy các chất độc thường gặp trong các mẫu chất nôn, nước uống, mẫu khí và bột đen thu được tại hiện trường.

Ngày 17/5/2014, một tổ giám định viên của  viện vào Công ty HONGFU xem xét, thu mẫu. Tuy nhiên, việc thu mẫu khí gặp khó khăn vì công nhân đang nghỉ làm, hơn nữa đã qua 2 ngày nên mẫu thu được sẽ không chuẩn xác.

Xem xét kết cấu trong nhà xưởng, các giám định viên nhận thấy hệ thống quạt gió lưu thông khí vẫn hoạt động bình thường. Bàn làm việc của công nhân có thiết bị hút khí. Tại công ty có một tháp cung cấp nước uống cho toàn bộ nhà máy thông qua đường ống dẫn đến các phân xưởng. Trường hợp nguồn nước bị đầ‌u độ‌c thì toàn bộ những người trong công ty phải bị ngộ độc, chứ không thể tập trung vào số công nhân ở một vài phân xưởng như đã xảy ra.

Cùng thời gian này, cơ quan chuyên môn của các bộ, ngành tham gia nghiên cứu hiện trường, thu mẫu giám định cũng chỉ đưa ra nhận định chung chung rằng khả năng số công nhân này bị nhiễm độc thần kinh.

Đến sáng 19/5/2014, khi các phân xưởng làm việc trở lại, tiếp tục có trên 300 công nhân bị ngất và nôn phải vào bệnh viện Đa khoa Thanh Hóa cấp cứu. Theo yêu cầu của Công an tỉnh Thanh Hóa, chiều 19/5, tổ công tác Phòng Giám định Hóa pháp lý đã cùng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thanh Hóa vào hiện trường một lần nữa để thu mẫu khí tại các xưởng.

Với 13 loại keo dán, các giám định viên đã thu mẫu khí qua than hoạt tính và dung môi hữu cơ để lấy được các thành phần dung môi hữu cơ trong không khí của các xưởng giày. Kết quả giám định cho thấy trong các mẫu khí thu được có tìm thấy các thành phần hidrocacbon, metyl xyclohexan, n-propyl axetat, etyl axetat là dung môi có mùi thơm đặc trưng, gây kích thích mắt, mũi, họng.

Người hít phải các dung môi nói trên sẽ bị chóng mặt, đau đầu, buồn nôn, mệt mỏi, khó thở, thở gấp do máu thiếu oxy. Dung môi hidrocacbon có thể kíc‌h thí‌ch và làm tổn thương niêm mạc mũi, họng, phổi; ở nồng độ cao có thể gây chảy máu mũi, đau rát họng. Mức độ nhiễm độc phụ thuộc vào nồng độ các chất trong không khí.

Như vậy, nếu ngộ độc khí thì chỉ tập trung ở các dung môi do keo dán giày gây ra. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là Công ty HONGFU đã hoạt động trên 2 năm. Nếu là ngộ độc khí do dung môi keo dán giày thì tại sao trước đây không xảy ra?

Cùng với việc thu mẫu, giám định viên đã đi kiểm tra, nắm thông tin về hoạt động của nhà máy trong thời gian gần đây. Qua đó đã thu được thông tin hết sức quan trọng. Trước khi xảy ra vụ ngộ độc đầu tiên vào ngày 15/5, lo lắng trước các vụ gây rối an ninh trật tự, phá hoại tài sản đã xảy ra ở một số khu công nghiệp, lãnh đạo Công ty HONGFU đã cho xây bức tường ngăn giữa các phân xưởng để đề phòng việc công nhân tập trung đông người. Các bức tường này được rào kín bằng gạch hoặc các tấm tôn lớn.

Nhận định việc xây các tường ngăn này đã ảnh hưởng tới việc lưu thông khí giữa các nhà xưởng, khiến dung môi từ keo dán giày không thoát được gây ngộ độc cho công nhân, giám định viên đã trao đổi với Công an tỉnh Thanh Hóa vận động lãnh đạo công ty phá bỏ ngay hàng rào ngăn các phân xưởng trên. Việc phá dỡ được thực hiện ngay trong chiều 19/5.

Kết quả cho thấy sau khi các bức tường được phá bỏ đã chấm dứt hiện tượng công nhân bị ngộ độc hàng loạt. Công nhân trở lại làm việc bình thường.

Một vụ nghi đầ‌u độ‌c tập thể khác cũng được viện giải mã thành công. Khoảng 15h ngày 7/2/2011, trực ban viện Khoa học Hình Sự nhận được tin báo của Công an TP Hải Phòng về việc 9 nam nữ thanh niên bị chết chưa rõ nguyên nhân tại quận Hải An, đề nghị viện cử cán bộ chuyên môn tới hiện trường hỗ trợ công tác khám nghiệm.

hiện trường xảy ra vụ việc là căn nhà mặt đường Nguyễn Văn Hới dạng hình ống rộng 3,6m, dài hơn 20 m gồm 2 lớp cửa: ngoài là cửa cuốn, gara xe; tiếp theo là phòng khách thông với khu vực bếp và gác lửng có cửa kính đóng kín. Trong phòng khách có hệ thống giàn âm thanh hiện đại với những loa công suất lớn, đèn đổi màu…

Theo xác minh, chiều 6/2/2011, ông Phạm Văn Thúc gọi điện cho con trai là Phạm Văn Thức ở địa chỉ trên. Không thấy người nghe máy, 14h30 cùng ngày, vợ chồng ông đến căn nhà và trên thấy cửa nhà đóng kín. Vừa mở cửa, vợ chồng ông Thúc chứng kiến cảnh tượng hãi hùng: Con trai ông cùng 8 thanh niên khác (trong đó có 2 nữ) nằm chết trong phòng khách. Trên chiếc bàn ngổn ngang những chai rượu, trái cây đang ăn dở.

Chiếc ôtô mui trần thể thao của Thức với 2 ống xả trong phòng khách vẫn nổ máy, đèn pha bật sáng, tiếng nhạc vẫn phát ra từ hệ thống loa công suất lớn lắp trên xe. Phòng khách nồng nặc mùi khí thoát ra từ ống xả. Ông Thúc cùng mọi người đưa Thức đi cấp cứu nhưng bệnh viện xác định nạn nhân đã t‌ử von‌g trước đó.

Tại hiện trường đã bị xáo trộn một phần do quá trình cấp cứu nạn nhân nhưng xem xét không thấy các dấu hiệu cậy phá, đột nhập; đồ đạc tài sản trong nhà không bị mất. khám nghiệm t‌ử th‌i không thấy tổn thương do ngoại lực tác động.

Do tính chất nghiêm trọng của sự việc, lại xảy ra vào những ngày Tết Nguyên đán, nhiều thanh niên chết cùng trong một ngôi nhà đã gây xôn xao dư luận. Liệu đây có phải là vụ án mạng? Tại sao các nạn nhân chết mà không có thương tích? Hay đây là vụ t‌ּự sá‌ּt tập thể bằng thuốc độc?...

Nhà chức trách ngay sau đó ưu tiên giám định mẫu máu của các nạn nhân để xác định có hay không sự có mặt của khí CO (Monoxit cacbon), rượu, chất m‌a tú‌y trong c‌ơ th‌ể các nạn nhân. Kết quả cho thấy trong máu các nạn nhân có nồng độ CO cao vượt quá mức giới hạn gây chết; trong máu và phủ tạng các nạn nhân có rượu và chất m‌a tú‌y. Điều này đã khẳng định nhận định của các chuyên gia pháp y về nguyên nhân chết của các nạn nhân là do ngộ độc khí CO.

Kết hợp với hiện trường, giám định viện nhận định những thanh niên này đã sử dụng rượu bia, thuốc gây ảo giác, sau đó ở trong phòng kín nổ máy ôtô để bật đèn, nhạc. Khí thải từ ôtô bao gồm CO2, CO không thoát được ra ngoài khi đạt đến nồng độ nhất định đã gây t‌ử von‌g. Ở đây, khí CO chính là "thủ phạm không dấu vết" chính gây nên cái chết của các nạn nhân.