Trại tạm giam công an tỉnh Nghệ An hiện có 14 tử tội đang nằm phòng biệt giam, chờ ngày ra pháp trường, trong đó có 3 phạm nhân nữ. Tử tù có thời gian nằm xiềng lâu nhất cũng gần 12 năm, phần lớn trong số này là phạm tội mua bán, vận chuyển trái phép chất m‌a tú‌y và giết người, cướp của, hiế‌ּp dâ‌ּm.

Cũng bởi có nhiều tử tù chờ đợi ngày ra pháp trường như vậy nên công tác quản lý, canh giữ phạm nhân của những người quản giáo tại các khu biệt giam này luôn có những đặc thù riêng.

Tử tù Vũ Đình Tương (42 tuổi), tội phạm nằm trong đường dây m‌a tú‌y xuyên Việt khét tiếng của “ông trùm” Trần Đình Phi, kẻ mua bán “cái chết trắng” núp bóng kế toán trường học, lôi kéo 21 đồng bọn tham gia, đã bị thi hành án t‌ử hìn‌h bằng tiêm thuốc độc sau 6 năm nằm xiềng. Giây phút cuối đời, tử tội này đã rất ân hận về những năm tháng lầm lỗi của mình.

Chuyện kể của người trông coi tử tù

Thượng úy Đậu Vĩnh Thành - người từng có thâm niên hơn 10 năm công tác tại Cơ sở giáo dục Hoàn Cát (Quảng Trị) trước khi chuyển về Trại Tạm giam Công an tỉnh Nghệ An, nhận nhiệm vụ trông coi tử tù tại nhà biệt giam.

Dù đã có những mường tượng từ trước về nhóm tử tù mà cuộc sống chỉ được tính bằng ngày, bằng tháng này, song có lúc anh cũng phải bất ngờ, ngạc nhiên trước thái độ và diễn biến tâm lý của một số tử tội đang chờ ngày lên chuyến đò về âm phủ.

Nhà giam nơi anh nhận nhiệm vụ trông coi hiện có 5 tử tù đang ngồi xiềng, chờ đợi ngày ra pháp trường để trả giá cho những lầm lỗi của mình trong quá khứ.

Trong số này, cũng có tử tội xác định được tội lỗi của mình nên tư tưởng chấp hành rất tốt, tuy nhiên cũng có không ít tử tù chống đối, manh động, diễn biến tâm lý phức tạp và có hành vi thiếu suy nghĩ. Đối với những trường hợp như vậy, người cán bộ quản giáo đảm nhận công việc ở chốn biệt giam đòi hỏi vừa phải có tâm, vừa có tầm và kinh nghiệm trong nghề nhằm giúp tử tù ổn định tâm lý để không gây ra những sự việc đáng tiếc trong lúc nằm xiềng.

Thượng úy Đậu Vĩnh Thành kể, mặc dù nhận công tác tại nhà giam dành cho người có án t‌ử hìn‌h chưa lâu, song bằng tình cảm chân thành và chia sẻ nên anh đã tạo được sự thân thiện, thiện cảm với những tử tù mà mình đang canh giữ.

Một trong những tử tù như vậy là Vũ Đình Tương, “chân rết” trong đường dây m‌a tú‌y lớn từ Lào về Việt Nam, do “ông trùm” Trần Đình Phi cầm đầu. Xuất thân là một trí thức, sau khi tốt nghiệp đại học, Phi làm kế toán của một trường THCS tại huyện Quế Phong rồi bị lôi kéo vào m‌a tú‌y.

Trong khoảng thời gian 5 năm, Phi đã thiết lập đường dây mua bán, vận chuyển m‌a tú‌y từ Lào về huyện Quế Phong rồi tuồn đi các tỉnh trong cả nước, với số lượng lên đến 59 bánh heroin. Khi bị bóc trần vào năm 2006, đường dây này có 21 người phải ra trước vành móng ngựa, trong đó có 4 án t‌ử hìn‌h và 3 án chung thân.

“Ông trùm” Trần Đình Phi nhận án tử và người này hiện cũng đang nằm chờ ngày ra pháp trường tại Trại Tạm giam Công an Nghệ An. Một trong những “chân rết” đắc lực cho Phi trong đường dây là Vũ Đình Tương cũng đã bị thi hành án tử sau quãng thời gian gần 7 năm nằm xiềng chờ đợi.

Giây phút cuối đời của một tử tù buôn m‌a tú‌y

Thượng úy Đậu Vĩnh Thành kể, Tương là trường hợp t‌ử hìn‌h thi hành án đầu tiên mà anh nhận nhiệm vụ thông báo và dẫn giải kể từ khi nhận nhiệm vụ tại đây. Suốt đêm anh không chợp mắt, đợi đến 4h sáng, bước chân trĩu nặng đến mở cửa buồng biệt giam của Vũ Đình Tương, vừa mở cửa, vừa gọi lớn: “Anh Tương! Anh chuẩn bị đi thi hành án”.

Có lẽ mọi chuyện đường đột quá nên tâm lý bị sốc và choáng, khi nghe cán bộ thông báo như vậy, tử tù Tương ấp úng nói vọng ra, giọng thảng thốt: “Thưa cán bộ, tôi có tội tình gì mà bắt tôi đi thi hành án”?

Tử tù sợ bị tiêm thuốc độc khai thêm đồng bọn Sau khi gây án, Lợi nhận hết tội về mình và bị tuyên án t‌ử hìn‌h. Sợ hãi trước cái chết cận kề, thanh niên này liền khai thêm đồng bọn với hy vọng mong manh được sống.

Lúc này, anh Thành đã phải giải thích trở lại, rằng tội của Tương đã được cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tòa án xem xét và tuyên án qua hai phiên xử. Giờ quyết định thi hành án đã có, nên hợp tác để tự giải thoát cho mình trong thanh thản, nếu không sẽ bị cưỡng chế.

Nắm bắt được tâm lý của tử tù lúc này nên Thượng úy Đậu Vĩnh Thành đã nhanh trí châm cho Tương một điếu thu‌ốc l‌á để lấy lại bình tĩnh. Thoáng chút ngần ngừ, tử tù này rít sâu điếu thuốc.

Sau khi hút xong điếu thuốc, tử tù Vũ Đình Tương đã bình tĩnh trở lại và hiểu ra điều bấy lâu nay gã lo sợ trong chờ đợi đã đến. Tương xin cán bộ cho mấy phút để làm vệ sinh cá nhân, sau đó ngoan ngoãn theo chân đến nhà ăn dùng bữa cơm ân xá cuối cùng của cuộc đời trước khi nằm vào ghế thi hành án bằng hình thức tiêm thuốc độc.

Quá trình sau đó, Tương đã ngoan ngoãn chấp hành mà không có bất cứ biểu hiện chống đối hoặc hoảng loạn nào.