Nhưng việc áp dụng phải linh hoạt và phù hợp, theo một số nhà chuyên môn tại hội thảo “Israel và sức mạnh đột phá của đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp” tổ chức hôm nay (9-12) tại Cần Thơ.
Trình bày tại hội thảo này, ông Matan Nemenoff, Tổng giám đốc Tập đoàn LR ORCA Đông Nam Á, cho biết trong bối cảnh dân số các nước đang phát triển nói chung và Việt Nam nói riêng ngày một tăng cao và diện tích sản xuất nông nghiệp bị thu hẹp dần, thì việc đưa mô hình và công nghệ hiện đại để gia tăng năng suất là cách làm thông minh, có vai trò chủ chốt trong bảo đảm an ninh lượng thực quốc gia và gia tăng xuất khẩu.
Theo ông Matan Nemenoff, diện tích của Israel rất nhỏ, chỉ bằng một tỉnh của Việt Nam, trong đó có 60% diện tích đất đai là sa mạc. “Nhưng bằng cách nào, chẳng những chúng tôi không thiếu lương thực mà còn trở thành quốc gia xuất khẩu lớn mạnh?” ông đặt vấn đề.
Ông Matan Nemenoff cho rằng có ba nhân tố chính tạo ra thành tựu của Israel: đó là áp dụng mô hình công nghệ mới, cách quản trị tốt và sự hiệp lực giữa nhà nước, doanh nghiệp và nông dân.
Cụ thể, theo ông Matan Nemenoff, thông qua một mô hình có tên gọi là Moshav, tất cả nông dân trong một vùng rộng lớn sẽ được tập trung lại và được chia ra thành nhiều khu vực, mỗi khu vực sẽ chịu sự quản lý bởi một hợp tác xã, và nông dân ở đây được phân công để sản xuất lượng thực, rau củ hoặc chăn nuôi...
Ở khu vực trung tâm của mô hình này sẽ có một trung tâm về công nghiệp nông nghiệp - đây là nơi nghiên cứu và cung ứng về công nghệ sinh học, dây chuyền công nghệ đóng gói, sấy, lưu kho, kiểm định chất lượng và phân phối, và tất cả người dân trong khu vực đều có thể sử dụng hạ tầng này.
Mô hình trên đã đem lại thành công rất lớn cho Israel, từ chỗ 1 người nông dân Israel tạo ra sản lượng lương thực nuôi sống được 15 người vào năm 1955, thì đến năm 2007, con số này đã là 100 người.
Ngoài mô hình trên, khi Israel áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt cho cây được trồng ở vùng sa mạc Arava của quốc gia này, thì chẳng những giúp tiết kiệm được nước tưới, phân bón, mà còn giúp tăng năng suất cây trồng lên gấp nhiều lần.
“Ví dụ, ở Dak Lak, trước khi sử dụng công nghệ tưới nhỏ giọt của Israel, năng suất cà phê chỉ đạt 1,8 tấn/héc-ta và cũng trên cùng khu vườn đó khi áp dụng hệ thống tưới nhỏ giọt, năng suất tăng lên 6 tấn /héc-ta,” ông Matan Nemenoff dẫn chứng một trường hợp được áp dụng công nghệ Israel ở Việt Nam.
Một số nhà chuyên môn tại hội thảo đánh giá cao về mô hình, công nghệ của Israel - quốc gia có nền sản xuất nông nghiệp tiên tiến nhất thế giới hiện nay - và khẳng định có thể áp dụng tốt cho sản xuất nông nghiệp tại ĐBSCL.
Tuy nhiên, GS-TS Đỗ Văn Xê, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Cần Thơ - người vừa có chuyến khảo sát thực tế tại Israel - cho rằng điều kiện tự nhiên giữa Israel và Việt Nam có nhiều khác biệt. Chẳng hạn ở vùng sa mạc của Israel, rau củ được trồng và sống trên các giá thể nên việc cung cấp nước và chất dinh dưỡng bằng hệ thống tưới nhỏ giọt là cần thiết, còn ở Việt Nam cây được trồng trên nền đất, có sự khác biệt.
“Cho nên, việc áp dụng hệ thống tưới nhỏ giọt phải linh hoạt, phù hợp, có thể áp dụng ở nơi khô hạn,” ông Xê nhận định.
Còn ông Nguyễn Thể Hà, chuyên viên tư vấn đầu tư Công ty cơ khí Bùi Văn Ngọ, đề nghị các địa phương nên bắt tay làm ngay, đưa mô hình và công nghệ của Israel vào áp dụng cho nông nghiệp của ĐBSCL.
“Chúng ta không thể nói mãi, có làm mới biết và rút kinh nghiệm được. Phải làm cụ thể như mô hình của Israel và từ cái cụ thể mới ra chủ trương lớn hơn được,” ông Hà đề nghị.
