Nghệ nhân Phương Ánh sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống hát bội tại Đồng Tháp. Cha mẹ bà là đôi nghệ sĩ có tiếng trên sân khấu hát bội, cải lương những năm 1960.
Năm lên 10 tuổi, bà Ánh đã thể hiện năng khiếu kế thừa từ cha mẹ. Bà được cậu ruột là bầu gánh hát bội Phước Tấn, nổi danh khắp miền Tây thời đó, dẫn theo đoàn hát để rèn nghề.
Bà Ánh kể, suốt tuổi thơ theo gánh hát bội để phụ việc và được giao sắm vai dâng rượu, chạy bận… tình yêu với nghề ngày một ăn sâu vào máu bà. Đến năm 20 tuổi, bà được bầu gánh tin tưởng giao cho vai đào chính trong tuồng Đưa em về quê mẹ.
Với tài sắc vẹn toàn, nghệ nhân Phương Ánh bắt đầu nổi danh từ đó và gắn bó nghiệp hát bội. Bà có thể diễn được nhiều vai, nhiều tính cách, từ bi, hài đến phản diện đầy ấn tượng.
Gánh hát Phương Ánh gây tiếng vang bởi cống hiến với nghề được khán giả đón nhận nồng nhiệt
Sau thời gian dài hoạt động, gây tiếng vang khắp các tỉnh, thành miền Tây, năm 1980, bà Ánh lập đoàn Quê hương Đồng Tháp, quy tụ những nghệ nhân có tâm huyết với nghề. Tuy nhiên, thời điểm đó cũng là lúc nghệ thuật hát bội và cải lương đã hết thời hoàng kim.
Để gồng gánh đoàn hát vượt khó khăn, bà phải vất vả ngược xuôi lo chuyện cơm áo cho diễn viên, tập tuồng, chỉ đạo diễn xuất. Thế nhưng, do không đủ sức để duy trì nên một thời gian sau thì đoàn hát tan rã. Không buông xuôi, bà tiếp tục lập đoàn Du Sĩ Ca nhưng chẳng bao lâu cũng đứt gánh giữa đường.
Sau khi đoàn hát tan rã, bà Ánh về Cần Thơ sinh sống. Mỗi năm, khi thấy mở hội Kỳ Yên tại đình Bình Thủy (Q.Bình Thủy, TP.Cần Thơ), thấy gánh hát bội về hát, bà càng thêm nhớ nghề.
Những đêm diễn tại hội đình luôn được khán giả đón chờ
Năm 2004, với tình yêu nghề cháy bổng, bà Ánh một lần nữa mạnh dạn tái lập CLB nghệ thuật tuồng cổ Phương Ánh, trực thuộc Trung tâm Văn hóa Q.Bình Thủy và duy trì đến nay. “Ai cũng khuyên bỏ nghề, bởi nghề xướng ca lắm nhọc nhằn, khốn khó. Nhưng với tôi, nghỉ hát vừa buồn, vừa đổ bệnh. Cứ thấy được hóa trang, đứng dưới ánh đèn sân khấu hòa mình vào nhân vật diễn là tôi thấy khỏe khoắn", nghệ nhân Phương Ánh trải lòng.
Đối với nghệ nhân Phương Ánh, được diễn là một niềm vui lúc tuổi xế chiều
Nhờ quy tụ được những nghệ sĩ lão làng, tâm huyết với nghề cùng cách thức làm đoàn theo hướng mới, đoàn hát của bà Ánh duy trì lâu dài và trở thành một trong những đoàn hát đắt sô nhất miền Tây hiện nay. Bà không quy tụ diễn viên theo đoàn thường xuyên, chỉ khi có nơi nào mời thì mới hợp lại để tập dượt và cùng nhau đi diễn.
“Tôi chẳng câu nệ chuyện giá cả, lỗ hay lời. Với tôi và anh em nghệ sĩ trong đoàn còn tâm huyết với nghệ thuật tuồng, được hát, được diễn là một niềm vui lúc tuổi xế chiều”, nghệ nhân hát bội Phương Ánh bộc bạch.
